Gelijkenis met bankencrisis Robaver
Het zou zo maar kunnen dat een nieuwe bankencrisis in de maak is.
,,Het verontrustende is nú dat er vooralsnog geen reden is om aan te nemen dat bankiers ooit wel bestand zullen zijn tegen verleidelijke economische prikkels.
In vergelijking met de vroege jaren twintig is de situatie er zelfs eerder slechter op geworden dan beter.’’
Opzienbarend
In niet mis te verstane woorden schrijft de econoom en historicus Lodewijk Petram (1981) dat in de epiloog van zijn opzienbarende boek over onder andere de 'Rotterdamsche Bankvereeniging' (Robaver, genoemd naar destijds het telegramadres van de grootste bank van Nederland) in de jaren twintig van de vorige eeuw. Wie dat boek thans leest, kan alleen maar tot de conclusie komen dat er aardig wat mis was met de Rotterdamse bank, waaruit uiteindelijk de ABN Amro is ontstaan.
De vergelijking met de miljardensteun aan ABN Amro is frappant. Net zoals minister van Financiën Wouter Bos en minister-president Jan Peter Balkenende in 2008 aarzelde op 30 juni 1924 minister van Financiën Hendrik Colijn geen moment.
De Rotterdamsche Bankvereeniging stond op omvallen. De verontwaardiging in ons land was groot. Jarenlang waren er miljoenenwinsten verdeeld onder directie en aandeelhouders. En plotseling was er gemeenschapsgeld hard nodig. Hoe was het zover gekomen? Bankentoezicht was er in die jaren niet of nauwelijks.
Risico's
Met tientallen miljoenen guldens – erg veel geld voor die tijd – moest de Robaver overeind worden gehouden. Nog een overeenkomst was dat in tijden van voorspoed té grote risico’s waren genomen. Dat is ook gebeurd met de overname van ABN Amro in 2007 door RBS, Fortis en Banco Santander aan het begin van de economische crisis.
Opvallend is dat de nog jonge Lodewijk Petram enkele hoofdrolspelers uit die tijd durft te noemen.
Dat is in de allereerste plaats wijlen president-directeur Willem Westerman van Robaver die met een riante regeling vertrok van de bank. Ook directielid K.P van der Mandele, waarvoor in Rotterdam een standbeeld is opgericht vanwege zijn grote verdiensten voor de stad, komt er soms niet best vanaf.
Karel van der Mandele wordt beschouwd als de grote initiatiefnemer van Museum Boijmans van Beuningen, Diergaarde Blijdorp, Feyenoord-stadion, Kralingse Bos, een voorloper van de Erasmus Universiteit en talloze Rotterdamse andere zaken uit het verleden. Zijn begrafenis in januari 1975 heb ik nog meegemaakt. ‘Tout’ Rotterdam kwam opdraven bij een propvolle uitvaartdienst in de Laurenskerk.
Rode draad
Tijd om Lodewijk Petram aan het woord te laten. Bij een aantal bankiers bestaat ‘de allesoverheersende wil’ om hun bank groter, machtiger en winstgevender te maken dan de concurrentie. ,,Dat is niet alleen een rode draad in de geschiedenis van Nederlands eerste grote bankencrisis, maar ook in die van de meest recente. Willem Westerman was de Rijkman Groenink (ex-topman ABN Amro, red.) van zijn tijd, al lijkt hij met zijn neiging de schuld voor het falen van zijn bank bij anderen neer te leggen misschien nog meer op Dirk Scheringa.’’ De laatste ging met zijn bank DSB die naar hem was vernoemd ten onder in 2009.
Petram maakt in zijn vergelijking korte metten met de overheid in de jaren ’20 en die van 2008. In een periode van bezuinigingen werd diep in de buidel getast om het bankwezen voor een totale ineenstorting te behoeden.
In zijn epiloog schrijft hij dat waar Westerman en de hardwerkende Van der Mandele er nog niet van uit konden gaan dat hun bank in geval van nood gered zou worden. Dat is tegenwoordig wel anders.
'Too big to fall'
,,Bankiers weten of hun bank als too big to fall geldt, en wanneer dat het geval is, weten ze ook dat risicovol gedrag zeer lonend kan zijn. Als hun handelen goed uitpakt, strijken ze immers zelf de winst op. Terwijl ernstige verliezen bij de staat terechtkomen.’’
We kunnen natuurlijk niet alles uit het boek verklappen. Maar Lodewijk Petram slaagt erin om zo’n ingewikkelde financiële kwestie bijna als een roman te beschrijven terwijl het toch bittere waarheidsvinding is. Een les voor alle bankiers en hun medewerkers in deze tijd dat het weer veel beter lijkt te gaan met het bankwezen.
De gelijkenis met het recente verleden is verbluffend en daarmee verontrustend, schrijft Atlas Contact in zijn persbericht. Laten we volstaan dat met name de Robaver een waarschuwing voor het heden is.
Het boek ‘De vergeten bankencrisis’ is als paperback te verkrijgen voor € 21,99 onder ISBN 9789045027685. Het is tevens als e-book te koop. Uitgeverij Atlas Contact.
.gif)
