De Feyenoord Academy bloeit als nooit tevoren
De verwachting was in het verlaten dorre West-Afrikaans landschap aan de kust bij de Atlantische Oceaan een ruïne aan te treffen van wat ooit een veelbelovend voetbalinternaat was.
Maar niets is minder waar. De Feyenoord Academy bij het dorpje Gomoa Fetteh in Ghana bloeit als nooit tevoren. Nog meer trainingsmogelijkheden, het enige kunstgrasveld in Afrika, drie ‘gewone’ voetbalvelden, nog twee chalets erbij gebouwd en ook sportief gaat het goed.
De vijftien jaar geleden geplante bomen zijn gegroeid. Het lijkt een wel boomgaard met bungalows en voetbalvelden tussendoor.
Een verrassing. De Feyenoord Academy in Ghana was ten dode opgeschreven. Het was het kindje van voorzitter Jorien van den Herik, initiator van dit voetbalinternaat. Jorien geloofde heilig dat tegen deze tijd minstens vier Ghanezen in het eerste elftal zouden spelen.
Nadat de charismatische oud-voorzitter met veel gesteggel, onder andere over wie de investering in Ghana moest betalen, was vertrokken leek de Feyenoord-Academy ten dode opgeschreven. Het bestuur en technisch manager Bosz toonden weinig interesse en draaiden langzaam maar zeker de geldkraan dicht.
Bosz is nimmer wezen kijken, technisch directeur Martin van Geel wel, Van den Herik kwam twee of drie keer per jaar. Hij beschouwde het internaat als een ontwikkelingsproject waar zowel de Afrikaanse jongens als Feyenoord beter van zouden worden. Een win-win situatie.
Wientjes
Hoe kan het dat de Ghanese Feyenoord Academy bloeit als nooit eerder? Het antwoord is in twee woorden te vangen: Henri Wientjes. Een succesvolle Nederlandse zakenman in Ghana, Feyenoord supporter, oprichter van het bedrijf Wienco, die in wezen dezelfde zienswijze heeft als Van den Herik. De Academy is een prachtig gelauwerd ontwikkelingsproject, dat ook nog wat kan opleveren door de verkoop van Afrikaanse talenten aan rijke clubs op andere continenten. In 2007 beloofde hij twee jaar te sponseren. In 2009, nadat de steeds dunner wordende geldstroom uit Rotterdam definitief was afgesneden, nam hij de Academy helemaal over en zo is het nog steeds. Rijker is hij er niet van geworden, maar dat besefte Wientjes – nu ernstig ziek – ongetwijfeld tevoren.
Weggegooid geld
Niet iedereen was enthousiast over de Rotterdamse enclave in Ghana, die op 23 oktober 1999 officieel door de vrouw van de Ghanese president werd geopend. Nogal wat supporters vonden het weggegooid geld, maar ook bijvoorbeeld icoon Wim Jansen was kritisch. Het ontwikkelingswerk keek eveneens argwanend. Was dit geen nieuwerwetse mensenhandel?
Na de opening namen vele nieuwsgierige criticasters een kijkje en stuk voor stuk gingen ze overstag. Wie kon er nou kritiek hebben op een organisatie waarbij 60 kinderen, veelal uit doodarme gezinnen, gratis vanaf hun twaalfde jaar een prima schoolopleiding kregen op de eigen Feyenoordschool met goede onderwijzers. Heerlijk te eten kregen in het eigen eetlokaal, bereid door de vroegere chef-kok van het Golden Tulip Hotel, die er de voorkeur aan gaf voor deze jongens te koken in plaats voor zakenlieden en toeristen.
Trainen en school
Iedere dag voor schooltijd trainen, dan naar les en rond drie uur ’s middags opnieuw trainen. Eenmaal per jaar naar de ‘Lage Landen’ om daar vrijwel iedere Nederlandse juniorenploeg van de mat te spelen. Inclusief de A1 van Feyenoord met spelers die nu zijn doorgebroken.
In de tien vierkante lage gebouwtjes – chalets - zijn een computerzaal, prima slaapzalen, eetzaal, badkamers, kantoren en logeerkamers. Met Nederlandse en Ghanese trainers die hier ook al jaren werken. Kortom goed georganiseerd met een streng maar redelijk regime van vroeg opstaan, leren en sporten.
Voorlichting
Unicef omarmde het initiatief, mede omdat seksuele voorlichting op school werd gegeven (heel ongebruikelijk in Afrika) waardoor de jongens op elk voetbaltoernooi, maar ook in het dorp waar ze woonden, voorlichting gaven over aidspreventie. Twee jongens van het internaat werden uitgenodigd een toespraak te houden over dit project voor de Verenigde Naties in New York.
De sfeer op het internaat is bijzonder. Er wordt veel gelachen en waar zie je jongens op een veldje zitten met een teiltje voor zich, waarin ze hun (voetbal)kleding wassen en op het grasveld neerleggen om te drogen? Niet te vergelijken met Nederlandse opleidingen. Deze jongens zijn veel sneller blij met kleinere zaken.
