Volkslied havenmannen: ‘Vogel op dak’

01 september 2014 door Hans Roodenburg

Verandering
,,Jacques Schoufour heeft de verandering meegemaakt van het Rotterdam van de havenbaronnen naar de haven waarin internationale concerns het voor het zeggen kregen. Hij heeft daar zelf ook een rol in gespeeld. Hij stond mede aan de basis door in de bulksector een aantal familiebedrijven te laten fuseren. Het bedrijf waarvan hij aan de wieg heeft gestaan, de EMO, werd onderdeel van HES Beheer dat nu wordt overgenomen door een Amerikaanse investeringsmaatschappij.’’

Piet de Ruiter was volgens De Kruif wel een Havenman van het Jaar, maar kwam niet echt uit de haven. ,,Hij was een econoom en politicus die in het vroegere openbaar bestuur Rijnmond terechtkwam. Hij was een representant van de polder, waartoe de haven met zijn grote tegenstellingen tussen havenarbeiders en werkgevers in zijn tijd – begin jaren tachtig - nog niet behoorde. Er waren toen geregeld mannen van zijn slag nodig om in lange en harde onderhandelingen de breuken te lijmen en de sociale rust te bewaren.’’

CHIO
Hoewel wonend in België, net over de grens, was Jacques Schoufour vaak in Rotterdam te zien en luid en duidelijk te horen. Als een ware Rotterdammer strooide hij glimlachend, grappen en grollen makend, te pas en te onpas met gvd’s. Het meest bekend was hij als de grote man (erevoorzitter) achter het CHIO Rotterdam. Als paardenliefhebber heeft hij dat met vele rijke relaties op touw gezet.
Het verhaal gaat dat hij zelfs in zijn laatste jaren een lievelingspaard had waarop hij graag reed en aangezien hij slecht ter been was, was er een speciale installatie voor hem gemaakt om het paard te bestijgen. Enkele dagen voor zijn levenseinde werd hij opgenomen in een ziekenhuis in het Belgische Brasschaat. Zijn vrouw was al lang daarvoor overleden. Zijn rijke nalatenschap heeft hij goed geregeld door vele instellingen te bedelen.
Als Rotterdammer in hart en nieren was hij vaak te zien in zijn geboortestad. Hij was zoals vele rijk geworden Rotterdamse havenbaronnen vanwege de vermogensbelasting indertijd naar België verhuisd en is daar blijven wonen op een mooi complex. Tegenwoordig zijn er veel minder verschillen tussen de landen.

Aanwezig
Bij vrijwel elke huldiging van de nieuwe havenman Haven- man/vrouw van het Jaar was hij begin januari nadrukkelijk aanwezig. Dat was niet voor niks want hij heeft wel wat betekent in de roerige historie van de haven. Na zijn opleiding bij het Rotterdamsch Lyceum (jawel nog met ‘ch’) in 1940-45 heeft hij de gehele ontwikkeling van de Rotterdamse haven van na de Tweede Wereldoorlog meegemaakt.
In 1953 werd hij directeur van Frans Swarttouw’s Havenbedrijf, later lid van de raad van bestuur van het Zwitserse Thyssen-Bornemisza Europe waar hij uiteraard de Rotterdamse havenportefeuille beheerde met het massagoedoverslagbedrijf Frans Swarttouw. Uiteraard was hij ook nog lid van het bestuur van de havenwerkgeversvereniging SVZ (tegenwoordig Deltalinqs) waarvan hij nog twee jaar voorzitter is geweest.
Anekdotisch voor de Rotterdamse havenwereld is dat hij nog een jaar net na de oorlog in Londen heeft gewerkt als havenarbeider. ,,Daar heb ik leren staken…’’
Hij maakte dikwijls deel uit van de Rotterdamse havenmissies die in het verre buitenland klanten gingen werven. In de vele interviews bij zijn benoeming tot Havenman van het jaar zei hij: ,,Het gebeurde wel eens dat tijdens de bezoeken aan Japan of de VS de gastheren in de late uurtjes begonnen te zingen. Dan moesten wij van onze kant ook iets doen. Omdat ik zo’n harde stem heb moest ik vaak de samenzang leiden. Eens hebben we het lied gezongen: ‘Er zat een vogeltje op het dak die kon niet kakken, enz...’. Dat werd mooi gedragen gezongen. Ze dachten dat het ons Nederlandse volkslied was. We kónden niet meer...”

Herstructurering
Piet de Ruiter werd benoemd tot Havenman van het Jaar 1983 voor zijn aandeel in de altijd moeilijke herstructurering van het ouderwetse stukgoed dat in die tijd werd overvleugeld door de nieuwe ladingsverschijningsvorm, de containersector. Want in de ouderwetse stukgoedsector verdwenen vele duizenden arbeidsplaatsen van traditioneel laag opgeleide havenwerkers.
De oud-Rijnmondbestuurder was in 1981 gevraagd als voorzitter van de onderhandelingen over een sociaal akkoord. Het is hem gelukt het gesprek tussen werkgevers en werknemers, die keihard tegenover elkaar stonden, anderhalf jaar gaande te houden tot het akkoord er lag.
De Ruiter was ook het voorbeeld voor de coryfeeën in de Rotterdamse haven die een steeds hogere opleiding kregen. Hij had economie gestudeerd aan de Nederlands Economisch Hogeschool (HES) die overigens veel havenmanagement heeft voortgebracht.
Hij noemde zijn taak in het oude stukgoed ’leiding geven aan een groot gevecht’, waarin de partijen zelf hun problemen moesten oplossen. Het tegenwoordige poldermodel dus. De Ruiter: ,,Ik heb er veel van geleerd.’’ Later is hij nog directeur economische zaken van de gemeente Rotterdam geweest. De Ruiter was gehuwd en kreeg twee kinderen.