Groot schip maakt Rotterdam sterker

19 december 2013 door Hans Roodenburg

Het verrassende aan de voorlopige cijfers over de goederenoverslag in de Rotterdamse haven is dat de allergrootste zeeschepen, de zogenoemde Valemax, meer dan ooit een bijdrage hebben geleverd in erts, kolen en schroot.
De totale overslag is op hetzelfde niveau uitgekomen als in 2012: 442 miljoen ton. Het best presteerden de droge massagoederen zoals kolen, ijzererts en agribulk (landbouwgoederen).

De overslag van ruwe olie lag duidelijk lager, vooral door de zwakke markt voor brandstoffen in Europa en onderhoudsstops bij de raffinaderijen. Er werden minder containers overgeslagen door de economische crisis en doordat concurrent Hamburg lading terugwon.

Olie
Traditioneel heeft president-directeur Hans Smits de cijfers donderdag 19 december 2013 voor de Havenvereniging Rotterdam gepresenteerd. Hij wordt per 1 januari in die functie opgevolgd Allard Castelein die van Royal Dutch Shell afkomstig is.

,,Het beeld is precies andersom dan vorig jaar,’’ vertelde Smits. ,,Waar in 2012 de ruwe olie en olieproducten zorgden voor groei, laten ze het dit jaar afweten.’’ De overslag van vooral kolen, erts en schroot, en agribulk zijn flink gestegen.
Dat de containeroverslag licht is gedaald schrijft Smits toen aan de aanhoudende economische malaise. De afgelopen drie jaar nam de totale goederenoverslag nog 1 procent toe, maar dat zit er volgens hem in 2013 niet in, ondanks het feit dat het tweede halfjaar beter was dan het eerste. Wel is het totale marktaandeel van de Rotterdamse haven in Noordwest-Europa stabiel gebleven.

Containeroverslag
In de containeroverslag - het meest arbeidsintensieve deel van de haven – verwacht hij ook volgend jaar weinig veranderingen. ,,Want pas vanaf eind 2014 worden de nieuwe containerterminals op Maasvlakte 2 in gebruik genomen. Gelet op onder andere de macro-economische prognoses van CPB en OESO is onze schatting dat in 2014 de totale overslag in Rotterdam met zo’n 1 à 1,5 procent toeneemt.”
De staalproductie in Duitsland lag in 2013 iets onder het niveau van 2012. De toename in ertsen en schroot via Rotterdam (met maar liefst 9,4 procent ofwel in totaal 36 miljoen ton) is volgens Smits dan ook te danken aan de concentratie van de aanvoer in zeer grote schepen (Valemax) in Rotterdam en de doorvoer naar staalfabrieken in Gent, Bremen en Duinkerken. Daarnaast startte de Duitse staalgigant ThyssenKrupp een hoogoven op.

Kolen
De overslag van kolen profiteerde van de afnemende winning in Duitsland zelf en de grotere vraag door de lage prijzen, het testen van de nieuwe kolencentrales op de Maasvlakte en de start van een nieuwe centrale in Lünen (Duitsland). De totale kolenoverslag nam met 17,1 procent toe tot 30 miljoen ton. De behandeling van agribulk (+ 28,1 procent, 10 miljoen ton) kreeg een impuls door de export van tarwe en de import voor het persen van olie uit zaden en (soja)bonen.
Een historisch laag niveau werd volgens Smits bereikt in de overslag van ruwe olie die met 7,3 procent terugliep tot 91 miljoen ton. De Rotterdamse raffinaderijen hadden te maken met een lage vraag naar raffinageproducten in Europa, bij een structurele overcapaciteit.

LNG
De aanvoer van vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) komt langzaam maar zeker op gang. De overslag lag 25 procent boven het zeer lage niveau van 2012. Door de hoge productprijzen wordt nog steeds weinig geïmporteerd van buiten Europa. Mede door de regelmatige aanvoer in kleine schepen uit Noorwegen en wederuitvoer werd echter toch zo’n 700.000 ton vloeibaar aardgas doorgezet.
De containersector wordt altijd in de havenoverslag met extra aandacht bekeken vanwege de directe effecten op de werkgelegenheid, zoals in vroeger tijden de ouderwetse stukgoedsector bijzonder was. Qua economisch beslag is echter voor ons land de overslag van de massagoedsectoren van een iets hoger belang, mede door de enorme investeringen in het Rotterdamse petrochemisch complex.

Daarom ontwikkelde de containersector zich in 2013 teleurstellend. De overslag laat een teruggang zien in zowel tonnen (- 3,1 procent, 122 miljoen ton) als in aantallen TEU (- 1,7 procent).

Concurrentie
Een belangrijke oorzaak is volgens de president-directeur van het Havenbedrijf de economisch lage vraag naar (consumenten)goederen. Niet te ontkennen valt dat lading verschoof naar concurrent Hamburg, werden havens in Scandinavië en het Baltisch gebied vaker direct aangelopen door schepen uit het Verre Oosten en had Rotterdam te maken met een capaciteitsknelpunt bij piekvolumes. Wel groeide de shortsea (vroeger kustvaart geheten).
Sinds januari 2013 wordt de zeehaven van Dordrecht (overslag circa 3 miljoen ton per jaar) geëxploiteerd door het Havenbedrijf Rotterdam. De Dordtse overslag is daarom dit jaar voor het eerst meegenomen in de overslagcijfers van Rotterdam.

De groeiende komst van de allergrootste schepen is mede te danken aan een investering uit de jaren ’70 toen stapsgewijs is besloten tot verdieping van de Eurogeul via 70 naar 72 voet. In 1986 is die nog verder uitgediept tot 74 voet. En dat is nog de huidige diepte.