Rutger Hauer (1944-2019): 'Iedere film is fictie'

Voor filmacteur Rutger Hauer die op 19 juli 2019 in Beetsterzwaag overleed, waren de bravoure van 'Floris' en 'Turks Fruit' en de bedachtzame schurkachtigheid van 'Blade Runner' zijn handtekening als acteur. In de door Ridley Scott gemaakte sciencefiction film uit 1982 speelde Rutger Hauer de rol van 'replicant' Roy Batty. Hauer zei er veel later, in 2012, over: 'Ik zag de toekomst maar ik wist nog niet waar ik naar keek'. En de toekomst in 'Blade Runner' speelt -speling van het lot- in 2019.
'Ik zag de toekomst'. Het is bijna dezelfde zin die Rutger Hauer de avond voor de opnamen bedacht voor zijn personage Roy, een zin die voor eeuwig in film blijft bestaan: I've seen things you people wouldn't believe'. Batty / Hauer spreekt tegen een in het nauw gebrachte Rick Deckard / Harrison Ford. De film die aanvankelijk bij publiek en kritiek verdeeld werd ontvangen, groeide in de loop der jaren uit tot de culthit en het genre-meesterwerk, dat hij nog steeds is. En met de film groeide de internationale bekendheid van Rutger Hauer. In Nederland was hij toen al lang beroemd.
Friesland
Het begon op de planken bij Toneelgroep Noorder Compagnie uit het Friese Drachten waar toen ook 'Werktheater' Peter Tuinman speelde. Eind jaren zestig kwam zijn eerste TV-werk. In 1969 speelde hij de hoofdrol in dertien afleveringen van al snel zeer populaire televisieserie 'Floris'. Hij was daarin de onverschrokken laat middeleeuwse ridder die, als een soort Homerus, teruggekeerd van verre reizen, opeist wat hem wettelijk toekomt. Regisseur van die TV-serie was Paul Verhoeven, scenarioschrijver Gerard Soeteman, met hen zou Hauer in Nederland roem verwerven.
'Turks Fruit' (Verhoeven, 1973) de verfilming van het gelijknamige boek van Wolkers, was één van de grootste successen van de Nederlandse cinema en werd bovendien genomineerd voor een 'buitenlandse' Oscar. Er zouden vele speelfilms volgen en in 1975 kwam een tweede, nu Duitse TV-serie van 'Floris' met opnieuw Hauer in de hoofdrol. Bekend in Nederland werden verder de boekverfilmingen 'Max Havelaar' (Rademakers, 1976), 'Pastorale 1943' (Verstappen, 1978) en natuurlijk de bekendste van allemaal 'Soldaat van Oranje' (1977) opnieuw van Paul Verhoeven waar Hauer de titelrol speelde.
zachtaardige reus
In 1980 begon zijn Amerikaanse carrière met hoofdrollen in film als 'The Osterman Weekend' (Sam Peckinpah, 1983), de internationale coproductie 'Flesh+Blood '(Verhoeven,1985), 'The Hitcher' (Harmon, 1986) en talloze andere films waarin hij hoofd- en bijrollen vertolkte tot en met zijn rol als autoritaire gangsterbaas in de western 'The Sisters Brothers' van Jaques Audiard uit 2018. Hij acteerde in totaal in meer dan 100 films, met Hauer meest in schurkachtige rollen. Ook in 2019 vermeldt IMDB nog meerdere titels met Hauer erin. Zijn dood, naar verluidt na een kort ziekbed, op 75-jarige leeftijd breekt zijn acteursloopbaan, waarin hij vele prijzen, waaronder twee Gouden Kalveren won, dus vrij plotseling af.
Rutger Hauer in Blade Runner (Ridley Scott 1982) Foto Filmdepot
'I've seen things'
“Rutger was een zachtaardige reus,” sprak Ridley Scott ('Blade Runner') in een verklaring over hem op woensdag 23 juli 2019. 'Ik denk dat elke film fictie is' zei Rutger Hauer zelf zeven jaar eerder in Milaan. Hij bedoelde daarmee dat elke film door het oog van de maker naar het verhaal en de wereld kijkt. En Hauer voegde daar in zijn lange carrière, zijn eigen visie aan toe.
Dit stukje voor zijn dialoog in 'Blade Runner' schreef hij dus zelf: "I've seen things you people wouldn't believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion. I watched C-beams glitter in the dark near the Tannhäuser Gate. All those moments will be lost in time, like tears in rain. Time to die."
Hieronder de poster van Hauer en Van der Ven in de Internationale succesfilm van Paul Verhoeven 'Turks Fruit' uit 1973