'Achterstandswijk' als kunstinstallatie

30 mei 2011 door Ronald Glasbergen
'Achterstandswijk' als kunstinstallatie

Terwijl buiten het licht scherp op het water van de Rotterdamse Waalhaven weerkaatst, heerst binnen de nacht, bevolkt door loverboys, schandknapen, een junkiemoeder, een kermisexploitant, sleutelende automonteurs en passanten.

De Onderzeebootloods, de grote hangar aan de Waalhaven waar ooit duikboten gebouwd werden, is gedurende de zomermaanden getransformeerd tot nachtelijke Europese buurt in verval: The One & The Many.

 

Een tunnel, een levensgrote woonkazerne, een kermisexploitant en ongeregeld volk, ingehuurde acteurs van het Ro Theater die de toeschouwer bejegenen als gewone passanten, en het onvermijdelijke straatkunstwerk, maken de buurt compleet.

Verantwoordelijk voor deze zinsbegoochelende omgeving is het Scandinavische kunstenaarsduo Michael Elmgreen(1961) en Ingar Dragset(1969). Ze verwierven de laatste jaren bekendheid met kunstinstallaties waarin gewone locaties op een net niet gewone manier op een andere plek gereproduceerd worden. Zo bouwen ze in 2004 bij Marfa, Texas, een Pradawinkel. Midden in de woestijn. In Venetie drijft bij een riante, door hen opgezette villa van een kunstverzamelaar, een lijk in het zwembad. Het werk was onderdeel van de Biënnale van Venetië. In Chicago en in de klassieke Milanese winkel galerij Vittorio Emanuel laten ze een auto met caravan uit de grond opduiken. Titel van het werk 'Short Cut’, 'De Weg Afsnijden'. In dit geval dus door de binnenkant van de aarde.

Soms worden in de kunstinstallaties van Elmgreen & Dragset de rollen van kunstwerk en toeschouwer omgedraaid. Dan wordt de bezoeker letterlijk deel van het 'kunstwerk' gemaakt. Dat gebeurde bij een installatie in London waar twaalf suppoosten waren ingehuurd door de kunstenaars. Het neerzetten van de suppoosten en ze een minimale set instructies meegeven en de rest aan de improvisatie en loop der dingen over te laten vormde het kunstwerk. Althans dat had een bezoeker van de tentoonstelling kunnen denken, ware het niet dat die twaalf evengoed de toeschouwers van de bezoekers zijn.

 

Iets dergelijks is in The One & The Many aan de hand. Ook hier hebben de `bewoners’ van de buurt een set instructies en wordt de rest aan improvisatie van de acteurs overgelaten. De omgeving is in niet geringe mate gebaseerd op de Berlijnse wijk Neukoln in de tijd dat de kunstenaars daar gingen wonen in 1995. De wijk is inmiddels, zoals zoveel Berlijnse wijken, opgewaardeerd en goeddeels van armoede ontdaan. Maar achterstand blijft, niet alleen aan de randen van Europa en in oude Rotterdamse wijken, een herkenbaar en nabij gegeven.

 

Het woonbuurtgrote kunstwerk The One & The Many in de Onderzeebootloods aan de Waalhaven bevat alle hierboven genoemde elementen, het op een grootschalige manier het uit de context halen van gebouwen en omgevingen, de rolverwisseling van kunst en publiek en de onnadrukkelijke sociale kritiek van eerdere werken. Het werk vat al die elementen samen.

 

Duidelijk is wat kunstenaars Michael Elmgreen & Ingar Dragset willen verbeelden, maar wat willen ze vertellen met hun achterstandsbuurt? Michael Elmgreen: ,,We vertellen geen verhalen, we beginnen een verhaal. We geven de condities aan waarbinnen verhalen kunnen ontstaan.’’ Ingar Dragset: ,,De bedoeling is duidelijk, wie langs komt ontsnapt niet aan het kunstwerk en helpt automatisch een verhaal te maken.’’ Michael Elmgreen: ,,Telkens opnieuw.’’

Het aanzet geven voor iets mogelijks, voor een verhaal, geldt ook voor een ander `kunstwerk’ van de twee kunstenaars dat sinds zaterdag 28 mei voor het oude Postkantoor op de Coolsingel in Rotterdam staat. Een jaar lang zal elke dag om twaalf uur een man daar een door hen geplaatste megafoon uit een vitrine halen en roepen: ,,It's never too late to say sorry’’. De voorbijganger mag zelf weten waarvoor. Hij maakt het verhaal af.

Of niet.

 

De onderzeebootloods is ook over water bereikbaar. Met de Aqualiner vanaf de Willemskade bij het centrum. Of gewoon met de (OV)fiets naar Heijplaat. Van 28 mei tot 25 september bij Heijplaat aan de Waalhaven.

'The One & The Many’ is geproduceerd door Museum Boijmans Van Beuningen en Havenbedrijf Rotterdam. ‘It's never too late to say sorry’ ontstaat in opdracht van Sculpture International.

 

Meer informatie op:

www.boijmans.nl

www.onderzeebootloods.nl

www.sculptureinternationalrotterdam.nl

 

Foto's: ronald glasbergen

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.