Welvaart of de eindjes aan elkaar knopen

26 november 2010 door Hans Roodenburg

De Rotterdamse bevolking bedroeg in het derde kwartaal 607.460 mensen van wie 222.249 (36,5 procent) niet-westers allochtoon.

Het aantal AOW’ers in de gemeente Rotterdam bedroeg circa 84.500. Van hen had echter ruim 15.000 ouderen géén volledige AOW omdat zij niet vanaf hun vijftiende in Nederland hebben gewoond.

Zonder meer kan worden aangenomen dat het grootste deel van die 15.000 ouderen niet-westerse allochtonen zijn, die zich op latere leeftijd in de stad hebben gevestigd en daardoor niet een volledige AOW hebben opgebouwd.

Zij krijgen in een aantal gevallen een aanvulling op hun AOW als zij onder het bestaansminimum duiken.

Deze en andere interessante gegevens zijn te halen op de site van hetCentrum voor Onderzoek en Statistiekvan de gemeente Rotterdam. Bijna alles over de Rotterdamse bevolking is daarop terug te vinden. Interpretaties daarover moet men echter zelf doen.

Conclusies

Met behulp van nationale onderzoeksbureaus als het Centraal Plan Bureau (CPB en het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) zijn wel wat meer gespecificeerde conclusies te trekken. Ondanks de momenteel nogal hevige discussies over de pensioenen kan men in het algemeen stellen dat zeker de autochtone ‘babyboomers’ - ouderen vanaf thans 50 – in welvaart het veel beter hebben dan vergelijkbare leeftijdsgroepen ooit hebben gehad.

Voor de jongere generaties, die het bepaald ook niet slecht hebben, dient zich één gemeenschappelijke noemer aan: de verzorgingsstaat Nederland zal langzaam maar zeker minder worden en zij zullen, ook als zij ouder worden, méér voor zichzelf moeten zorgen.

De bodemvoorzieningen voor de allerlaagste inkomensgroepen – meestal ook de slechtst geschoolde mensen en arbeidsongeschikten – zullen ongetwijfeld blijven bestaan. Maar dat betekent voor hen voortdurend alle eindjes aan elkaar knopen en/of in grote financiële problemen raken.

Schrikbarend

In Rotterdam is het schrikbarend dat 34.000 mensen (per 1 januari dit jaar) een bijstandsuitkering (WWB) hadden. Het allochtone karakter daarvan is niet gering: bijna 5000 Marokkanen, ruim 4000 Turken en ruim 2500 Antillianen. De meeste van hen zitten ook in de leeftijdsgroepen van 45 tot 65 jaar en zullen als zij 65 jaar worden vrijwel zeker een onvolledige AOW hebben opgebouwd, afgezien nog van het feit dat de toeslag (voor de jongere partner) ook nog per 1 januari 2015 vervalt. Hiermee is rechtstreeks de grootste armoedegroep van thans en in de toekomst benoemd.

In rapportages hebben het CPB) en het CBS onlangs aandacht besteed aan de babyboomers, die van lieverlee de oude dag (65 jaar) gaan bereiken of al ‘genieten’ van hun pensioen. ,,Babyboomers zijn relatief welvarend. Niet alleen zijn huishoudens met een 50- tot 60-jarige hoofdkostwinner naar verhouding dikwijls te vinden in de hoogste inkomensgroep, bovendien hebben ze vaker dan gemiddeld een groot vermogen. Ook de uitgaven van deze huishoudens zijn bovengemiddeld,’’ stelt het CBS vast.

Vergrijzing

Het CPB richt zich in zijn studie vooral op de vraag hoe de lasten van de vergrijzing het beste kunnen worden verdeeld tussen de huidige en toekomstige generaties. Dit belangrijkste adviesorgaan van de regering in het op orde houden van de overheidsbegrotingen waarschuwt er al jaren voor dat door de toenemende vergrijzing de uitgaven voor AOW en zeker ook zorg fors toenemen. Voor de lezers die in cijfers geloven: met 7 procent van het nationaal inkomen. Weliswaar tot aan 2040, maar het gaat – rekening houdend met allerlei andere inverdieneffecten – om enorme bedragen die uiteindelijk weer door de burgers moeten worden opgebracht.

Het is onzinnig om te denken dat de ‘overheidsruif’ niet opraakt. Sommige politieke partijen (vooral aan de linkerzijde) willen nog wel eens beweren dat het leed kan worden opgevangen door de lasten voor de hogere inkomensgroepen extra te verhogen. Dat gebeurt namelijk deels al door het progressieve belastingstelsel en door de heffingen (naar percentage).

Uitwassen

Natuurlijk zijn er nog wat uitwassen in het voordeel van de hogere inkomens aan te pakken. Maar de overheid is en blijft een slagschip waarop een ieder op een gevaarlijke of minder gevaarlijke plaats meevaart.

Terug naar Rotterdam. Met name door de grote aantallen niet-westerse allochtonen is er een grote tweedeling in de stad tussen mensen die relatief welvarend zijn en zij die alle eindjes aan elkaar moeten knopen.