Mataró-model terug in Maritiem Museum Rotterdam

04 december 2008 door de Redactie

Het Mataró-model is bijna een eeuw ouder dan gedacht, blijkt uit recent onderzoek van het Maritiem Museum Rotterdam. Van dit veruit oudste scheepsmodel van West-Europa werd lang aangenomen dat het afkomstig is uit het einde van de 15e eeuw.

Met behulp van nieuwe onderzoeksmethoden is het hout van het schip nu gedateerd rond het eerste kwart van de 15e eeuw. De ouderdom is slechts één van de vele geheimen die het model recent heeft prijsgegeven. Het internationaal vermaarde object uit de collectie van het museum kan gezien worden als een tijdscapsule uit de 15e eeuw. Het verschaft niet alleen inzicht in de achtergronden van het model zelf, maar biedt ook waardevolle inzichten in de scheepsbouw van de late middeleeuwen. Het Mataró-model is vanaf 12 december 2008 weer te zien in het Maritiem Museum Rotterdam waar zijn bijzondere verhaal wordt verteld.

‘Nachtwacht’ onder de scheepsmodellen

Het onderzoek van het Maritiem Museum naar het Mataró-model is uniek. Nog nooit is een scheepsmodel aan zulk diepgaand onderzoek onderworpen. “We hebben het hier dan ook over ‘de Nachtwacht’ onder de scheepsmodellen en die verdient meer dan een vaag verleden”, aldus Sjoerd de Meer, conservator van het Maritiem Museum.

Meer verrassende uitkomsten

Afgezien van de ouderdomsbepaling leverde het onderzoek tot nu toe meer verrassende uitkomsten op. “Er is bijvoorbeeld langere tijd aangenomen dat het Mataró-model gebouwd is van kurkeik”, vertelt Jeroen ter Brugge, hoofd Collecties van het Maritiem Museum Rotterdam en tevens nauw betrokken bij het onderzoek. “Tijdens het onderzoek werden op verschillende plaatsen flinterdunne plakjes hout van het model afgesneden. Kurkeik werd niet aangetroffen, maar wel moerbei, wilg, grove den en populier. Deze soorten komen veel voor in het Middellandse zeegebied.” Langzaam worden alle geheimen van het Mataro-model ontrafeld. Zo is er ook een doorbraak geboekt in het onderzoek naar de vraag of het model een realistisch schip uit de 15e eeuw voorstelt en er is meer bekend over de betekenis van de schilderingen. “Het interessante is dat elke oplossing weer nieuwe onderzoeksvragen oplevert”, aldus ter Brugge.

Vaste plaats in Maritiem Museum

Vanaf 12 december 2008 krijgt het Mataró-model een vaste plaats in het museum. Het museum beschouwt het Mataró-model niet alleen als bijzonder en van internationaal belang maar als symbool en vertrekpunt voor de grote en belangwekkende collectie scheepsmodellen. De Meer: “Met de terugkeer in het museum krijgt het Mataró-model weer de aandacht die het verdient.”

Geschiedenis van het Mataró-model

De overlevering wil dat het scheepsmodel afkomstig is uit een kapel in Mataró, een kustplaats bij Barcelona. Het Mataró-model is een votiefmodel omdat het vermoedelijk door een schipper aan de kerk is geschonken om zijn dankbaarheid te tonen voor een behouden thuiskomst. In het begin van de 20e eeuw komt het Mataró-model in de kunsthandel terecht. Het zwerft langs Barcelona, Londen en New York. De bekende kunstverzamelaar en -handelaar Frits Lugt ziet het Mataró-model in 1930 in München. Hij verkoopt het aan de Rotterdamse havenbaron D.G. van Beuningen, die het in bruikleen geeft aan het Maritiem Museum Rotterdam. In 1981 verwerft het museum het van de erfgenamen, met volledige steun van de G. Ph. Verhagen Stichting te Rotterdam.