Dick A. van den Berg - djDickonjazz - op 92-jarige leeftijd overleden

20 november 2019 door de redactie

Dick A. van den Berg, de oudste jazz-deejay van Nederland is op 12 november j.l in Rotterdam overleden. A.s. vrijdag 22 november vindt zijn crematie plaats in het crematorium aan de Maeterlinckweg.

Toen Dick van den Berg zijn 90ste verjaardag vierde in Café Ari, verscheen het volgende artikel in Vandaag & Morgen.

Afgelopen zondag werd in café Ari aan de Nieuwe Binnenweg de verjaardag gevierd van bekend Rotterdams DJ, Dick van den Berg, ‘negentig jaar jong!’ De jazz-dj deed weer menig jazzhart warm kloppen met zijn optreden. Het was ‘doctor jazz’ Hans Zirkzee die Dick van den Berg uitvoerig toe sprak:

Dick A. van den Berg 90 jaar jong

Aan de Polderlaan, om precies te zijn: op het dak van Polderlaan 36b op Zuid zag de toen twaalfjarige Dick A. van den Berg de Heinkels hun dodelijke lading droppen op het centrum van Rotterdam. De lange rij vluchtelingen uit de brandende stad maakten op hem een onuitwisbare indruk. Tijdens de oorlog luisterde hij met zijn koffergrammofoon naar Theo Uden Masman en zijn Toovenaars van Melodie en Ritme. Engelse namen waren door de moffen verboden. Naar de BBC radio luisteren was helemaal link, maar Dick deed het toch. Tot het niet meer kon. Op het bezit van een vrije radio stond de doodstraf. Hij was gek op jazz. De ‘geestloze negerdreunen’ waren ook verboden door de nazi’s. Jazz was Entartete Musik. Ontaarde muziek en dat is het nog steeds.

Het bombardement had een explosie van cafés en hoeren op Katendrecht tot gevolg. De Kaap was streng verboten voor de Duitse militairen. De angst voor geslachtziektes was diepgeworteld. Er werd volop illegale jazz gespeeld door Kid Dynamite en Teddy Cotton in Dancing Belvédère. Alhoewel er volgens Dick op De Kaap meer hoeren dan jazzmuzikanten waren. ‘We werden doodgegooid met Duitse schlagers.’ Saxofoniste Annie van ’t Zelfde speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de moffen in het Wehrmachtsverkehrslokaal aan de Beijerlandselaan, het voormalige KOFA-magazijn. Ze was een broodartieste en zij verdiende maar liefst zevenhonderd Pietermannen per maand. De band van Boyd Bachman trad ook op aan de Beijerlandselaan. Zondagmorgen in de Colosseumbioscoop tartte hij de moffen door Engelse liederen te zingen. Uit woede over het bombardement van Rotterdam had hij de tweede n van zijn achternaam gehaald.

Dick liet publiekelijk van zich horen als jazzconnaisseur op woensdagmiddag 27 april 1955 (je ben een historicus of niet) toen hij met een twintigtal jazzliefhebbers het overlijden van Charlie Parker herdacht in Zaal 3 van het Beursgebouw aan de Coolsingel. Dick was sinds september 1953 vicevoorzitter van de vereniging Rotterdamse Disco Luisterclub Centraal, de voorloper van de Centrale Discotheek, die later zou uitgroeien tot de grootse platenuitleen van Europa. De discofiel in hart en nieren gaf lezingen en openbare plaatbesprekingen, maar de luisterclub was vijfennegentig procent klassiek en vijf procent jazz. Daarom maakte hij de pleitvaart en startte hij zondag 8 november 1959 op verzoek van Bernhard Ubbink, de secretaris van de stichting Algemene Maatschappij Voor Jongeren (voorheen de Amsterdamsche Jonge Mannen Vereeniging), live jazzconcerten in de Mauritszaal van het Rijnhotel.

De eerste avond was een schot in de roos. Het tweede Atomic festival (alles was Atomic in die tijd) onder leiding van ‘generaal’ Dick van den Berg was stijf uitverkocht. Veel mensen keerden teleurgesteld naar huis. De jazzclubs The Hill en Zuid vonden Dick een dictator. Hij was zich van geen kwaad bewust. De jazzkenner hekelde de dilettanterige en commerciële programmering van de jaloerse concurrentie. Dick boekte maandelijks vele vooraanstaande Nederlandse jazzartiesten zoals Piet Noordijk, Rita Reys, Pim Jacobs, Toon van Vliet, Herman Schoonerwalt, Louis van Dijk en musici uit België en Duitsland, zoals Carl Schulze, Jacques Pelzer, Jack Sels en de wereldvermaarde gitarist René Thomas. Greetje Kauffeld maakte bij Dick haar debuut als solozangeres.

De concerten moesten zowel artistiek als commercieel verantwoord zijn. Dick bouwde een goede reputatie op. Hij betaalde alles uit eigen zak, hij deed de publiciteit en hij ontwierp de affiches. ‘Ik had m’n zaalhuur, de vermakelijkheidsbelasting, de vleugel, de geluidsinstallatie, de gages, wat drank voor de musici en nog een paar dingen. Ik heb wat afgesjouwd, gebeld en geschreven. Achteraf zou je me voor gek verklaren.’ Dick was ook twee jaar manager van The Diamond Five, die hij ‘losweekte’ uit Sheherazade. In de hoop op meer publicitaire aandacht bracht Dick de VARA radio en AMVJ met elkaar in contact. Het gevolg was dat hij in januari 1963 zwaar buitenspel werd gezet. Hij had daarover flink de pest in hij stopte met het organiseren van jazzconcerten. Het VARA concert met de bigband van Boy Edgar was geen succes. Er kwam een handjevol toeschouwers.

Op latere leeftijd pakte hij het draaien van platen weer op. Men kon Dick On Jazz aan het werk zien in Faas, Dudok, De Ridder en De Schouw. Vergezeld van een goed glas whisky, want volgens Dick horen whisky en jazz bij elkaar. Dick draait stevig. Geen gladde meuk, maar echte jazz en ‘nooit uitvoerig ouwezeiken’. De kroon op zijn werk was het optreden tijdens het jongstleden North Sea Jazz Festival. Dick liet niets aan het toeval over. Op het podium moest plaats zijn voor zijn vrouw Elly en een jazzcauseur kan niet zonder een eigen microfoon. Dick was ruimschoots op tijd. Getooid in een T-shirt met daarop de tekst I may be old, but i got to see all the cool bands nam hij het brutaalweg over van de dienstdoende deejay met de opmerking: ‘ik zal dit programma eerder openen. Dat is gezellig voor u. Dan hoort u iets betere muziek.’

Dick A. van den Berg is anno 2017 nog steeds de oudste jazzdiskjockey ter wereld en omstreken. Wij feliciteren hem en zijn lieve vouw Elly met deze unieke prestatie!

Dan rest nog de vraag waarvoor de A in Dick A. van den Berg staat. De A staat voor Arie. Nou jij weer."

Hans Zirkzee, 10 september 2017.