Mohammed en Fatima leren heel snel van Ingrid en Henk

15 februari 2011 door Hans Roodenburg

De gemeente Rotterdam telde op 1 januari van dit jaar 224.155 niet-westerse allochtonen. Veelal Turken en Marokkanen. Van hun huishoudens, vaak bestaande uit meerdere personen, heeft ongeveer een op de zes een bijstandsuitkering.

Hoeveel daarvan fraudeert is niet te bepalen. Het aantal ontdekte gevallen is niet hoog.

Toch was de verontwaardiging weer groot toen de resultaten van een onderzoek bekend werden naar bijstandsfraude door vermogen te verzwijgen in het buitenland. In dit geval dus in Turkije en Marokko.

Het PVV-Kamerlid Lêon de Jong wil samen met collega’s van regeringspartijen VVD en CDA hierover meteen opheldering van staatssecretaris Paul de Krom van Sociale Zaken. Helemaal in de sfeer van de PVV: ,,Henk en Ingrid betalen voor Mohammed en Fatima en hebben daar genoeg van,’’ aldus De Jong.

Kamervragen

De Kamervragen waren gebaseerd op het onderzoek van het Internationaal Bureau Fraude-Informatie (IBF) dat in 2009 op verzoek van vele gemeenten 945 bijstanddossiers heeft onderzocht. In 186 gevallen is daadwerkelijk vermogen aangetroffen met een totale taxatiewaarde van 13.1 miljoen (gemiddeld dus ruim 70.000 euro).

Het vervelende van dit soort onderzoekingen is weer dat niet precies duidelijk is in hoeverre de Turken en Marokkanen hun vermogen naast hun uitkering hebben verzwegen. Immers het eigen vermogen van mensen die bijstand ontvangen, mag niet meer bedragen dan 5555 euro voor alleenstaanden, 11.110 voor gezinnen. Alleen voor mensen die een eigen woning hebben, geldt een extra vrijstelling van maximaal 46.900 euro.

Onroerend goed

En dan is weer direct de vraag aan de orde of het bij de Turken en Marokkanen om onroerend goed in hun thuisland gaat en hoeveel het daar werkelijk waard is. In dat soort landen gaat het vaak om pandjes, hutjes en flatjes op het platteland die niet of nauwelijks boven de bijstandsgrens van 46.900 euro uitkomt. Natuurlijk valt wel te twisten of dat bezit als ‘eigen woning’ kan worden beschouwd.

Niettemin is elke vorm van fraude hiermee – óók van de autochtone bewoners van Nederland, want die kunnen er ook wat van – verwerpelijk. En zal ook zeker moeten worden aangepakt. Het moeilijke is echter om er achter te komen wat er werkelijk wordt gefraudeerd.

Moeilijk

Hoe verder weg het vermogen zit, hoe moeilijker het wordt een vermogenstoets voor de bijstand te doen én belastingontduiking (in box 3) te ontdekken. Bij de ontdekte gevallen in Turkije en Marokko blijkt het ook veelal te gaan om verkregen erfrecht dankzij een stuk land en wat schapen en geiten.

De verontwaardiging hierover mag misschien terecht zijn, maar even verwerpelijk is het als rijke autochtonen van alles doen om vermogen en erfenissen buiten het zicht van de fiscus te houden.

En we kunnen nog wel even doorgaan, ook in de regio Rotterdam. Hoeveel studenten zijn er wel niet die een uitwonende beurs krijgen terwijl ze een paar dagen per week elders vertoeven. En het nieuwste van het nieuwste: fraude met de ov-chipkaart waarmee zelfs de nieuwe omroep PowNed zonder enige gewetenswroeging te koop loopt.

'Verschrijvingen'

En dan hebben we het nog niet over andere vormen van ‘verschrijvingen’ en ‘creatieve declaraties’ in de zorg, met PGB’s, zwart werken, leaserijders, zzp’ers, enz. Het lijkt er bijna op of onze ‘open economie’ daartoe uitnodigt.

Dat is het niet. Wat ontdekt kan worden, moet worden gedaan. Het is nog echt niet dweilen met de kraan open. Maar op een gegeven moment houdt het ook op. Je kunt moeilijk achter elke burger een controleur zetten.

Er is natuurlijk wel algemene wetgeving te maken dat bijstand, andere uitkeringen, belasting in box 3, subsidies, bonussen en specifieke inkomensoverdrachten fraudebestendig worden. Namelijk door ze af te schaffen. Willen we dat?

Henk, Mohammed, Ingrid en Fatima zullen er toch mee moeten leren leven.

(Naar een idee van Maurice Wilbrink).