Geen glimp van kritiek op Rijksmuseum

13 april 2013 door Hans Roodenburg

Het sinds vandaag (13 april) voor het publiek toegankelijke Rijksmuseum is meer dan ooit een Amsterdamse zaak geworden.
Als toeristische attractie kan Rotterdam daar een puntje aan zuigen.

De media, vooral op televisie ‘De Wereld Draait Door’ (DWDD) en in de papierensector NRC Handelsblad, pushen het inderdaad schitterende museum als een rijkszaak die alleen maar voor Amsterdam zou gelden.
DWDD maakt het wel erg bont door iedereen die maar wat met de Amsterdamse grachtengordel heeft te maken ruim baan te geven om hun bewondering kritiekloos weer te geven.

Tegenvaller
De tegenvallende 375 miljoen euro aan verbouwingskosten en de veel te lange uitvoeringstijd (zes jaar) komen niet of nauwelijks aan de orde. Want laat de rest van het land (de burgers via het belastingstelsel) aan dit Amsterdamse paradepaardje maar meebetalen.

Ondergesneeuwd is ook het feit dat van de ruim miljoen bezoekers per jaar de helft buitenlandse toeristen betreft die met hun bezoek aan de inderdaad prachtige oude stad het museum ‘even’ meepikken. Ter vergelijking, Rotterdams belangrijkste museum Boijmans van Beuningen heeft jaarlijks een kwart miljoen bezoekers van wie het overgrote deel uit Nederland komt. Maar Rotterdam is ook geen toeristenstad à la Amsterdam. De laatste verbouwing van het Rotterdamse topmuseum (afgerond in 2008) heeft trouwens slechts enkele miljoenen gekost.

Buitenproportioneel
Het is geen kwestie van jaloezie uit Rotterdam, maar van buitenproportionele aandacht in media en onder autoriteiten. Eens te meer blijkt dat Amsterdam het centrum is van de Nederlandse mediawereld op televisie en zeker sinds de verhuizing van NRC Handelsblad van Rotterdam naar Amsterdam ook in de landelijke papieren dagbladen.
De directie van het Rijksmuseum gaf – heel handig voor publiciteit - de tv-programma’s en andere media vooraf makkelijk alle ruimte om van tevoren het museum – met camera’s erbij – te laten zien.

We dachten vroeger altijd dat voorpresentaties alleen voor journalisten waren weggelegd. Maar in Amsterdam denkt men daar anders over. Publiciteit is alles en alle ego’s uit de tv-wereld mochten opdraven om ‘de boerenkinkels’ in de rest van het land te wijzen op het topmuseum in Amsterdam. Geen woord van kritiek.

Onterecht
De enige die dat nog enigszins aandurfde was tv-hotemetoot Ad van Liempt die de zijopmerking plaatste dat het Rijksmuseum onterecht pretendeert hét museum van de Nederlandse historie te zijn. In veel gevallen, wat betreft de Amsterdamse schilders en de gouden eeuw, is dat misschien wel het geval, maar in veel andere zaken, zoals de Tweede Wereldoorlog en over de historie van Nederland (waarvan Rotterdam een niet onbelangrijk onderdeel is) zijn er veel betere musea in ons land en staat erg veel archiefmaterieel ter beschikking.
Tja, de Amsterdamse arrogantie zijn we wel gewend. Dat de ‘Nieuwe Rotterdamsche Courant’, al per 1 oktober 1970 samengevoegd met het Amsterdamse Algemeen Handelsblad in NRC Handelsblad, al wekenlang vele pagina’s extra over de opening van het Rijksmuseum maakt, doet ons echter pijn. De vernieuwingen aan museum Boijmans van Beuningen hebben indertijd lang niet zoveel aandacht gekregen toen de krant nog in Rotterdam was gevestigd.

N’A’C Handelsblad
Wat wij al eerder op deze plaats vreesden, wordt nu aan alle kanten bewaarheid. NRC Handelsblad, tot december vorig jaar als landelijke krant in Rotterdam gevestigd, heeft een nóg overheersender Amsterdamse geur gekregen dan dat ze in Rotterdam al had. Buiten het grootste deel van het binnenlandse (politieke) en buitenlandse nieuws straalt de krant onmiskenbaar 'Amsterdam' uit.
Ook dat is niet zo verwonderlijk want het is in de journalistiek altijd zo geweest dat je door je woon- en werkomgeving wordt besmet. Daar komt nog bij dat bijna alles ‘Amsterdam’ is wat de klok slaat op de grote televisiezenders.
De enige oplossing daartegen is dat er een grotere verschuiving gaat plaatsvinden van de publieke van de nationale omroepen naar de regionale zenders en misschien ook ter ondersteuning van media-initiatieven buiten Amsterdam dat overigens zijn publicitaire zaken als mediahoofdstad goed voor elkaar heeft.

Nogmaals: we gunnen Amsterdam het heel mooie Rijksmuseum. Maar landelijke media dienen een evenwichtiger publiciteitsbeleid hierin te voeren. Want ook weer in dit soort culturele zaken gaat de oude kreet op dat wat in Rotterdam wordt verdiend, in Amsterdam wordt uitgegeven…