Sprookje Zwarte Piet laten we niet van ons afnemen
(Door Jan Gajentaan)
Gastauteur Jan Gajentaan is ruim 11 jaar Rotterdammer en tegenwoordig zelfs Feyenoord-supporter. Hij heeft hier een eigen zaak en schrijft in zijn vrije tijd af en toe blogs. Zijn hart ligt voor een deel nog in Amsterdam en dat zal volgens hem nooit verdwijnen. Zij opa was de eerste nationale Sinterklaas. Jan Gajentaan is dus ‘expert’ in zwarte pieten. Komende zaterdag is de intocht van Sinterklaas in Rotterdam. Daarom zijn opinie. (Foto: De commerciële omroep RTL en de stad Amsterdam gaan over op herkenbare ‘veegpieten’)
In mei schreef ik een opinie voor deze site met als titel ‘Zwarte Piet, de eeuwige discussie’. Een eeuwige discussie, daar begint het wel op te lijken want het thema is prominenter dan ooit aanwezig in het publieke debat en dat gaat al een paar jaar zo door.
Uit opiniepeilingen blijkt dat ongeveer 75 procent van de Nederlanders Zwarte Piet wil behouden en 86,3 procent vindt zelfs dat het hele feest verpest wordt door het eeuwige debat en geruzie. Aldus een onderzoek deze week van DVJ Insights in opdracht van de Telegraaf.
Toch worden er van hogerhand (door mediabazen en burgemeesters die zich bemoeien met intochten) tegen de wens in van de meerderheid van de bevolking, radicale veranderingen doorgevoerd.
Zoals iemand in mijn Twitter-tijdlijn schreef lijkt het erop dat er van hogerhand een Nieuwe Wereldorde (NWO) wordt ingevoerd waarbij volkeren gedwongen worden hun cultuur en eigenheid op te geven.
Zo zien we dat onder druk van een klein aantal deels gewelddadige activisten dit jaar bij de intocht in Amsterdam alleen nog maar herkenbare roetveegpieten mee zullen lopen. Ook bij RTL en Nickelodeon zijn alleen nog maar herkenbare Pieten te zien en de verwachting is dat het Sinterklaasjournaal grotendeels zal volgen.
Bij de intocht in Rotterdam zullen aanstaande zaterdag naar het zich laat aanzien wel Zwarte Pieten aanwezig zijn, maar ook roetveegpieten. Burgemeester Aboutaleb werd voor de nog aanwezige Zwarte Pieten bij voorbaat al in de gemeenteraad bekritiseerd door de partijen SP en Nida, zo blijkt uit een artikel van het AD Rotterdams Dagblad.
Zoals ik aangaf in mijn opinie voor Rotterdam Vandaag en Morgen van mei is Zwarte Piet een magische sprookjesfiguur zonder wie het hele kinder- en familiefeest in duigen valt, zeker als je hem vervangt door een herkenbare figuur.
Het zal immers niemand lukken de kleintjes nog te laten geloven in een Piet waarin zij meteen hun buurman, buurvrouw, neef of nicht herkennen.
In mijn opinie toen gaf ik oplossingsrichtingen aan binnen het kader van de traditie.
Ik wees erop dat bij de grote Amsterdamse Sinterklaasintocht (die tot midden jaren zestig als ‘landelijk’ werd gezien) naast een honderdtal zwarte pieten tal van andere figuren meeliepen zoals hellebaardiers, herauten en Spaanse edelen.
Je zou daarop kunnen teruggrijpen maar in plaats van hellebaardiers of herauten figuren inzetten die voortkomen uit de vele culturen die ons land inmiddels rijk is geworden. Hierdoor zou de Sinterklaasintocht een multicultureel karakter krijgen zonder dat de kern van de traditie verziekt wordt.
Natuurlijk kan er ook over de figuur Zwarte Piet gesproken worden. Mensen die zich verdiept hebben in de geschiedenis (iets wat we van de tegenstanders helaas niet kunnen zeggen) weten dat de figuur Zwarte Piet van een bijzondere complexe historische gelaagdheid is.
Die heeft ook niets te maken met de Amerikaanse ‘blackface’, in tegenstelling tot wat de internationale media zoals CNN maar blijven beweren. Op de website van het Sint en Pietengilde vindt u daarover een goed artikel.
