Bedelaars en onverlaten terug in de stad?
(Door Hans Roodenburg)
Menigeen in de stad zal het zijn opgevallen. In vergelijking tot de jaren ’90 en rond de eeuwwisseling wordt men op straat nauwelijks meeraangesproken doorzwervers,junks en andere soms psychisch gestoorde mensen voor een ‘eurootje’. Soms om de trein te betalen om ‘naar tante’ te gaan of met een andere smoes.
Ik heb meegemaakt in de te tolerante jaren ’90 dat ik op het traject Centraal Station – Witte de Withstraat in de drukke stad wel zeven tot tien keer werd aangesproken door onverlaten die smekend of soms agressief een paar munten van je wilde hebben.
In de plaatselijke krant Rotterdams Dagblad waarbij ik toen werkte waren er columnisten die trots vertelden over hun eigen ‘troetelzwerver’. Het was in die tijd bijna schande om deze mensen aan de rand van de samenleving te negeren.
Draadje los
Heden ten dage is dat in Rotterdam helemaal niet meer het geval. Af en toe zie je nog ‘medemensen’ lopen van wie je denkt wat zijn die slecht verzorgd of er zit een draadje aan los. Bedelaars zie je nog wel bij drukke winkels en supermarkten met een straatkrant staan. Hoewel ze nadrukkelijk met de krant precies bij de winkelwagens staan die je terugzet in de hoop de munt van 50 eurocent te krijgen, zijn deze veredelde bedelaars – vaak van Oosteuropese afkomst – zo aangepast dat ze niet lastig zijn.
Er zijn nog genoeg goedwillende burgers die hen wat toestoppen en vaak de straat- of daklozenkrant (naar mijn mening journalistiek niet te pruimen) niet meer behoeven. We hebben natuurlijk niks tegen deze legale vorm van ‘verkoop’. Want wie niet wil, hoeft ook niks te geven.
Wél tegen het maffiose karakter daarvan als er sprake is van een georganiseerde vorm van bedelarij waarbij de organisator zelf het meest verdiend.
Volgens onderzoekers zijn er hele families Roemenen en andere Oosteuropeanen naar ons land getrokken omdat zij hier méér kunnen verdienen met deze vorm van bedelarij dan om voor enkele grijpstuivers in eigen land te gaan werken.
We hebben het niet kunnen controleren, maar een lezer van De Oud-Rotterdammer – die kennelijk ook niks anders had te doen – heeft ontdekt dat een donkere man in een tweedehands Mercedes elke ochtend zijn hele 'familie' afzette op diverse plaatsen in de stad om de kranten te ‘verkopen’.
Bedelaars terug
Het is niet ondenkbaar dat de écht lastige daklozen die je gaan aanspreken voor een ‘eurootje’ vanaf januari weer terugkomen in de stad. Door bezuinigingen in de GGZ (Geestelijke Gezondheids Zorg) lijken de instellingen deze door drugs, drank en andere psychische problemen aangetaste mensen niet meer te kunnen opnemen en zo goed en kwaad als het kan te behandelen.
Tussen 2006 en 2011 hebben de vier grote steden ruim 12.000 daklozen onderdak-, begeleiding- en dagbesteding gegeven. In feite zijn ze van de straat gehaald en is hen op een sobere manier huisvesting gegeven.
Want in de jaren ’90 was het hevig op straat. Een van de eerste maatregelen daartegen in Rotterdam was sluiting van de prostitutiezone aan de Keileweg waar verslaafde heroïnehoertjes aan hun geld probeerden te komen en die allerlei randfiguren - ook in de klantensfeer – aantrok.
Bouman
Een grote kenner van de Rotterdamse straatuitwassen is al vele jaren bestuursvoorzitter Sjef Czyzewski van de hulporganisatie voor verslaafden Bouman-GGZ. De ook voor de hulpverleners boven verwachting succesvolle aanpak sinds de eeuwwisseling komt volgens hem door de bezuinigingen in de GGZ erg in gevaar. In een voortreffelijk stuk in NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag wordt van hem opgetekend dat ,,Rotterdam en omstreken volgend jaar wordt overstelpt door minstens duizend psychiatrische patiënten, daklozen en drugsverslaafden die geen of minder medische zorg krijgen door een optelsom van bezuinigingen’’. Czyzewski ietwat overdreven: ,,Hierdoor zal de onveiligheid toenemen en gaan verslaafden het straatbeeld weer bepalen.’’
Je moet deze uitspraken overigens ook wel in het perspectief zien dat zijn instelling Bouman-GGZ 7 miljoen euro moet gaan bezuinigen op een begroting van jaarlijks 80 miljoen euro. Als het gevolg daarvan weer een terugkeer naar vervuiling, bedelarij en verpaupering van mensen op straat en in de stad is, heeft hij alle gelijk van de wereld en zal deze bezuiniging in ieder geval deels moeten worden teruggedraaid.
Misverstand
Verslaggever Dick Wittenberg van NRC Handelsblad maakt ook een eigen analyse van het daklozenprobleem destijds rond de eeuwwisseling. Dat kwam volgens hem ook voort uit een verkeerd mensbeeld, foute vooronderstellingen en één groot misverstand. ,,Dat ieder mens het recht heeft zijn eigen leven vorm te geven. Dat iedereen daartoe ook in staat is. Dat een mens dus ook de vrijheid moet krijgen om zichzelf op straat naar de verdommenis te helpen.’’
Die instelling is gelukkig helemaal veranderd. Zelfs in de linkse beweging die meer medelijden met dit soort mensen had dan ze dwingend en rechtvaardig te willen voorschrijven. Des te meer reden om naar deze bezuiniging zonder politiek gewin te kijken.
(Verantwoording: De cijfermatige gegevens uit dit artikel komen van het Trimbosinstituut. Het idee voor dit verhaal is gebaseerd op het artikel ‘De daklozen komen terug’ in NRC Handelsblad van zaterdag 12 november.)
.gif)
