Moedige oorlogsdagen in mei 1940 (2)
Vorig jaar omstreeks deze tijd schreef ik een stuk onder de kop ‘De moedige meidagen van 1940’.
Daarin stelde ik dat, in tegenstelling tot wat de algemene indruk was, de Nederlandse strijdkrachten tot verbijstering van de Duitsers met veel minder middelen krachtig tegenstand wisten te bieden.
Op 14 mei waren zij vastgelopen door het taaie verzet van de mariniers in Rotterdam, bij de Grebbeberg en bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk.
Bovendien hadden Nederlandse pantserwagens de drie vliegvelden rondom Den Haag heroverd en schoot rond diezelfde stad de Nederlandse luchtdoelartillerie een flink aantal Duitse vliegtuigen uit de lucht.
Gedurende de oorlogsdagen werden op verschillende plaatsen in Nederland in totaal 314 Duitse vliegtuigen uit de lucht geschoten, te weten 139 vijandelijke bommenwerpers en jagers en 175 overige vliegtuigen. De geschiedenis van de Nederlandse luchtdoelartillerie is vooral in de dagen van mei 1940 geschreven. Zij vormt een bladzijde in de krijgshistorie waarop met trots kan worden teruggekeken.
Documentaires
Dankzij een aantal regionale omroepen – met een hoofdrol voor RTV-Rijnmond en regisseur Cees van der Wel – zijn daar nu vijf indrukwekkende documentaires over verschenen die dezer dagen ook op de landelijke televisie zijn te zien.
Op deze site is ook aandacht besteed aan de onder Nederlandse vlag varende Shell-tanker ‘Ondina’ die, aangevallen door twee Japanse hulpkruisers, met een goed gemikt schot een van die kruisers tot zinken wist te brengen.
Wie schetst mijn verbazing toen ik – bladerend door de memoires van Winston Churchill over de Tweede wereldoorlog – een voetnoot aantrof waarin hij melding maakte van twee Nederlandse Shell-tankers die in 1944 waren omgebouwd tot kleine vliegkampschepen met een beperkt aantal vliegtuigen.
Vanaf een van deze schepen, de ‘Macoma’ brachten vliegtuigen in maart 1945 nog drie Duitse onderzeeboten tot zinken.
Vissers
Een ander, mij onbekend verhaal, was zeer recent in het BBC- programma Coast. Ik wist wel dat in die meidagen van 1940 een fors aantal Nederlandse vissers koers naar Engeland had gezet. De Duitsers hadden vanuit de lucht een aantal Britse havens bestrooid met mijnen.
Al snel bleek dat de Nederlandse vissers uiterst behendig waren bij het vangen en onschadelijk maken van die mijnen. Zij brachten de mijnen via een lang net aan de oppervlakte van de zee op een vaste plek. En dan konden ze met een geweer tot ontploffing worden gebracht.
Het was een gevaarlijke klus. Een (nu Britse zoon) van een van die vissers vertelde dat soms vijf schepen uitvoeren en maar twee terugkeerden. Een groot deel van de vissers diende de oorlog uit op kleine zeer snelle Britse patrouilleboten.
De Amerikaanse schrijver John Steinbeck prees als oorlogscorrespondent hun professionele zeemanschap en hun ,,…koele, maar moedige handelingen wanneer zij een Duits konvooi onder handen namen.’’
Polen
Tot slot nog iets dat niets met de meidagen van 1940 te maken heeft, maar wel met die hele oorlog. Dat is de rol van Poolse soldaten bij de bevrijding van Nederland. Gelukkig heeft de rubriek ‘Andere Tijden’ daar nu ook aandacht aan besteed. In 1944 heeft een Poolse pantserdivisie Breda bevrijd. (Zie ook het plaatje van een herinneringsuitgave bij de inleiding).
Bij de slag om Arnhem hebben Polen de ijzers uit het vuur gehaald opdat Britten weer terug over de Rijn konden vluchten. Delen van de Achterhoek maar ook Oost-Groningen tot en met Winschoten zijn door Polen bevrijd.
Toen kwamen zij er achter dat hun land, in de woorden van een veteraan: ,,Was verkocht’’ aan Stalin. De meesten waren zo verstandig in West- Europa te blijven. In Frankrijk en België mocht dat ook. Zij moesten dan alleen in kolenmijnen werken. Nederland was iets ruimhartiger.
Ze mochten kiezen tussen de kolenmijnen en de fabrieken. Vandaar dat nog steeds een grote Poolse gemeenschap in Breda is. Compensatie hebben ze nooit gehad. Niet van de Britten, niet van de Fransen en niet van de Belgen. En zeker niet van de Nederlanders.
.gif)
