IFFR: ‘t Echte gevaar zit van binnen

28 januari 2015 door Ronald Glasbergen

Turist aka Force majeure of De eenzaamheid van de wintertoerist - In Turist (Ruben Östlund 2014) een film waarvan het verhaal in de verte tegen de verhalen van Haneke (Le temps du loup) aanleunt, worden de protagonisten op onaangename wijze op de proef gesteld. Het decor is het berglandschap van een wintersportresort, natuur versus industriële artefacten.

Ofwel ‘nature’ versus ‘culture’. Die tegenstelling speelt ook op het niveau van de karakters. Natuur kan een dreiging zijn maar de grootste vijand zit in de mens zelf.

De helden - het goed geklede bovenmodale gelukkige gezin - bestaande uit Tomas (Johannes Kuhnke) en Ebba (Lisa Kongsli) en hun kinderen Vera (Clara Wettergren) en Harrie (Vincent Wettergren), voelen zich zoals het hoort goed bij hun vakantie in de sneeuw.

Model gezin in modelomgeving, maar de buitenkanten krijgen een deuk in de vorm van een sneeuwlawine. Deze lawine zal het beeld dat de gezinsleden van elkaar hadden stevig veranderen.

Optisch perfect
Dit optisch perfecte gezin blijkt onder druk van een enkele wat extremer omstandigheid, behoorlijk dysfunctioneel te zijn. Eén van hen laat een steek vallen. De ander strooit vervolgens met ruime hand zout in de wond die geslagen is. Pijnlijker wordt het nog als er anderen bij betrokken raken. Bezoekende vrienden of een huismeester van het appartementencomplex.
Jammer genoeg is de dialoog net iets te simpel, maakt het de mensen te plat, zodat je als toeschouwer makkelijk afstand kan houden. Meer ‘Haneke-achtige’ artistieke drift zou de film ten goede gekomen zijn.

Mooie sneeuw
Daartegenover staat dat het verhaal zich afspeelt tegen de achtergrond van zeer mooie sneeuwbeelden. Die beelden krijgen bovendien iets treffend macabers door het geraas achter de schermen van de winterse toeristenindustrie: grot gemechaniseerde sneeuwschuivers, immense appartementencomplexen en overal lawinebescherming. ‘s Nachts wordt dat bovendien begeleidt door disco of comazuipen van adolescenten.
De zware dreunen van lawinepijlen die dag en nacht doorgaan moeten het veilig houden. Een ironisch hoera voor de wintersport.

De beelden van besneeuwde pisten en de eenzaamheid van de wintertoerist in de skilift te midden van een totale white-out mogen er intussen wezen. De artefacten zijn, net als de details van de skiliften en pistes – de sneeuwsproeiers in de ochtend - zeer zorgvuldige gefotografeerd.

Resort
Het appartementencomplex in het resort is een verhaal op zichzelf. De kamers en gangen en gevels zijn goed vormgegeven. Alles wat je ziet is hout, maar het hout omkleed een kolossaal gebouw. Geen slecht gebouw maar wel op massatoerisme ingerichte infrastructuur. Dat is naast het andere drama een parallel drama: dat van een toeristenmachine zonder ziel.
Blijft het landschap onder de sneeuw dat hier voortdurend wordt beschoten door lawinepijlen.

Natuur versus cultuur. De laatste wint.