Filmgeschiedenis: Resnais ‘Hiroshima'
Een Franse actrice (Emanuelle Riva) gaat naar Japan. Ze is gevraagd voor een anti oorlogsfilm. Ze wordt verliefd op een Japanse architect (Eiji Okada). Ze delen het trauma van de oorlog. Hij was getuige van Hiroshima. De vrouw had een Duitse geliefde in de oorlog en werd erna aan de schandpaal genageld.
Marguerite Duras (1914-1996) schreef het script. Een verhaal als een duet voor twee werelden, voor twee personen. ‘Hij’ en ‘Zij’ heten ze in haar script. Op afstand: derde persoon enkelvoud. Ze vertellen over twee werelden, de wereld voor en na.
Atoombom
Op 6 augustus ontplofte de A-bom boven Hiroshima. Drie dagen later die boven Nagasaki.
Er zijn van die historische gebeurtenissen die, zo denk je, maar beter niet hadden kunnen gebeuren, die voorkomen hadden moeten worden.
Dat vond de Amerikaanse wetenschapper Leo Szilárd (1898-1964) over het gebruik van de atoombom in juli 1945. Hij had er zelf aan meegewerkt. Had de uitwerking van de eerste proef in de woestijn van New Mexico op 16 juli gezien. Hij was er al eerder van overtuigd dat de bom niet militair gebruikt moest worden.
Niet eens vanwege de krankzinnige menselijke catastrofe die het zou kunnen veroorzaken, tenslotte waren de conventionele massabombardementen op Hamburg en Tokyo met hun vuurstormen even catastrofaal, net als de horden van Dhengis Khan die met zwaarden honderdduizenden afslachtten.
De toen zevenenveertig jarige Leo Szilárd dacht dat het militair gebruik van de bommen een nucleaire bewapeningsrace op gang zou brengen tussen de overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog. Het zou volgens hem een race worden die de kans op nucleaire vernietiging immens zou vergroten.
Szilárd en zijn collega’s hadden daar al een maand voor de proefexplosie van 16 juli voor gewaarschuwd in het zogenaamde Franck Report. Ze stelden als alternatief een niet-militaire demonstratie voor, op een verlaten eiland. Zo zouden de volkeren van de wereld de onmenselijke kracht van de atoombom zien en overtuigd kunnen worden om een wereldwijd non- proliferatieverdrag te tekenen.
Een maand later, na de eerste geslaagde kernproef ooit in de woestijn van New Mexico – het ‘Franck rapport’ had nog niets uitgehaald - liet Szilárd een petitie rondgaan met dezelfde strekking. Hij werd ondertekend door zeventig vooraanstaande wetenschappers en naar de president gestuurd.
De rest is geschiedenis. De aanvallen op Hiroshima en Nagasaki gingen door.
Szilárd kreeg deels gelijk, de bommen hebben de atoomwedloop in gang gezet. Maar tegelijk hebben ze er in hun kolossale en afschrikwekkende vernietigingskracht toe bijgedragen dat de A-bom tot nu toe niet nogmaals is gebruikt.
Dit soort overwegingen spelen niet in Resnais-Duras’ ‘Hiroshima mon amour’.
De film verhaalt over een hij en een zij die ieder hun Ground Zero hebben. Zij in Frankrijk, hij in Hiroshima. Ze zijn geliefden verenigd in een omhelzing van aantrekking en twistgesprek. Een omhelzing die zesendertig uur duurt.
Filmmaker Alain Renais laat hem in de ellips van de film negentig minuten duren. Een film die je meesleurt. Briljant en tegelijk een van de katalysatoren voor de Nouvelle Vague, de nieuwe golf Franse films die vanaf 1959 over de wereld spoelde.
(wordt vervolgd).
‘Hiroshima mon amour’ draait nog in enkele zalen in het land.
-20090804-S.JPG)
.gif)
