Stad achter het doek

24 januari 2011 door Ronald Glasbergen

Ter gelegenheid van het veertigste International Film Festival Rotterdam brengt het IFFR dit jaar naast alle films, het locatieprogramma XL uit.

Onder de noemer XL die staat voor eXtra Large en voor veertig in Romeinse cijfers,vinden film en mediapresentaties plaats op veertig plaatsen in de stad.

Van concertzaal tot pakhuisen van modezaak tot sportschool.

XL maakt de context van de stad rond het festival zichtbaar en die context, geeft in de woorden van XL-programmeur Edwin Carels, extra betekenis aan de getoonde werken. XL is in samenspraak ontstaan. Sommige organisaties zijn zelf met voorstellen naar het IFFR gekomen en anderen heeft het Festival zelf benaderd, zo legt Carels uit. Maar belangrijk is dat veel voorstellen in de dialoog tussen de programmeurs en de betrokkenen gestalte hebben gekregen. Daaruit is door de stad heen een waaier van de veertig projecten ontstaan, projecten die in onderling uiteenlopende mate met `de film’ te maken hebben.

Baksteenreus

Zo is in Pakhuismeesteren, een oude baksteenreus op de Wilhelminapier op Zuid, het werk 12_series te zien dat is gemaakt door drie beeld- en geluidskunstenaars die werken onder de naam telcosytems. 12_series is een audiovisuele installatie van twaalf onderling verbonden monitoren die op elkaar reageren waardoor, ook voor de makers, verassende en niet eerder waar genomen audiovisuele patronen ontstaan.

Aan een andere kant van het Rotterdamse centrum, onder de bogen van het voormalige Luchtspoor achter het Hofplein, vindt bij kunstenaarsgroep Cucosa het project Attraction of the opposites plaats. Elf galerieën presenteren meer dan twintig kunstenaar met video-installaties en film. En een stukje verder, op de Schiekade is Limboland te zien, een grote ruimtelijke versie van het mediaproject Limboland waar een groot aantal kunstenaars van Jaap Drupsteen tot Aukje Holtrop aan meewerken.

XL haakt op verschillende manieren in op onderdelen uit het hoofdprogramma van het IFFR 2011. Dat programma bestaat, naast de prestigieuze Tiger Awards competitie en de secties voor toekomstig talent (Bright Future), gevestigd talent (Spectrum), korte films (Shorts), uit de sectie Signals. Daarin zijn retrospectieven van filmmakers en bijzondere filmgenres samengebracht. Genres zoals de `communistische’ Red Western, de Chinese wuxia/kungfu film in Water Tiger Inn en een reeks modefilms in het onderdeel Out of Fashion.

Tekeningen

In samenhang met Out of Fashion worden in modewinkel MghO op de Witte de Withstraat tekeningen van de bekende animatie filmers The Quay Brothers getoond, samen met een filmpje dat zij maakten voor het Japanse fashion label Comme des Garçons. Bij culturele supermarkt Rot(t)terdam aan de Meent zijn de bijzondere aan mode gerelateerde films te zien van agnès b. en Maison Martin Margiela tegelijk met een voor deze gelegenheid gemaakte storyboards van Anna Nicole Ziesche. Rot(t)terdam is tevens de plaats waar Out of Fashion geopend wordt met een performance van ontwerper-kunstenaar Pyuupiru. Van de zich als androgyn presenterende Pyuupiru en van andere ontwerpers, is als deel van XL, ook werk tentoongesteld in Boijmans van Beuningen op de Mathenesserlaan.

Een project van andere orde is te zien bij van V2, centrum voor instabiele media, in de Eendrachtstraat. Daar wordt werk gedemonstreerd van kunstenaar Maki Ueda die zich tot nu toe vooral bezig hield met geurkunstwerken. Hier toont zij 3d films die speciaal voor de iPhone en de iPodTouch, gemaakt zijn. Die films worden getoond op i3DG, een systeem dat ontwikkeld is door mediakunstenaar Jitsuro Mase. Het digitale zakformaat en de alom aanwezigheid van deze niet meer weg te denken media, vormen hier de context van het werk.

Extra large, uniek en eenmalig, is de vertoning van de film The Extraordinary Adventures of Mr. West in the Land of the Bolsheviks uit 1924 van de beroemde Sovjet cineast Lev Kuleshov. De voorstelling is deel van de genrereeks Red Westerns en vindt plaats in de grote zaal van de Doelen op 29 januari onder live muzikale begeleiding van het Metropole orkest. Het is hetzelfde orkest dat door bezuinigingen dreigt te verdwijnen. Voor deze gelegenheid schreven zeventien Nederlandse componisten gezamenlijk de muzikale score bij dit monument uit de filmgeschiedenis.

Nieuwjaar

Diverse XL locaties sluiten aan bij de twintig Chinese wuxia films in Water Tiger Inn. Edwin Carels: `Dankzij het samenvallen met de Chinese Nieuwjaarsviering op de West Kruiskade heeft het festival nu zijn eigen vuurwerk’. Het feest is opgenomen in XL. Meer China is te zien in de Doelen waar naast het hoofdkwartier van het festival een fysieke Water Tiger Inn te vinden is, waar drie maal daags live een episode van een doorlopend kungfu verhaal wordt opgevoerd door Chinese kunstenaars. In hetzelfde kader neemt het Prinsestheater, een voormalige bioscoop in Rotterdam-West, als deel van een ongoing project van Mark Duursma, weer even zijn oude rol als bioscoop aan. Nu met de vertoning van Chunking Express en Ashes of Time redux, twee visueel prachtige moderne klassiekers van Chinese meester Wong Kar Wai.

Maar ook het oude Rotterdam wordt niet vergeten. In het verzorgingstehuis Laurens Antonius op de Binnenweg is door het duo Petersen en Monizza een filmprogramma samengesteld van 8mm en super 8 filmpjes, beeldmateriaal van de bewoners van het huis die samen goed zijn voor een paar duizend jaar Rotterdamse geschiedenis of misschien wel vergetelheid.

Fitness

Wie alle stilzitten bij de vele films en tientallen premières en wereldpremières van het hoofdprogramma te veel wordt, dient zich te begeven naar de hoek van de Lijnbaan waar WORM (experimentele film en muziek), als deel van XL haar sportschool Fitness First geopend heeft. Je kunt er aan je lichamelijke conditie werken terwijl je tegelijk van, in de sfeer van het IFFR passende, audiovisuele impulsen voorzien wordt.

Veertig locaties zijn er in XL, het bovenstaande is een gerichte, maar zonder twijfel arbitraire, greep daaruit. Een goede reden dus om met eigen ogen het XL programma en daarmee de stad achter het doek te verkennen.

Voor de 40 locaties bij elkaar kost een kaartje 11 euro, inbegrepen twee dagen lang een OV-fiets. Openbare gelegenheden als altijd gratis. Routes en alle informatie zijn te vinden op de website:www.filmfestivalrotterdam.com/nl/xl