Boter op hoofden in ‘Havenschandaal’

23 november 2015 door Hans Roodenburg
Boter op hoofden in ‘Havenschandaal’
Niet zozeer is het havenschandaal een onthulling over hoe mensen zich kunnen verrijken en de samenleving (mede ten koste van de Belastingdienst) een oor kunnen aannaaien.
Dat laatste gebeurt namelijk dag in dag uit. Zowel in grote zaken als in kleine fraude.
Uiteraard zijn er ontelbare toppers en gewone burgers die integer zijn.
Maar méér nog geeft het gelijknamige boek ‘Het Havenschandaal’ van Frank de Kruif onthutsend weer hoe vele mensen boter op hun hoofd hebben en hoe gemakkelijk ballen in de witteboordencriminaliteit aan elkaar kunnen worden toegespeeld.

Uiteindelijk elf jaar na de eerste constateringen over het havenschandaal - dat al ver daarvoor speelde – zijn de hoofdrolspelers Willem Scholten (ex-topman van het Havenbedrijf Rotterdam) en ‘bedrijvendokter’ Joep van den Nieuwenhuyzen, alleenheerser bij de RDM en aanverwante bedrijven, door het gerechtshof in Den Haag op 30 juni 2015 mild veroordeeld.
Scholten kreeg één jaar voorwaardelijk. Hij hoeft niet achter de tralies. Joep van den Nieuwenhuyzen krijgt 285 dagen voorwaardelijk en 80 dagen onvoorwaardelijk die precies de omvang zijn van zijn voorarrest. Ook hij hoeft dus niet de cel in. Veroordeeld zijn ze voorts tot geringe boetes. Scholten moet 75.000 euro betalen, Van den Nieuwenhuyzen 150.000 euro. Cassatie loopt nog in enkele zaken maar daarvan verwachten bijna alle partijen niet veel meer.

Willem Scholten, ex-topman van het Havenbedrijf Rotterdam.Slapen
Hoe boek maakt duidelijk dat banken, ambtenaren en raad van commissarissen van het Havenbedrijf en in derde instantie de politici van de gemeenteraad van Rotterdam behoorlijk hebben zitten slapen. Er waren al signalen genoeg om in actie te komen. De raadsleden kijken vaak veel te veel naar het belang van hun burgers/kiezers en gaan nooit op onderzoek uit als zij eigen vermoedens hebben. Hooguit stelt men kritische vragen aan de havenwethouder. Verder komt men niet.
Op de achterflap van het boek staat dat het ‘een meeslepend verhaal [is] over verregaande belangenverstrengeling, ogenschijnlijke corruptie, chantage en grensoverschrijdende ambitie’.
Het bijvoeglijk naamwoord ‘ogenschijnlijk’ (volgens Van Dale ‘klaarblijkelijk’) had voor ons niet gehoeven. Het is gewoon corruptie ondanks alle ontkenningen van de hoofdrolspelers. Ze gaan niet verder dan wat zij ‘vriendendiensten’ noemen. Het Hof heeft hen keihard veroordeeld voor omkoping, oplichting en valsheid in geschrifte. Dat valt hen zwaar. Er is één zinnetje in het boek dat het hele havenschandaal kort samenvat: de zucht naar financieel gewin. Officier van Justitie Robert Hein Broekhuijsen heeft het in een intern blad nog harder verwoord: ‘Ik heb een hekel aan graaiers en oplichters.’

‘Koning’
Willem Scholten werd door vriend en vijand tot zijn schorsing als hoofddirecteur van het Havenbedrijf in augustus 2004 beschouwd als de man die het beste voor had met de haven van Rotterdam. In het boek én door vele anderen is hij omschreven als de ‘ongekroonde koning van de haven’. Maar ook nogal positief als ‘de Pietje Bell van de haven’. Zijn verdiensten waren groot als het gaat om de verzelfstandiging van het Havenbedrijf tot een overheids-NV (om slagvaardiger, zakelijker en commerciëler te opereren), de Betuwelijn en Maasvlakte 2. De laatste beide mega-investeringen zijn thans een succes. Daarvoor heeft Scholten zich steeds ingezet.
Zoals dat vaak met vele mensen gaat die te veel macht krijgen, dacht Willem Scholten op eigen houtje te kunnen voorkomen dat de haven zou worden getroffen door een desastreuze Chinese containerboycot. Scholten gaf aan Joep van den Nieuwenhuyzen eigenhandig bankgaranties voor in totaal 180 miljoen euro die op die manier wel wilde afzien van een grote duikbootorder uit Taiwan, een groot eiland nabij China dat door dit land wordt beschouwd als een afvallige provincie.