Hier wordt helder uiteen gezet dat de zogenaamde ‘Moorse page’ van onderwijzer Jan Schenkman (1850) die vermoedelijk aan de basis heeft gestaan van Zwarte Piet (al werd hij door Schenkman niet zo genoemd) alleen maar een tussenstap was in een eeuwenoude traditie.
Al ver vóór 1850 was sprake bij de Sinterklaasviering van een duo met een zwart-wit tegenstelling, waarbij de zogenaamde Zwarte Klazen met hun rammelende kettingen naast de goedheiligman figureerden. Soortgelijke figuren vinden we terug in tal van andere Europese landen.
Links: Een van de intochten van Sinterklaas in de voorgaande jaren in Rotterdam
Deze Zwarte Klazen kun je op hun beurt ook weer terugvoeren naar eerdere mythische figuren waarbij we uiteindelijk uitkomen bij de twee zwarte raven van Wodan.
Het gaat dus om oeroude mythische figuren en de zwart-wit tegenstelling die we steeds tegenkomen heeft niets met ras te maken, eerder moeten we denken aan oude culturele rites, mogelijk bedoeld om de winter te verjagen.
Hoe Jan Schenkman nu bij zijn donkere helper van de Sint kwam, blijft een mysterie. Het vermoeden is dat deze figuur geïnspireerd was door 18e eeuwse schilderijen of 19e eeuwse romans. Onderwijzer Schenkman was lid van de Vereniging tot Nut van ’t Algemeen, een vereniging die tegen de slavernij ijverde die in 1863 werd afgeschaft, dus slechte bedoelingen zal hij er niet mee gehad hebben.
Na Schenkman zien we dat oude en nieuwe elementen elkaar bleven vervlechten waarbij Zwarte Piet vooral de laatste decennia veranderde van een boeman in een koddige, lieve kindervriend.
Natuurlijk hoeft de verandering daarmee niet stil te staan. Je kunt praten over verdere aanpassingen omdat ook de samenstelling bevolking nu eenmaal veranderd is.
Op zich hoeft het idee van een schoorsteenpiet (is althans mijn persoonlijke mening) niet slecht te zijn, waarbij je dan langzamerhand de elementen van de ‘Moorse page’ van Schenkman (de rode lippen, oorbellen, pruik e.d.) eruit zou kunnen filteren en vervangen door andere kenmerken of attributen.
Hierover vindt al overleg plaats tussen de verschillende organisaties en diverse aanpassingen hebben al plaatsgevonden. Veranderingen die gesteund worden door de meerderheid van de bevolking, hebben nu eenmaal tijd nodig.
Dit overleg wordt nu geschoffeerd door overhaaste besluiten van verschillende autoriteiten. Langs de weg der geleidelijkheid zijn aanpassingen mogelijk.
Kern is dat Zwarte Piet een magische, voor de kleintjes onherkenbare (dus volledig geschminkte) figuur moet blijven omdat anders het hele sprookje in duigen valt.
Dit laatste dreigt nu te gebeuren door het overhaaste en ondoordachte besluit om herkenbare pieten te introduceren met alleen maar roetveegjes op het gelaat. Een besluit genomen door een kleine elite bij het openbaar bestuur, in de media en bij multinationals, dwars tegen de wens in van de overgrote meerderheid van de Nederlanders.
Het lijkt een teken des tijds te zijn dat een politiek-correcte elite niet meer naar de bevolking wenst te luisteren. Hierdoor dreigt een prachtig, magisch, oer-Nederlands kinder- en familiefeest verpest te worden.
Gelukkig zijn er in ons land nog veel intochten waar het feest wél op de traditionele manier wordt gevierd. Op de site van het Sint en Pietengilde vindt u een overzichtskaart. Mijn gezin – ik heb een Surinaamse vrouw en gekleurde kinderen - zal dit jaar zeker zo’n traditionele intocht bezoeken. Zwarte Piet is een sprookje, dat we ons niet laten afnemen.
Hieronder: De opa van opinieschrijver Jan Gajentaan was de eerste Sinterklaas op de televisie
.gif)
