Valse concurrentie Spaanse werven

08 juni 2014 door de redactie
Valse concurrentie Spaanse werven

Rotterdam Vandaag & Morgen geeft nu en dan gastschrijvers de gelegenheid hun mening op deze site te ventileren. Rotterdam Vandaag & Morgen is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze opiniestukken. Gastschrijver van dit artikel is Dick Pilkes, kenner van de scheepsbouwmarkt en vooraanstaand lid van World Ship Society Rotterdam Branch.

(Door Dick Pilkes)
 

Mijn leven lang – ik ben inmiddels 65 plusser – ben ik, eerst als kind later meer dan 40 jaar, betrokken geweest bij de Nederlandse scheepsbouw. Mijn vader trad in 1941 in dienst bij de Scheepswerf en Machinefabriek De Biesbosch in Dordrecht.

Na de oorlog had hij als taak de werf van werk te voorzien en maakte talloze begrotingen en reisde naar vele landen, sprak met reders, financiers en makelaars om contracten in de wacht te slepen.

Moeilijker
Tot 1958 ging dat redelijk goed maar toen waren alle oude schepen van vóór en uit de oorlog vervangen. Daarna werd het moeilijker.
Bovendien stak Japan de kop op waar men veel langere dagen maakte dan in Europa en dat voor een handjevol rijst. Japanners keken goed af in Europa en leerde snel. Toch lukte het in de jaren '60 en begin jaren '70 nog om de werf De Biesbosch draaiende te houden.
Wel hoorde ik mijn vader klagen over de concurrentievervalsing door de Fransen en later ook door de Duitse deelstaten. Overal werd gewerkt met overheidssubsidies die veel hoger waren dan in ons land. Eén keer herinner ik me nog goed.

Dick 'kolenstoker' Pilkes. Die bijnaam slaat op slaat op zijn hobby om als kolenstoker te dienen op de gerenoveerde Schiedamse stoomsleepboot Hercules.

Contract
Mijn vader ging met een koffertje de deur uit omdat hij naar, ik dacht, Duitsland moest om een contract te tekenen en zou een dag of twee weg blijven. Echter om 10.00 uur diezelfde dag was hij al terug. De Fransen waren die nacht onder de prijs gedoken en hadden de order.
Ik zal de reactie van mijn vader hier maar niet herhalen, het was de zoveelste keer!
Decennia lang had ons land een reputatie als het ging om de bouw van onderzeeboten. Wie herinnert zich niet de affaire van de levering van onderzeeboten door een Nederlandse werf (Wilton-Fijenoord/RDM) aan Zuid Afrika in de jaren '60.
Ons parlement verbood het maar de Fransen bouwden deze boten wel. Na de beide ‘Zwaardvissen’ die eerder wel aan Taiwan mochten worden geleverd, was het afgelopen met de export van in Nederland gebouwde onderzeeboten.
Zelf was ik nog betrokken bij de bouw van de Walrussen en deed ook nog iets aan de Moray want er werd einde jaren '80 nog wel gesproken over exportonderzeeboten.

Politiek gedoe
Door allerlei politiek gedoe zijn we als Nederland nu alle kennis kwijt en honderden banen gingen verloren terwijl andere landen, zoals Duitsland, Frankrijk en Zweden ervan profiteerden! Politiek gedoe, ja maar ook op de (overheids)werven zelf en dan doel ik op de RDM en bij De Schelde, toen deze laatste werf nog niet was overgenomen door Damen.
Beide werven waren toen vrijwel volledig afhankelijk van overheidsopdrachten. De Schelde-fregatten, de RDM-onderzeeboten en onderhoud van materieel voor de landmacht. Bij de RDM merkte ik dat het ‘commercieel denken’ volledig zoek was. Eindeloos vergaderen over niets, het geld (van het ministerie van Defensie) rolde toch wel binnen.

Een Spaanse scheepswerf. 'Spanje heeft de afgelopen jaren 1,1 miljard euro aan steun verleend aan Spaanse werven om orders te kunnen kopen en wij Hollanders moesten het zonder doen'.

