Media kunnen borst nat maken

15 juli 2016 door Hans Roodenburg
Media kunnen borst nat maken

Het Stimulerings fonds voor de Journalistiek start een omvangrijk onderzoeks-project naar de media in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht met als doel inzicht te krijgen in het lokale nieuws in de vier grote steden.

Het bestaat uit vier deelonderzoeken waarin bijvoorbeeld in de eerste fase wordt geïnventariseerd welke aanbieders er in de stad zijn.

De studie, die waarschijnlijk pas volgend jaar is afgerond, dient als basis voor mogelijke oplossingsrichtingen ter versterking van de lokale journalistiek.

Deze site, Rotterdam Vandaag & Morgen, kan alleen maar voor deze regio spreken. Marktleider met grote voorsprong in dit gebied is RTV Rijnmond zowel in radio, televisie als op internet, zo is al eens eerder uit een onderzoek van ons naar de media gebleken.

Een goede tweede is qua bereik de betaalde regionale krant AD Rotterdams Dagblad (papier en digitaal). Voorts hebben de gratis krant Metro, de betaalde dagbladen De Telegraaf en NRC Handelsblad nog (extra) regionale edities.

Dan zijn er nog vele huis-aan-huis bladen die wij ietwat journalistiek denigrerend ‘advertentiefuiken’ eerder noemden. Zij brengen alleen het kleinschalige lokale wijknieuws gelardeerd met soms aardige interviews. Maar zij blijven natuurlijk vanwege hun gratis verspreiding journalistiek beperkt en soms bieden zij aan hun adverteerders zogenoemde ‘advertorials’ (opmaak in het lettertype en de lay-out van de krant) aan om aan inkomsten te komen.

Dan zetten zij de term ‘advertorial’ erboven om de lezers erop te attenderen dat de redactie er niet verantwoordelijk voor is. Voor vele lezers aanleiding om deze tekst over te slaan. Weten adverteerders niet dat zij misschien meer aandacht trekken met een gewone advertentie dan een gekunstelde wervende redactionele tekst?

Dan zijn er, ook in Rotterdam, vele huishoudens die ‘nee-nee-stickers’ op hun brievenbus hebben geplakt omdat zij geen behoefte hebben aan het gratis nieuws uit hun wijk in de papieren weekkrant of uit milieuoogpunt niet mee willen werken aan ‘bomen’ die tot papier zijn verwerkt.

Een van de beste gratis huis-aan-huisbladen in Rotterdam is nog steeds de van oudsher bestaande De Havenloods. Maar ook in deze huis-aan-huissector rommelt het met nieuwkomers en andere advertentiefuiken.

Voorts bestaat sinds oktober 2005 nog de eenmaal in de veertien dagen verschijnende De Oud-Rotterdammer die zich vooral richt op de senioren en nostalgie in de regio Rotterdam. Daarvoor heeft deze auteur negen jaar (tot 1 januari 2015) tegen een laag honorarium met plezier op freelancebasis gewerkt. De oplage daarvan is thans 122.000, zo meldt De Oud-Rotterdammer prominent op zijn voorpagina. Hoeveel daarvan uiteindelijk ongelezen in de papiermolen verdwijnt is onbekend. De papieren krant is op afgiftepunten te verkrijgen.

Thans raken erg in, mede onder vloed van smartphones, de digitale op de Rotterdamse regio gerichte sites. Om er een paar te noemen: deze site (de oudste die al acht jaar bestaat), Vers Beton, Bogue, Stadslog en nog vele anderen die zich proberen op sociale media (Facebook, Twitter en You Tube) te profileren. Of zij het in de toekomst zullen redden is ten tweede. Misschien als zij wat professioneler worden, hun kernredactie versterken, voldoende inkomsten krijgen en mogelijk soms honoreringen gaan geven aan onafhankelijke journalisten. Want laten we er geen misverstand over bestaan, professionele journalistiek geeft op een eerlijke manier nieuws en duiding.

