´Circusleeuw is nog niet uitgebruld´

22 december 2015 door Zettie Leeuwenburgh

Kerstcircus Ahoy viert dit jaar haar 45-jarig jubileum en in die jaren zijn er steeds afwisselend hoogtepunten vertoond: hoogstaande dierenacts of opvallende trapezenummers. Vorig jaar haalde producent en regisseur Fernand Banning nog het prachtige roofdierenschouwspel van dompteur Kid Bauer naar Nederland.

Dit jaar staat daar een even spectaculair motorenrad hoog in de piste tegenover. Afwisseling, daar houdt Banning van.

Onze verslaggeefster Zettie Leeuwenburgh heeft een duidelijke mening over de kortgeleden genomen beslissingen betreffende 'wilde dieren'.

Verbod
Met het ijlings aangenomen verbod op het houden en vervoeren van wilde circusdieren valt het te betwijfelen of er in 2016 weer een dierennummer met bijvoorbeeld olifanten komt.
Het overhaaste en slecht voorbereide verbod betekent dat er geen enkel goed buitenlands circus meer bereid zal zijn haar wilde dieren de grenzen over te laten gaan. Het ambtelijk ´boekwerk´ waarin Kamervragen worden beantwoord, roept alleen maar meer vragen op. Zo blijkt de Stichting Aap, die hulp aanbood bij de opvang van plotseling verplicht afgedankte dieren niet goed voorbereid.
Nog erger is het dat sinds de invoering van het verbod al een olifant, die uit zijn vertrouwde circusomgeving moest worden gehaald, is overleden. Rhani en Carla van het Circus Renz Berlin werden in allerijl naar een overwinteringsverblijf in Duitsland gebracht en misten hun circusfamilie zo erg, dat zij in hongerstaking gingen. Drie weken later gaf Rhani het op, ging liggen - slecht voor hart en longen van olifanten - en was een paar dagen later dood. Carla werd haastig naar het circus teruggehaald.

Meereizen
Buba, de Afrikaanse olifant van het circus Freiwald, verging het niet veel beter. Ook zij stopte met eten, maar is gelukkig weer terug bij het circus. Het verbod is deels opgeschort, meereizen mag nog, optreden niet. Op zijn zachts gezegd merkwaardig, onder meer de leeuwen ervaren als hun dagelijkse optreden als vertier. Net als in het wild slapen zij grote delen van dag.
De grondlegger van het traditionele circus, de Britse onderofficier Philip Astley, zou zich in zijn graf omdraaien als hij dit zou lezen. In 1606 zijn er al ´beesten in het circus´ op de oktobermarkt in Leiden en in 1709 zijn er voor het eerst beren op de Botermarkt in Amsterdam gesignaleerd. Toezicht van diereninspecteurs was er in die tijd niet, maar nergens is het ´de beesten´ slecht vergaan. Althans niet in Nederland.
In het buitenland zijn wel ´slechte circussen´ gesignaleerd. Een kenner als Fernand Banning, die bovendien een groot dierenliefhebber is, komt daar nooit voor het Kerstcircus Ahoy, dat te boek staat als ´uitstekend circus´.

Te snel
Het heeft er alle schijn van dat staatssecretaris S. Dijksma het verbod te snel en ondoordacht heeft doorgedrukt, aangevuurd door populaire dierenactivisten, die ook altijd bij Kerstcircus Ahoy zijn te vinden. Daar zijn de ´schreeuwers´ elk jaar uitgenodigd om op een willekeurig tijdstip te komen kijken hoe het de dieren vergaat. Nooit kwam er iemand opdagen.
De belangenvereniging van reizende- en theatercircussen, de Vereniging Nederlandse Circus Ondernemingen (VNCO), vreest een ernstige devaluatie van het circus. Zij begrijpt niet waarom staatssecretaris Dijksma het onderzoek naar dierenwelzijn in het circus, waarvoor de vorige regering opdracht heeft gegeven, heeft genegeerd. ,,Wij vragen geen compromis tussen dierenwelzijn en vermaak. Onderzoek in Nederland (red: Universiteit van Wageningen en Keuringsdienst van Waren) geeft aan dat het goed gaat met de circusdieren. Wij vragen de overheid de sector te regulieren,´´ aldus de VNCO.
Voorzitter Marcel van den Ende: ,,Een verbod is veel te ongenuanceerd en doet geen recht aan de circussen en hun dompteurs, die al jarenlang met wilde dieren werken en bij wie het welzijn van deze dieren voorop staat. Eigenlijk gedraagt staatssecretaris Sharon Dijksma zich met deze maatregel als een olifant in een porceleinkast. Met het uitvoeren van het verbod wordt volledig voorbijgegaan aan gevoelens en geen enkel respect getoond voor de mens die met wilde dieren werkt.´´

Geen begrip
De Britse leeuwentrainer, Martin Lacey jr,. bekend van optredens in het Koninklijk Theater Carré, heeft geen enkel begrip voor de maatregel. ,,De leeuwen, waarmee ik werk zijn de 19de generatie, die is grootgebracht binnen mijn familie. Zij hebben zich aangepast aan een leven onder de hoede van de mens. Roofdieren slapen 18 uur per dag. Optreden, oefenen, spelen en eten houdt hen de rest van de tijd fysiek en mentaal gestimuleerd.´´
Circusproducent Fernand Banning vindt het verbod buiten proportie. Beter en eerlijker dan zomaar verbieden is een vergunningstelsel voor dieren met strikte voorwaarden over huisvesting, etc., zoals dat bestaat in Duitsland. Hij roept al jaren: ,,Een goede dierentrainer wil het beste voor zijn dieren, zijn broodwinning en daar zorgt hij uitstekend voor. Zonder dieren heeft hij geen werk en dus ook zelf geen brood op de plank.´´
De bekende bioloog Freek Vonk mag wel ongestoord optreden met zijn dieren. Hij geeft deze week zes voorstellingen voor duizenden kinderen met o.m. een Python, Neushoornleguaan, Gier en giftige Kikkers - ook wilde dieren - zonder enkel verbod. Niets op tegen, kinderen leren zo dat zij niet bang van deze dieren hoeven te zijn. Dat kan beter tijdens een goede voorstelling in een circus of theater, dan in een dierentuin waar dieren alleen vanachter glas of tralies te bewonderen zijn. ´Voorzichtig Aanraken´ zoals Vonk toestaat, is er dan zeker niet bij.
Ook bij een ´goed circus´ mogen bezoekers achter de schermen olifanten, krokodillen, kamelen, giraffen of paarden van de dierentrainers aanraken. Bij de roofdieren ligt dat gecompliceerder in verband met het verstoren van hun rust. In goed overleg met de roofdierentrainer is echter veel mogelijk. Heel veel zelfs.

In de kooi
Deze verslaggeefster mocht geruime tijd geleden bij het Duitse Circus van de Gebroeders Althoff de roofdierenkooi in. Om zelf te ondervinden wat het betekent om midden tussen de leeuwen te staan. Een prachtige belevenis om nooit te vergeten. Het ging er zo mooi en rustig aan toe, dat ik geen seconde bang ben geweest. Met alleen een kort zweepje, zoals trainer Corty Althoff ook had, om de leeuwen op de juiste afstand te houden. Geen onverwachte bewegingen maken, was me ingepeperd. Dat zou de leeuwen voor wie ik een vreemde was angstig maken. ´t Was echt geweldig.

Misschien moet staatssecretaris Dijksma eens tussen de roofdieren in de piste van Kerstcircus Ahoy gaan staan stel ik voor. Dan kan zij zelf ondervinden dat de circusleeuw nog lang niet is uitgebruld.