De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat het na de Walrussen wel afgelopen was, er moest vanaf nu voor een contractprijs worden gebouwd. In de jaren '90 zag ik nog ‘producten’ van De Schelde langs komen. Nee, geen schepen maar prachtige organisatieschema's in diverse kleuren, allerlei zaken betreffende bedrijfsorganisatie, managementlagen e.d.

Hoger doel
Dit was kennelijk een hoger doel dan schepen bouwen want in de jaren '90 was het met de bouw van koopvaardijschepen niet al te best gesteld. Damen maakte er later weer een scheepswerf van. De overheid op een ondernemersstoel, helaas het werkte niet (ik wijs maar op het drama RSV) en nu nog steeds niet.

De scheepsbouw thans. Veel subsidies mogen er niet meer gegeven worden in de EU, zeker niet om orders binnen te halen, hooguit voor innovatieve projecten. In ons land is het soms nog vechten geblazen want ik maakte mee dat een project op het gebied van scheepsvoortstuwing diende te worden uitgesteld naar een volgend jaar omdat de pot leeg was.
Tot onze niet geringe verbazing verschenen er rond 2003 mededelingen op het prikbord: Spanje heeft de afgelopen jaren 1,1 miljard euro aan steun verleend aan Spaanse werven om orders te kunnen kopen en wij Hollanders moesten het zonder doen. Het mocht ook niet meer.

Onderzoek
Het zou door allerlei EU-commissies onderzocht worden. Als het al gebeurde zal het wel jaren hebben geduurd want ik hoorde er nooit meer iets over! Wel bekend is dat er diverse baggervaartuigen hier zijn weggekocht door de Spanjaarden. De Nederlandse werven hadden die orders ook kunnen afhandelen maar niet voor Spaanse prijzen.

De tewaterlating van de Amstelsluis op 23 maart 1957 bij de Scheepswerf en Machinefabriek De Biesbosch in Dordrecht in betere tijden. Foto: De Biesbosch

De Spaanse werven kennelijk ook niet want bij geruchten vernam ik wel dat deze werven ‘op de fles gingen’. Ondanks die 1,1 miljard steun? Of een en ander ooit is terugbetaald, valt zeer te betwijfelen.
De laatste veerboot, de Dokter Wagemaker voor de Koninklijke NV. TESO (Texels Eigen Stoomboot Onderneming) werd door Damen (Vlissingen en Roemenië) gebouwd. Een heel geavanceerd schip dat in Vlissingen werd afgebouwd.

Order
Het schip functioneert goed en afgelopen weken kwamen berichten in de financiële pers dat de TESO een nog meer geavanceerd schip wilde laten bouwen. Een noord-Nederlandse werf had veel geïnvesteerd om deze order te pakken te kunnen krijgen. Echter inmiddels is de opdracht gegeven, u raadt het al, aan een Spaanse werf.
Er zou in Europees verband protest zijn aangetekend tegen deze Spaanse scheepsbouworder omdat er weer vermoedens zijn van valse concurrentie binnen de EU. Helaas valt te vrezen dat het niet meer is terug te draaien of dat het niet is te bewijzen dat er illegale subsidies zijn verstrekt. De Nederlandse scheepsbouwers zijn weer de klos.
Om Spanje boetes op te leggen heeft ook geen zin want geld heeft het land niet, tenzij wij het er eerst brengen. Miljarden aan subsidies heeft het land voor de eigen industrie over. Ik vrees dat zo onze scheepsbouw ter ziele gaat.

Naschrift:
Dick Pilkes heeft zijn hele werkzame leven doorgebracht in de regio Rotterdam in de scheepsbouw. Na zijn militaire diensttijd kwam hij op de tekenkamer van Verolme IJsselmonde waar hij de stoomturbines tekende voor VLCC’s (supertankers van 225.000 ton draagvermogen). Deze schepen werden destijds bij de NDSM in Amsterdam gebouwd. Daarna kwam hij in dienst van respectievelijk Smit Kinderdijk, de RDM, Werf De Merwede in Hardinxveld-Giessendam en IHC Kinderdijk. In 2008 ging hij met de vut.
 

 

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.