Eind jaren ’60 telde de regio Rotterdam nog zeven papieren uitgaven of edities van dagbladen. Die tijd is helemaal door de computerisering van de samenleving veranderd. Op de duur zullen papieren kranten verdwijnen. Als eerste de huis-aan-huisbladen? Het gaat erom wanneer het omslagpunt komt: als er meer digitale lezers zijn dan papieren dan zullen kranten moeten beslissen – zeker als zij daardoor verlies gaan lijden – wanneer zij de stekker voor papier uit het stopcontact halen. Immers de distributie van papieren kranten is vele malen duurder dan digitale verspreiding.

Foto hierboven: In Rotterdam is er een tentoonstelling geweest over verdwenen dagbladen. Foto: Hans Grootenhuijs

Het rommelt dus behoorlijk in de journalistiek waarin het aanbod van (goede) journalisten, ook in Rotterdam, vele malen groter is dan de vraag ernaar. Mede daardoor zijn de tarieven van freelance-journalisten behoorlijk ingezakt. Een kwestie van vraag en aanbod in een op een kapitalistische maatschappij geschoeide samenleving. Immers, als je veel content gratis kan krijgen waarom betaal je dan nog? In de volgende fase zal dat de druk op de CAO’s van vaste medewerkers zijn weerslag krijgen. Laat staan op de betaalde werkgelegenheid.

Rotterdam Vandaag & Morgen, Vers Beton (waarschijnlijk groter qua bereik; sites zijn net zo leugenachtig over hun aantal kliks als de dagbladen over hun bereik), Bogue, Stadslog en vele andere sites bestaan voornamelijk uit vrijwilligerswerk van journalisten (al dan niet gepensioneerd), bepaalde auteurs, jongeren en vele mensen die tegenwoordig hun ei kwijt willen. Sommigen zijn – net zoals dagbladen vroeger – subjectief, anderen proberen weer onafhankelijk te zijn.

Deze site, www.vandaagenmorgen.nl, is in 2008 ooit begonnen als papieren weekkrant die op afgiftepunten was op te halen. De eigenaren G.J. Laan en J.P Postma waren destijds bij de Kamer van Koophandel officieel geregistreerd. Beiden zijn nog steeds hoofdredacteur. Volgens Geert-jan Laan (zie zijn verhalen over ‘Een Ketelbinkie in krantenland’ op deze site) heeft de advertentiemarkt de papieren weekkrant de nek omgedraaid. De site richt zich vooral op achtergronden, opinies, columns, het nostalgische gisteren en laat de waan van de dag aan zich voorbijgaan. Ex-hoofdredacteur Laan heeft het een keer omschreven als ‘slow journalism’ genoemd. Rotterdam Vandaag & Morgen heeft vooral een kring van hoger opgeleide lezers uit de haven, de kunst, de economie, het uitgaansleven en de films in Rotterdam en omgeving.

Voor het harde nieuws zijn er al anderen genoeg in Rotterdam. Zeker tegenwoordig met de sociale media. Een puntje voor het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek (SvdJ) die ook naar het aandeel van de sociale media in de nieuwsvoorziening kijkt? Misschien moet het SvdJ ook maar eens contact opnemen met www.vandaagenmorgen.nl want we hebben al diverse malen op de site geschreven over de mediasituatie in Rotterdam.

Het project van het SvdJ is overigens geïnspireerd door onderzoeken van het Amerikaanse PEW Research dat in 2009 het nieuwssysteem van Baltimore (circa 650.000 inwoners) in beeld bracht en vijf jaar later het aanbod van lokaal nieuws in drie typen blootlegde. De overeenkomst is dat Rotterdam bijna hetzelfde aantal inwoners heeft als Baltimore. Met als kanttekening dat vrijwel alle media zich op de gehele regio richten.

(De auteur was tot 1 januari 2013 twintig jaar voorzitter van de Rotterdamse Journalisten Vereniging RJV)

 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.