Afschot van knobbelzwanen in Zuid-Holland opnieuw verboden

De jacht op knobbelzwanen in de Provincie Zuid-Holland is opnieuw door de rechtbank Den Haag per direct verboden. Dat is de uitkomst van het tweede kort geding, aangespannen door Stichting Dierenradar van dierenarts Saskia Van Rooy en de De Faunabescherming.

De provincie Zuid-Holland verleende aan de Faunabeheereenheid een vrijstelling om beschermde knobbelzwanen in heel Zuid-Holland te bestrijden omdat daarmee volgens de provincie voorkomen wordt dat zwanen schade aan grasland en gewassen aanrichten. De Rechtbank Den Haag oordeelde reeds in haar uitspraak van 22 november 2018 - naar aanleiding van een eerste kort geding dat door Stichting Dierenradar en de Faunabescherming was aangespannen - dat het afschieten van knobbelzwanen voorlopig niet was toegestaan omdat de schade onvoldoende was aangetoond en daarbij de strikt beschermde Kleine zwanen kunnen worden verstoord en afgeschoten.

De provincie liet daarna de Faunabeheereenheid het Faunabeheerplan iets aanpassen en verleende opnieuw een vrijstelling aan jagers om per 1 oktober 2019 knobbelzwanen te schieten. De Rechtbank zet hier nu opnieuw een streep door. Volgens de Rechtbank hebben Dierenradar en de Faunabescherming aangetoond dat het in het Faunabeheerplan beschreven afschot van knobbelzwanen grote reële risico’s voor de populatie Kleine zwanen met zich mee brengt. De provincie Zuid-Holland is één van de belangrijkste plaatsen waar Kleine zwanen in de herfst- en winterperiode voorkomen, waarbij zij zich veelvuldig in gemengde groepen met knobbelzwanen bevinden. Kleine zwanen worden ernstig bedreigd en zijn strikt beschermd. Verstoren en doden van Kleine zwanen is bij wet verboden. Volgens Dierenradar en de Faunabescherming leidt het afschot van knobbelzwanen onvermijdelijk tot het verstoren, verwonden en afschieten van Kleine zwanen. Vanaf schotafstand zijn de beide soorten in een split second tijdens het schieten, zeker in matige tot slechte weers-, zicht- en lichtomstandigheden waarvan in de herfst- en winterperiode sprake is als de Kleine zwanen in Nederland zijn, namelijk niet van elkaar te onderscheiden. Dit geldt in het bijzonder voor jonge knobbelzwanen en jonge Kleine zwanen die erg op elkaar lijken en makkelijk verward kunnen worden. Vliegend zijn de beide soorten al helemaal niet van elkaar te onderscheiden. Nederland is essentieel en van groot internationaal belang voor de overwintering van Kleine zwanen, omdat bijna 2/3 van de wereldpopulatie hier overwintert. Ondanks de beschermde status van Kleine zwanen, toont onderzoek aan dat meer dan 22% van de Kleine zwanen schothagel in het lijf heeft.

Volgens de rechtbank is niet gebleken dat de provincie op enigerlei wijze maatregelen heeft getroffen om opzettelijke verstoring van Kleine zwanen te voorkomen. Op de hoorzitting gaf de provincie voorts te kennen dat er geen enkele controle in het veld plaats vindt welke dieren door jagers geschoten zijn. Gelet hierop is volgens de rechtbank opzettelijke verstoring en zelfs bejaging van Kleine zwanen niet uitgesloten. Omdat alleen dit al de toets van kritiek niet kan doorstaan, kwam de rechtbank niet meer toe aan de beoordeling van de overige door Dierenradar en Faunabescherming aangevoerde argumenten.
Eén van die overige argumenten die Dierenradar aanvoerde was dat de provincie ten onrechte barbaarse martelmethoden toeliet om gewonde zwanen te doden als een genadeschot zogenaamd niet wegens veiligheidsredenen mogelijk zou zijn. De provincie wil dat jagers gewonde zwanen met een knuppel bewusteloos slaan en daarna met een priem of mes door de schedel boren en daarbij de kleine hersenen, verlengde merg en hersenschors kapot draaien en roeren. De Faculteit Diergeneeskunde, een aantal dierenarts-specialisten vogels en vogeldierenartsen en circa 130 Caring Vets verklaarden schriftelijk dat deze dodingsmethode een “onontkoombaar ernstig langdurig lijden van knobbelzwanen betekent, dat een onaanvaardbare zeer ernstige aantasting van het dierenwelzijn is”.

