Ten Kate: Een zeevarend zondagskind
Roelof ten Kate, de laatste kapitein van het mooiste schip ooit, de Nieuw Amsterdam van de Holland-Amerika Lijn, wordt dit jaar 89. Een bijzonder mens en een bijzondere zeeman. Na de zeevaartschool in Delfzijl monsterde hij in 1946 aan als stuurmansleerling bij de HAL. Hij schreef minutieus op wat hem op al die schepen, vracht- en passagiersschepen, overkwam maar ook persoonlijke observaties van mensen, relaties, godsdiensten, kortom een man met een brede blik geïnteresseerd in vrijwel alles.
Eindredacteur Nico Guns heeft van deze overvloed aan tekst onder de titel ‘Een zeevarend zondagskind’ een zeer leesbaar boek gemaakt, dat bredere belangstelling verdient dan alleen bij (oud) zeelieden.
Liftboy
Ik heb een beetje recht van spreken. Als zeer jonge Rotterdammer voer ik op die Nieuw Amsterdam in 1959 en in 1961 (als liftboy en als hospitaalbediende). Later als haven- en scheepvaartjournalist voor Het Rotterdams Parool en Het Vrije Volk had ik natuurlijk veel te maken met de toenmalige Holland-Amerika Lijn in goede en in slechte tijden.
Opmerkelijk is dat Ten Kate ook uitgebreid schrijft over zijn jeugd gedurende de bezetting en zijn maritieme opleiding. Het moeizame huwelijk van zijn ouders en verder veel persoonlijke ervaringen uit die eerste naoorlogse jaren.
Beeldend
Terug naar zee. Ten Kate geeft een beeldend verslag van hoe hij begin 1966 als kapitein van het vrachtschip Amsteldyk op de Atlantische oceaan een vliegende storm van enkele dagen wist te trotseren. Ze hadden maar weinig lading aan boord. Wel stonden aan dek 12 zware tanks van 40 ton per stuk. De Amsteldyk was een zogenaamd Victory schip. Tijdens de oorlog in de VS gebouwd waarmee tussen 1946 en 1965 de HAL goud had verdiend. In het ruim vloog alles door elkaar. ,,Het voorschip zonk en het leek alsof we met een rotgang van een berghelling afgleden, aan het einde waarvan er een watermuur stond van de voor ons uittrekkende golf.”
Handjes schudden
Tegen het einde van zijn boek brengt hij nog de persoon Nico van der Vorm, toenmalig president directeur van de HAL, ter sprake. Er waren plannen om alle vrachtschepen te verkopen aan een Zweedse rederij. Ten Kate zei hem dat hij er niet over peinsde over te stappen naar een passagierschip. ,,Ik voel er niets voor in mijn laatste tien jaar op zee mijn tijd te verdoen met slappe handjes schudden en naar slappe kletspraat te luisteren.” Van der Vorm was not amused…
In 1970 had ik in Het Vrije Volk iets onaardigs over de HAL geschreven naar aanleiding van het massaontslag voor het bedienend Nederlandse personeel.
Het stuk had ik besloten met een klein gedichtje dat ik in mijn varenstijd op de Nieuw Amsterdam van oudere bemanningsleden had gehoord: groen wit groen/weinig te vreten/weinig poen/veel te doen.
Kunstschatten
Nico van der Vorm vaardigde gelijk een verbod uit voor verslaggevers van Het Vrije Volk om ooit nog voet aan boord van een HAL schip te zetten. Dat gold trouwens ook voor de jonge verslaggever van TROS-Actua Fons van Westerloo zodat de toorn gelijkelijk tussen links en rechts was verdeeld.
Tot slot verhaalt Ten Kate hoe weinig de toenmalige HAL-directie gaf om de vele bijzondere kunstschatten aan boord van de Nieuw Amsterdam. Die laatste trip naar de sloopwerf op Taiwan is hem niet in zijn koude kleren gaan zitten.
Kenmerkend is dat een andere voormalige directeur van de HAL Ary Lels, afkomstig uit een echt zeevarende vooral baggerfamilie in zijn voorwoord het boek van dit zeevarende zondagskind van harte aanbeveelt.
Een bijzonder boek van een zeer bijzonder mens.
(Het fraaie boek is uitgegeven door COOLEGEM MEDIA – Rotterdam. Prijs €21,95. Verkrijgbaar bij alle boekwinkels maar ook te bestellen bij www.coolegem-media.nl).
-S.jpg)
.gif)
