Halve zolen, junks en halve waarheden
(Door Hans Roodenburg)
Protesten in de samenleving – vaak van vooral jongeren – zijn van alle tijden. Erg veel aandacht in de media krijgt de Occupy-beweging in veel steden in de wereld die geen duidelijke doelstellingen heeftmaar zich erg in het algemeen en vaag afzet tegen de uitwassen in het vrije markt denken, tegen de verrijkingen door sommigen en tegen de financiële systemen om erg speculatief te werk gaan.
Niet speciaal gericht op de alarmseinen in de landen van de eurozône, maar nu het daarin steeds meer uit de hand loopt is dat voor de nieuwe protestbeweging – ook in Rotterdam! - een mooi doel om zich op te richten.
Ludiek?
In de schijnwerpers van de media staan de ludieke (?) demonstraties. Ze leggen echter een heel traditioneel verschil bloot tussen Rotterdam en Amsterdam. Mokum is van oudsher een bolwerk van anarchie en protesten, zoals eindjaren ’60 toen ‘de kabouters’ en ‘de provo’s’ zich afzetten tegen hun nogal politiek volgzame ouders en andere ‘machthebbers’.
Met deze ‘flowerpower-hippiebeweging’ namen jonge landgenoten in de hoofdstad Amsterdam – en wereldwijd in San Francisco - het voortouw in een nieuwe stroming op aarde. ‘Make love, not war’, zo werd uit volle borst gezongen. Ook door de toenmalige internationale trendsetters als The Beatles en The Rolling Stones. Met argusogen werd door de toenmalige autoriteiten gekeken waar deze spontane revolutie toe zou gaan leiden.
Resultaat
Meer dan veertig jaar later weten wij het uiteindelijke resultaat: oorlog in (eerst) Vietnam, Irak en Afghanistan, minder liefde en een alles omvattende graai- en hebzucht van de allerrijkste elite. Met als eerste grote verandering de recente ‘Arabische Lente’, waar niemand nog van weet waar die uiteindelijk toe leidt.
In eigen land heeft de nogal provocerende omroep PowNed vorige week haarfijn de
tegenstellingen tussen Amsterdam en Rotterdam in Occupy in beeld gebracht. Ze neemt hierin duidelijk stelling. In Amsterdam verblijven volgens PowNed in het tentenkamp voor de effectenbeurs – kennelijk het summum van het kapitalisme - alleen maar ‘halve zolen’, junkies, krakers, bejaarde hippies en lopen mensen rond die toch niks anders – geen werk – voor handen hebben.
In Rotterdam echter werden de protestanten op het Beursplein in hartje stad heel anders in beeld gebracht. Ze – vaak goed verzorgd en keurig gekleed - zetten hun tentjes alleen op als zij vrije tijd daarvoor genoeg hebben en niet hoeven te werken. Het bekende gegeven ‘opgestroopte mouwen’ in Rotterdam, ‘protesteren om het protest’ in Amsterdam.
Tegenstelling
Och, in Amsterdam zullen ook wel mensen met de beste bedoelingen demonstreren zoals in Rotterdam ook wel non-valeurs zullen meedoen. Maar de tegenstelling Rotterdam-Amsterdam blijft aardig.
Dat was trouwens ook het geval in de jaren ’60 toen de toenmalige jeugd – inmiddels ‘babyboomers’ – zich afzette tegen de destijds in hun ogen oneerlijke en onrechtvaardige wereld. Ook in Rotterdam waren er wel degelijk ‘rockers’ (of ook wel ‘vetkuiven’ genoemd) en ‘artistiekelingen’ die dezelfde – vaak ook weer vage - opvattingen erop nahielden als de Occupy-beweging thans.
Ook toen al werd de Amsterdamse protestbeweging als het centrum van Nederland beschouwd, terwijl de democratiseringsprocessen in Rotterdam toch wel een stuk sneller en realistischer voltrokken. Het wietgebruik en de vrije seks in Rotterdam waren wel wat minder. De jongeren waren wat nuchterder.
Bij iedere terugblik in de media over die ‘mooie jaren ‘60’ wordt helaas vaak alleen Amsterdam eruit gelicht terwijl er toch een uitstraling naar het hele (platte-) land was.
Occupy kun je zien als reactie op het in slaap gewiegde engagement, schreef de (linkse) columnist Bas Heijne In NRC Handelsblad. De beweging maakt volgens hem een statement over de onvrede zonder zich bezig te houden met de praktische doelen voor later.
Confrontatie
Als bekende linkse en Amsterdamse boodschapper roept Heijne de protestbeweging op het huidige systeem uit te dagen. ,,Daar is werkelijke confrontatie voor nodig.’’ Wat hem betreft terug dus naar de jaren ’60 met veldslagen tussen jongeren en ME, krakersbewegingen, uit de hand lopende protesten straks bij de kroning van Willem Alexander en misschien ook wel het vrije gebruik van lichte genotmiddelen als wiet stimuleren om een ‘intelligent debat’ te kunnen voeren.
Nee, geef mij maar de Rotterdamse protestbeweging. Natuurlijk is het tijd om vooral de uitwassen in het vrije kapitalistisch geliberaliseerde systeem (politiek en met wetgeving) aan te pakken. Bonussen aan bankiers en financiële specialisten die alleen maar in kortetermijnwinsten denken met waanzinnige innovaties als special purpose vehicles, collateralized debt obligations, en nog vele andere imaginaire producten om zonder fysiek eigen kapitaal te hebben geld te verdienen dankzij hoge bonusbeloningen.
Speculaties
Vaak zijn het pensioenfondsen, hedgefunds en miljardairs die over enorme te beleggen gelden beschikken, die dit soort speculaties mogelijk maken. Sommigen menen dat daardoor ook de kredietcrises in de wereld heeft kunnen ontstaan.
Het wordt weer eens tijd om in de financiële wereld wat normaler te gaan doen. Schaf de prestatiebeloningen aan managers (bonussen) af om zo hoog mogelijke winsten in zo’n kort mogelijke tijd te maken.
Waar zijn de beleggers gebleven die aandeeltjes kochten omdat zij op lange termijn geleidelijk meer winst wilden maken dan op hun spaargeld of familiekapitaal en vaak zich ook betrokken voelden bij het betreffende beursfonds? Zij zijn ook de slachtoffers van het verrijkingssyndroom bij sommigen van onze medemensen. Waar is de ondernemer gebleven die met als basis eigen kapitaal en voor eigen risico grote ondernemingen met werkgelegenheid wisten op te bouwen en als zodanig (terecht) veel geld verdienden?
Optiebeurs
Eigenlijk is het wat mij betreft al misgegaan toen in de jaren ’80 de Optiebeurs in opkomst kwam. Geld beleggen inafgeleide productenom snelle winsten te realiseren. De Optiebeurs had misschien nog enige nut in beleggingsland. Inmiddels is het echter met afgeleide producten volkomen uit de klauw gelopen. De omvang van het speculatieve kapitaal is door dit soort versnellingen zo groot geworden dat het zelfs landen met grote schulden in grote financiële problemen kan brengen. Dat is de kern waarom de eurozône op het ogenblik in zwaar weer verkeert. Zonder op te hoeven draaien voor het speculatieve grootkapitaal zouden de oplopende begrotingstekorten veel gemakkelijk op te lossen zijn geweest.
Het goede aan de Occupy-beweging is dat men zich daartegen verzet, alhoewel men niet weet hoe men dit nader handen en voeten moet geven.
Occupy Rotterdam. Fotomontage. Foto's: Rinus Vuik.
.gif)