Dierenradar is dolblij met de uitspraak, maar vreest illegaal afschot van zwanen waarop volgens haar aantoonbaar geen controle door de toezichthouder van de provincie en politie is. Ondanks het verbod op het afschot van knobbelzwanen dat sinds 22 november vorig jaar gold, kreeg Saskia Van Rooy diverse meldingen over illegaal geschoten zwanen in de Krimpenerwaard. Saskia vond een maand geleden zelf een gedode gedumpte zwanenfamilie in Stolwijk, waarover ze op social media berichtte. Omdat de Politie Krimpenerwaard weigerde onderzoek naar de doodsoorzaak van de vijf zwanen te doen, liet Saskia zelf daarvan röntgenonderzoek verrichten. Röntgenfoto’s bewezen dat de zwanen munitie van een luchtbuks in het lijf hadden en dat de halsen illegaal waren gedraaid en gebroken.

Saskia: “Hoewel ik ook het tweede kort geding gewonnen heb, wil dit niet zeggen dat de zwanen nu veilig zijn. Ik roep daarom iedereen op om knobbelzwanen heel goed in de gaten te houden en direct te filmen als zwanen illegaal geschoten worden of daarvan illegaal de nek wordt gebroken. Verder wil ik dat de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid en de politie nu eindelijk eens hun wettelijke opsporingstaken in het veld gaan uitvoeren en actief op illegaal afschot gaan controleren en handhaven.”

Ondanks het goede nieuws zal het procederen door gaan, omdat het een voorlopige uitspraak is en het provinciebestuur het afschot en dood martelen wil door zetten. Het is daarom belangrijk dat zowel het provinciebestuur alsook de statenleden van zoveel mogelijk mensen e-mails krijgen die hiertegen zijn. Help de arme zwanen, stuur alsjeblieft een e-mailtje naar zuidholland@pzh.nl (Gedeputeerde Staten van provincie ZH) en statengriffie@pzh.nl (statenleden)! Verzoek Gedeputeerde Staten en de statenleden van Provincie Zuid-Holland om het besluit om zwanen af te schieten en met slag-, steek- en snijwapens dood te martelen in te trekken!

Het "rapport" van Rudi Terlouw van Bui-tegewoon groenprojecten en de jagers van de Wildbeheereenheid Krimpenerwaard over knobbelzwanen in de Krimpenerwaard kan volgens Saskia ook direct bij het grof vuil. Saskia: “Dit rapport maakt onderdeel uit van het Faunabeheerplan, waarvan de werking door de rechtbank nu voor de tweede keer is opgeschort. Talloze feiten tonen aan dat het rapport een broddelwerk van de bovenste plank is, dat naar een voorgekookte uitkomst is toegeschreven en waarbij vermeende tellingen van zwanen uit de lucht zijn gegrepen. Hiermee is circa 14.000 euro gemeenschapsgeld (7000 euro door gemeente Gemeente Krimpenerwaard & 7000 euro door Provincie Zuid-Holland) over de balk gesmeten. Geld dat eigenlijk aan het aanstellen van een groene gemeentelijke BOA voor de controle op jagers in het veld besteed had moeten worden, waarbij ik iedere week weer constateer dat daarbij strafbare feiten en misstanden plaats vinden waarop nog steeds geen controle is.”