Hoogste bieder
Hoewel de financiële relatie met Feyenoord is verbroken, zijn de banden nog steeds goed en is er regelmatig contact. Niet voor niets is de naam niet gewijzigd, nog steeds is er ‘The Feyenoord Academy’. Vanzelfsprekend hebben de Rotterdammers geen eerste keus meer als een talent zich aandient. De hoogste bieder wint.
Het enige voordeel is wellicht dat ze ‘op Zuid’ goed op de hoogte zijn wat er aan talent rondloopt in Ghana en dus eerder kunnen reageren.
Dat die relatie nog zo goed is dankt het internaat aan Karel Brokken. Een man die na zijn voetbalcarrière in België zich vooral met het Afrikaanse voetbal heeft bezig gehouden, een kenner pur sang en een diplomaat.
Hij kreeg Van den Herik enthousiast een voetbalinternaat in West-Afrika te beginnen en hij leidde de voorzitter rond in een vergelijkbare voetbalschool in Ivoorkust, het buurland van Ghana.
Vanaf de eerste dag in 1999 zwaait Brokken de scepter op het internaat. Met als onmisbare schakel Sam Ardey, een Ghanese voetbaltrainer met de statuur van Rinus Michels, dus met invloed. Beiden zijn vanaf het begin met hun grote netwerken en kennis het geheim achter het succes, dat nu al bijna 15 jaar duurt.
Voetbalmakelaars
Brokken toonde begrip voor de breuk met Feyenoord. ,,Die kwam voort uit financiële problemen. Ik begrijp dat er toen prioriteiten moesten worden gesteld,’’ vertelt hij in zijn kantoortje, waarin even later onverwacht een jongeman aan de deur klopt. Een van de oudere voetballers, 16 jaar, die de Academy wil verlaten. Zijn manager kan hem zo maar naar Engeland brengen vertelt hij.
Er volgt een indringend gesprek waarbij ook de Nederlandse trainer John Kila, hoofdcoach Sam Ardey en directeur Karel Brokken aanwezig zijn. ,,Naar welke club kan hij dan? Wat staat er op papier, zodat we kunnen nagaan of wat zijn manager zegt ook klopt?’’
De vragen brengen de jongen in verwarring. Ze spreken af er later op terug te komen. Het talent heeft wat om over na te denken. Het is de bedoeling dat hij op de Academy blijft tot hij 18 jaar is en z’n schooldiploma op zak heeft.
Zoals Feyenoord hier slachtoffer is van z’n eigen succes, zo is de Academy bij Gomoa Fetteh dat ook. Bij elke wedstrijd zijn er ‘spelersmakelaars’. Die maken ook hier jonge onervaren pubers die nog midden in hun opleiding zitten de kop gek. Bij jongens die in armoede zijn opgegroeid is dat nog makkelijker.
Sportief succesvol
Sterke argumenten om zo’n jongen toch te behouden heeft ‘Ghanees Feyenoord’ wel. Van de honderden jongens, die zijn opgeleid, heeft 80 tot 90 procent werk gevonden in de voetballerij. In Ghana en elders in Afrika, het Midden-Oosten en Europa.
Recente voorbeelden in Nederland zijn Nana Asare, aanvoerder van FC Utrecht en afgelopen zomer weggekocht door AA Gent. Sinds kort genieten we van de linksbuiten van Vitesse, Christan Atsu, geleend van Chelsea, die voor 4,1 miljoen euro werd gekocht bij Porto, dat hem voor een prikkie kocht van de Academy. Atsu speelt waarschijnlijk deze zomer op het WK in Brazilië met het nationale elftal van Ghana, waarin nog meer oud-Feyenoorders acteren.
Brokken geniet van de huidige lichting, die als ventjes van zeventien en achttien bovenaan staan in de Ghanese versie van de Jupiler League en wellicht naar de Premier League (Eredivisie) promoveren. Pas nog, in december, wonnen ze in Ivoorkust een belangrijk toernooi.
Regelgeving
Is het grote Feyenoord talent misgelopen door het internaat financieel af te stoten? Ongetwijfeld. Toch kan de club weinig worden verweten. Het was door de regelgeving in Nederland een onwerkbare situatie. Als de Rotterdammers een talent van hun eigen opleiding wilden binnenhalen, moesten ze hem direct voor tweeënhalve ton op de loonlijst zetten en op zijn 21e moest dat bedrag worden verdubbeld. Een groot risico, je weet nooit hoe een achttienjarige zich verder ontwikkelt. In andere landen in Europa bestaat niet die regel, die door de Nederlandse profclubs in 1996 is ingevoerd om instroom van goedkope spelers van buiten de EU te weren.
Toch zijn er opnieuw zorgen over het voortbestaan. Zoals al eerder gemeld is sponsor Henri Wientjes ernstig ziek. Met hem valt of staat Feyenoord in Ghana. Karel Brokken: ,,Ik zou zo graag meerdere sponsors hebben. Dan ben je minder kwetsbaar.’’
Dat is Afrika, altijd de ‘struggle for life’.
.gif)
