Slagveld op markt zzp’ers

10 december 2011 door de Redactie

(Door Hans Roodenburg)

De groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in Rotterdam neemt gestaag toe.Dit jaar zijn er volgens het Centrum voor Onderzoek en Statistiek in Rotterdam al ruim10.000. De meeste zzp’ers laten zich inhuren in de bouw (timmerlieden, schilders, metselaars en andere gespecialiseerde bouwvakkers). In de regio Rotterdam zijn in het derde kwartaal alleen al 1550 zzp’ers een eenmansbedrijf begonnen.

Door de slechte economische positie in de bouw gaan de middelgrote en grotere bedrijven

failliet of krimpen fors in. Al dan niet met een afvloeiingsregeling gaan vervolgens veel bouwvakkers aan de slag als heel kleine zelfstandige om zich voor allerlei klussen te laten inhuren. Met name zij die ervaring hebben – ‘gouden handen’ – wagen die stap.

Een branche waar de freelancers het nog moeilijker hebben, is de journalistiek waarop zich een tiental vaste medewerkers van deze site zich ook richten en van wie voor ongeveer de helft de (eventuele) inkomsten niet puur noodzakelijk zijn omdat zij al gepensioneerd zijn (65-plussers) of omdat zij vervroegd zijn uitgetreden (vut- en afvloeiingsregelingen).

Maar als een freelancer in de journalistiek een redelijk inkomen per maand moet verwerven is het bittere armoe. Alleen de kanjers en specialisten kunnen nog enigszins aan inkomen komen. De starters en de ‘algemene’ verslaggevers komen vaak nog niet eens aan het bruto minimumloon van omstreeks 1430 euro per maand. Het is dat zij heel vaak een partner met inkomen hebben. Alleenstaanden zonder vermogen waarop ze kunnen interen moeten vaak terugvallen op aanvullende bijstandsuitkeringen.

Media

Volgens gegevens bij de Kamer van Koophandel telt Rotterdam en omgeving ruim 200 zelfstandige journalisten die allen zich aanbieden aan media of als (commerciële) tekstschrijver voor het bedrijfsleven. In het centrum van het Nederlandse medialandschap, Amsterdam, staan er zelfs bijna 1000 freelance journalisten geregistreerd.

Het lijkt wel of iedereen die een journalistieke of communicatieopleiding heeft gevolgd zich in Amsterdam heeft gevestigd in de veronderstelling dat daar in de journalistiek nog wat te halen is.

Bewust hebben we bij deze cijfers alle journalisten in vaste dienst buiten beschouwing gelaten omdat zij over het algemeen over aardige salarissen beschikken hoewel ook hun wat zekerder positie in de papieren media onder druk staat. Bij dagbladen proberen de journalisten in vaste dienst thans acties te ontketenen ter ondersteuning van hun CAO-eisen.

Zowel bouwvakkers, journalisten als andere zzp’ers vormen de snelst groeiende tak van flexibele werknemers waaraan het bedrijfsleven kennelijk grote behoefte heeft. Het gaat niet zozeer om de kosten per uur, maar vooral omdat ondernemingen deze mensen kunnen lozen zonder financiële consequenties als zij geen werk meer voorhanden hebben. Is er niks te doen, dan hebben de zzp’ers ook geen inkomsten en kunnen dan niet terugvallen op werknemersverzekeringen (zoals de WW).

Tussen de regels door valt meteen op te maken dat schrijver dezes bepaald niet een voorstander is van zzp of freelance als dat hun hoofdinkomen moet opleveren. De mensen met de ware ‘gouden handjes’ uitgezonderd is hun inkomen en sociale zekerheid veel en veel minder gewaarborgd dan bij een vast dienstverband.

Aanvulling

Ikzelf werk ook als freelancer voor diverse opdrachtgevers maar voor mij als 66-jarige (met een redelijk pensioen uit vaste dienstverbanden) is het slechts een aanvulling en geen bittere inkomensnoodzaak. Integendeel, ik doe alleen maar de dingen die ik zelf leuk vind te doen.

Andere freelancers willen nog wel eens denken dat ik met mijn (betaalde) werkzaamheden en mijn ‘riante pensioen’ (sic!) hen de mogelijkheden op inkomen ontneem. Dat is in een vrije markt, die Nederland is, een gotspe.

De enkele critici moeten beseffen dat ik erg gespecialiseerd ben in economie, financiën en sociale aangelegenheden, een expertise die het merendeel van de vooral jonge starters nog lang niet heeft. Bovendien bestaat een groot deel van mijn journalistieke producties (zoals voor deze leidende onafhankelijke Rotterdamse opiniesite) – dankzij mijn pensionering - uit onbetaald vrijwilligerswerk.

Maar als wij ons beperken tot de zzp’ers in de bouw en in de journalistiek is er ook in Rotterdam sprake van een slagveld waarin alleen de besten en de hardst werkenden het zullen redden als zij een redelijk inkomen per maand willen verdienen. Kwaliteit verloochent zich niet! Door de mindere vraag naar zzp’ers en het toenemende aanbod staan op het ogenblik de tarieven wel ontzettend onder druk op deze vrije en flexibele arbeidsmarkt.

Tips

Voor degenen die toch willen starten als zzp’er (dat is heel wat anders dan ‘nevenverdiensten’) de volgende tips:

• Stel u eerst heel goed op de hoogte van het arbeidsrecht en de belastingen. Zie daarvoor www.kamervankoophandel.nl. In het Handelsregister moet u sowieso als eenmanszaak geregistreerd staan.

• U bent verplicht om jaarlijks voor meer dan één opdrachtgever te werken en u moet wisselende inkomsten hebben. En u loopt een financieel risico als er geen werk is.

• Over uw inkomsten betaalt u zelf alle loonheffingen en sociale premies. Houd er ook rekening mee dat de Belastingdienst heel goed in de gaten houdt of u werkelijk zelfstandig bent. Dat is vooral van belang voor fiscale aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek en startersaftrek. Opdrachtgevers vragen aan u ook een Verklaring arbeidsrelatie (VAR) die ‘bewijst’ dat u als zelfstandig ondernemer werkt. In een aantal zaken bent u ook verplicht btw te heffen. Al uw verdiensten opvoeren als ‘onkostenvergoeding’ kan absoluut niet en zal al gauw door de Belastingdienst worden beschouwd als fraude.

• Het bijhouden van een administratie - zoals het versturen van facturen, die aan de wettelijke verplichtingen moeten voldoen - is erg essentieel. Dat soort werkzaamheden kan ook uitbesteed worden, maar daar zit weer een behoorlijk prijskaartje aan vast. De zzp’ers die wij kennen doen dat zelf of laten dat aan hun partner over.

• Let op: vele zzp’ers ‘denken’ ineens dat zij rijk zijn. Netto verdienen ze misschien per uur gerekend meer dan in een vast dienstverband, maar ze vergeten vaak dat zij totaal niet reserveren voor pensioenvoorzieningen die fiscaal erg gunstig zijn. Ze schaffen dure auto’s aan en andere luxe spullen terwijl zij niet weten of ze langdurig hun hogere inkomen houden.

Tenslotte moet worden beseft dat op een krappe arbeidsmarkt er meer mogelijkheden voor opdrachten liggen dan bij een ruim aanbod van zzp’ers en vaste werknemers.