Geen back-up
Scholten ging zijn boekje te buiten omdat hij in deze niet onbelangrijke beslissingen geen back-up had gekregen van de raad van commissarissen van het Havenbedrijf en indirect van de grootaandeelhouder, de gemeente Rotterdam. De betrokken banken waren op zijn minst hierin slordig geweest door niet verdere verantwoording (en dus aansprakelijkheid) te eisen.
Zo kwam van het één het ander. De spil in dit alles was ongetwijfeld Joep van den Nieuwenhuyzen die geen enkele moeite had om vriendendiensten te doen, leningen af te sluiten, het ene gat met het andere te dichten of de boel gewoon te belazeren. Met een beetje goede wil kan men Scholten zelfs omschrijven als slachtoffer van de manipulaties van Van den Nieuwenhuyzen. Al moet tegelijkertijd geconstateerd worden dat Willem Scholten behoorlijk wat boter op zijn hoofd had. Dat krijg je in situaties dat er nauwelijks controle op een ‘koning’ wordt uitgevoerd.
We hebben het al eerder op deze site opgemerkt: indien Joep van den Nieuwenhuyzen al zijn betalingsverplichtingen was nagekomen, dan waren de blunders van Scholten nooit uitgekomen.

Wim van Sluis

In het boek is uitgebreid omschreven de rol van Wim van Sluis, als voorzitter van de raad van commissarissen van het Havenbedrijf, een functie die voortvloeide uit zijn politieke achtergrond als havenwethouder van Rotterdam. Het moge duidelijk zijn dat Van Sluis in augustus 2004 de schorsing inzette van de ex-topman van het Havenbedrijf en pas kort daarvoor van de strapatsen van het op eigen houtje geven van bankgaranties door Scholten hoorde. Wat dat betreft komt Van Sluis er in het boek goed vanaf. Alleen sommigen menen dat hij meer wist.
Zoals altijd bij witteboordencriminaliteit zijn de juristen van gerenommeerde advocatenkantoren het best af. Vaak is hun wit tarief ongeveer 500 euro per uur. Wie betaalt dat? Alle procederende partijen! Soms komen de betalingen uit failliete boedels of uit schimmig verkregen vermogen van verdachten. In het boek wordt terloops een schatting gegeven van wat het Havenbedrijf aan juridische kosten kwijt is: circa 10 miljoen euro. De andere partijen zijn dat minstens ook kwijt. Kassa dus voor de juridische sector.

 ‘Bedrijvendokter’ Joep van den Nieuwenhuyzen.

Onthutsend
Zelfs Rotterdamse journalisten die Willem Scholten vóór 2004 bijna dagelijks volgden hebben nooit geweten wat zich allemaal op de achtergrond afspeelde, laat staan dat zij vermoedens hadden van corruptie, fraude of zelfs maar pogingen daartoe.
Het is, ondanks dat al erg veel bekend was, een onthutsend relaas geworden van Frank de Kruif (ex-redacteur van Nieuwsblad Transport). Andere havenjournalisten dachten soms wel wat die ‘snuiter’ in de haven doet. Maar zijn grote verdienste is dat hij door het hardnekkig blijven volgen van alle procedures sinds de schorsing van Willem Scholten in augustus 2014 alles thans keurig op een rijtje heeft gezet in dit ‘verbijsterende verhaal achter een miljoenenaffaire’ zoals het boek op de front stelt.

De enige kritiek die wij kunnen hebben is dat hij zich soms verschuilt achter anoniem opgevoerde personen. Daarover zegt hij zelf: ,,Ik heb uit die gesprekken niet geciteerd; voor de meesten was dat ook een voorwaarde voor medewerking.’’ Dat is het recht van een journalist.

Het Havenschandaal is een uitgave van uitgeverij De Geus. De paperback kost €19,95. Het e-boek is al te verkrijgen voor €9,99. Eigenlijk verplichte kost voor alle betrokkenen, politici in Rotterdam en anderen die willen weten hoe de samenleving een oor kan worden aangenaaid.

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.