'8½' van Federico Fellini

06 januari 2020 door Ronald Glasbergen
'8½' van Federico Fellini

Het verhaal van de titel is bekend, 'Otto e Mezzo' Italiaans voor 8½ is -als je zijn bijdrage voor  'Bocaccio '70' uit '62 voor de helft meetelt- de achtenhalfste film van Federico Fellini(1920-1993). Zijn voorgaande, 'La Dolce Vita', had de regisseur bij een groot publiek tot superster gemaakt. Wat daarbij hielp was dat 'La Dolce Vita' her en der schandaal opwekte. Bij de uitreiking van de Gouden Palm in Cannes werd de jury uitgefloten vanwege het vermeend immoreel karakter van de film. Het grote publiek stemde bij de kassa, de film brak alle records en de film de film won naast de Palm vele andere belangrijke onderscheidingen waaronder een Oscar.

Het succes van 'La Dolce Vita' is de achtergrond waaruit 'Otto e Mezzo' ontstond. Fellini die in zijn bijdrage aan 'Bocaccio 70' al vrolijk wraak had genomen op zijn moralistische critici, experimenteerde in die tijd ook met Carl Gustav Jung en diens ideeën over het collectief onderbewuste en met LSD. Afgaande op de blokkade die volgde, was er iets bij dat hem in eerste instantie geen goed deed. Wat was er aan de hand?

Fellini had in die tijd de opdracht aanvaard om een nieuwe film te maken. Kreeg middelen en studiofaciliteiten ter beschikking, maar - zo vertelt hij aan zijn biografe Charlotte Chandler- hij had eigenlijk geen flauw idee wat hij moest maken.

Zodoende stond hij op het punt om de opdracht terug te geven. Op de valreep, tijdens een borrel met de technici van de filmstudio die al hun vertrouwen in hem gesteld hadden, kreeg hij het idee om een film te maken over een schrijver met een writersblock. Omdat een schrijvende man achter een bureau er weinig beeldend uitziet, werd dat uiteindelijk een filmmaker met een 'block'. Tegen die achtergrond ontstond dus zijn 'Otto e Mezzo' Het verhaal van de film werd voor een groot deel het verhaal van Fellini zelf op dat moment.

 Claudia Cardinale als Claudia in Otto e Mezzo foto wiki commons

de ideale vrouw

Regisseur Guido Anselmi gespeeld door Marcello Mastroanni verblijft in een luxueus - vooral door bejaarden gevuld- kuuroord. Hij is daar om zijn film te schrijven. In de buurt staat een filmteam inclusief een legertje technici gereed. Guido schrijft weinig, des te meer droomt hij weg, fantaserend over de niet-bestaande ideale vrouw Claudia. Hij wordt geplaagd door de -door hemzelf ingehuurde- criticus Carini (Jean Rougeul), die messcherp door Guido's dromen snijdt, maar diens dagdromen en bespiegelingen over het leven in het kuuroord blijven onstuitbaar. Anselmi logeert intussen omringd door een wolk producenten en acteurs, in het luxe Grand Hotel La Posta. Terzijde: dat hotel heeft twijfelloos ook rondgespookt in het bewustzijn van de maker van 'The Grand Budapest Hotel' uit 2014. Terug naar Guido die in zijn kuuroord zijn wulpse liefje Carla (Sandra Milo) ontvangt. Carla is net als Guido Anselmi gehuwd, en beiden denken er niet over te gaan scheiden. Guido brengt zijn Carla veiligheidshalve wel in een ander hotel onder. Om houvast te krijgen op zijn regisseurschap in crisis vraagt Guido Anselmi tegelijk zijn echtgenote Louisa – een sceptisch intellectuele Anouk Aimée met donker omrande bril- om hem in zijn hotel te komen bijstaan. Barokke complicaties horen bij het leven van regisseur Guido Anselmi en Fellini op zijn beurt gebruikt al die lagen gretig op zijn palet.

Clara (Sandra Milo) en Guido (Mastroianni) in Otto e Mezzo foto wiki commons

de rit van de Walkuren

Het geniale van de film is dat die hele zee van herinneringen, dromen , angsten van de hoofdpersoon waarin niets concreet wordt, heel concreet, vaardig, intelligent en onderhoudend verbeeld wordt in de film die Fellini over zijn alterego maakt. De film die Anselmi moet maken, lijkt intussen een onmogelijke onderneming: er is geen film. Of is die er juist wel? Fellini ontdekte hem in ieder geval feilloos in de verfilming van waarneming, fantasie en onderbewustzijn van zijn wijfelende alterego Mastroiano /Anselmi. Alles begeleidt door Wagner (de 'Walkuren' later ook gebruikt in 'Apocalypse Now' van FF Copolla) en de muziek van Fellini's huiscomponist, de grote Nino Rota. Maar ook de katholieke kerk is nooit ver weg.

 Marcello Mastroianni als Guido Anselmi (r) in Otto e Mezzo foto wiki commons

kardinaal in modderbad

In Otto e Mezzo wordt Anselmi audiëntie verleent bij de kardinaal (Tito Masini) die tegelijk een modderbad neemt en iets mompelt over de Civitate Dei of de Civitas Diabolus waarin de wereld zou kunnen ontaarden als twijfel aan God zou omslaan in ongeloof, waarbij Fellini met humor de kerk becommentarieert die hem zedenverwildering verweet.

Je kan de voorkeur geven aan de vroege Fellini van 'La Strada' uit 1954 of de latere van 'Amarcord' uit 1973, maar onmiskenbaar is 'Otto e Mezzo' samen met 'La Dolce Vita' (1960) en 'Guillietta' (1965) Fellini op de top van zijn kunnen, midden tussen de dromen waar zijn latere films in zwelgen en de werkelijkheid, waar hij als leerling van Roberto Rossellini, zijn carrière mee begonnen was.

 

CoolFilm#7 'Otto en Mezzo' draait maandag 6 januari om 19.30 in WORM De film wordt ingeleid door de schrijver van dit stukje. Entree met Cineville- of andere pas of €6, aan de kassa van WORM

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.