Spiritueel ontwaken

'On dangerous ground' van Nicholas Ray uit 1951 is een fenomenaal gefilmde thriller die zoals zoveel thrillers en 'sociale probleem films uit de gouden periode van Hollywood uit gaat van een simpele premisse. In het geval van 'On dangerous ground' is dat: Wat resteert er voor een man (gespeeld door Robert Ryan) die in niemand meer vertrouwen heeft? In het geval van 'On dangerous ground' is het antwoord van scenarioschrijver Albert Bezzerides verbluffend simpel: dat is een vrouw die in iedereen vertrouwen heeft. Ze heet Mary en wordt gespeeld door Ida Lupino. Het gegeven klinkt te simpel om waar te zijn maar in de handen van tough guy director Nicholas Ray is het als plotwerktuig zeer adequaat. Hij maakt er een film van die staat als een huis. Hij wordt daarbij ook geholpen door een waanzinnige goeie muzikale score van niemand minder dan Bernard Hermann, dat wel.
Toenmalig criticus Dennis Schwartz schreef erover: 'De bezeten vertolking van Robert Ryan is fantastisch, omdat hij ons overtuigend kan verzekeren dat hij een echt spiritueel ontwaken heeft; terwijl het zachtmoedige karakter van Lupino de misdaadbestrijder vermenselijkt [Ryan speelt een cynische politieman] die op de 'dangerous ground' van de stad heeft gelopen en zich nooit eerder heeft gerealiseerd dat er een ander soort grond zou kunnen zijn totdat hij iemand ontmoet die zo invoelend en tolerant is als Mary.
Maar ook in het kleine meesterwerk van Ray is niet alles perfect. De woede en het immense wantrouwen van de politieman–die niemand meer vertrouwd, wordt al te makkelijk verklaard als een soort burn-out. Dat doet niet af aan de onmiskenbaar grote kwaliteit van de film waarin parallel aan de karakters de hardheid van de stad afgezet wordt tegen de ruige schoonheid van het platteland. In die zin is de film een voorloper van Peter Weir’s ‘Witness’ uit 1985. Die heeft wel een vernuftiger plot: kind is getuige van moord door politie en kind en agent die het kind en zijn moeder in bescherming neemt- moeten daarom verdwijnen- maar ja, Weir en Wallace en Kelley, scenarioschrijvers van 'Witness', konden natuurlijk op vele schouders staan, waaronder die van Ray/Bezzerides.