Pleidooi voor ‘foute’ Molukkers

04 oktober 2019 door Hans Roodenburg

Het pleit voor Herman Spinhof dat hij in zijn boek ‘Vertrapte illusies. Verborgen oorlogsherinneringen van Molukkers’ niet alleen de ‘foute’ Nederlandse Indiëgangers portretteert, maar ook de ‘Nederlanders’ die het Nederlandse bewind in het voormalige Nederlands-Indië steunden. Dat komt tegenwoordig slechts zelden voor.

Zelf schrijft hij daarover op Villa Media, de nieuwssite van de NVJ, dat hij in totaal achttien interviews heeft geselecteerd, bewerkt en opgenomen in het grotere verhaal van de Nederlandse geschiedenis over voormalige Nederlands-Indië.

De Molukkers kennen in ons land grote gemeenschappen sinds de jaren ’50. Niet alleen in het Drentse Assen maar ook bijvoorbeeld in Capelle aan den IJssel. Zij zijn gedwongen naar Nederland gekomen omdat zij volgens Indonesische begrippen aan de verkeerde kant stonden. Inmiddels zijn ze behoorlijk geïntegreerd. De bekendste voorbeelden zijn Gianni van Bronkhorst, voormalig trainer van Feyenoord, en Simon Tahamata, ex-profvoetballer van Ajax.

Spinhof (foto hierboven) zegt over het schrijven van zijn boek:

,,Daarvoor heb ik ruim een meter aan historische boeken over het onderwerp gelezen en stapels archiefmateriaal doorgenomen. Zo kon ik de nodige afstand nemen van de individuele, soms verhullende verhalen, waardoor een helderder zicht op de werkelijkheid en een evenwichtige balans ontstond tussen authenticiteit, betrokkenheid en distantie. Belicht vanuit verschillende perspectieven doemde er een waarheidsgetrouw beeld op van een zwarte periode in de Nederlandse geschiedenis, die we het liefst willen vergeten.”

In de archieven van het in 2012 opgeheven Museum Maluku en in die van de Leidse Universiteitsbibliotheek trof Spinhof een groot aantal onuitgewerkte interviews aan, die gehouden waren tussen 1997 en 2008 in het kader van een historisch project. Een schat aan informatie die volgens hem niet makkelijk toegankelijk is.

Eenmaal in Nederland aangekomen was er nauwelijks oor voor die oorlogsverhalen van Molukkers. Het negeren daarvan en vooral het plotselinge ontslag uit militaire dienst van de Molukse KNIL-militairen die voor hún Nederland in Indonesië hadden gevochten, heeft diepe wonden geslagen. Gedesillusioneerd waren ook de in Nederland geboren generaties na hen. Die frustraties escaleerden volgens hem bij geradicaliseerde jongeren tot de treinkapingen bij Wijster (1975) en De Punt (1977). ,,Tijd om je oor te luister te leggen en de oorlogsverhalen op te tekenen nu het nog kan.’’

In een eerder boek worden al meer dan vijfhonderd gewapende militaire acties omschreven in ‘Hollands-Indië’. Spinhof pikt daaruit er drie: de Japanse bezetting (1942-1954), de vrijheidsstrijd (1945-1949) en de bezetting van het Indonesisch leger van Ambon en de Molukken na het uitroepen van de RMS in 1950.

Het boek van 152 pagina’s en geïllustreerd is bij Uitgeverij WalburgPers verschenen. Het kost €19,99.

Foto’s: Toonen & Wientjes

Foto's: Toonen & Wientjes