Jim Jarmusch’ ode aan Paterson, New Jersey

24 februari 2017 door Ronald Glasbergen

De nieuwe film van Jim Jarmusch heet ‘Paterson’ en speelt in de gelijknamige industriestad in de staat New Jersey. Paterson gespeeld door Adam Driver is ook de naam van de jonge buschauffeur vanuit wiens perspectief we de stad zien. De film bestrijkt zeven dagen van de week waarin voor Paterson's ogen en oren elke dag, achteloos als een rivier die steeds hetzelfde anders is, de stad voorbij glijdt.

In het begin zweeft de camera van Frederick Elmes langs foto's waar onder meer Paterson in het gala-uniform van de Amerikaanse mariniers te zien is. Op de achtergrond zien we geometrische zwart-wit patronen in de gordijnen, we zien de wijzerplaat van een horloge. Paterson wordt om kwart over zes wakker. Hij staat op. Zijn vrouw Laura (Golshifteh Farahani) die je herkent van de foto's slaapt door.

Vanuit het lage houten huis met kleine voortuin, loopt hij, door een minstens honderd jaar oude in onbruik geraakte industriewijk waar alles rode baksteen is, richting stadsbusremise van Paterson, net zo’n baksteengebouw als die eerdere gebouwen, alleen wordt dit nog gebruikt.

Paterson gaat zijn bus in, zet zich achter het stuur, pakt zijn notitieboek en begint te schrijven. De letters die hij opschrijft verschijnen ook in het beeld van de film.

Het gaat over een lucifermerk dat ‘Ohio Matches’ heet. De taal die Paterson gebruikt om zijn lucifers is helder, precies observerend. Je begrijpt direct waarom sommige mensen vroeger lucifermerkjes spaarden. De scene wordt onderbroken door de komst van remisechef Donny (Rizwan Manji), die de dienstregeling bewaakt. Paterson bergt zijn notitieboek op start de motor en rijdt de stad in.

Foto: Paterson achter het stuur van zijn stadsbus.

Filmer Jarmusch vond met zijn scenario over een schrijvende buschauffeur een perfecte setting om zowel deze stad -geboorteplaats van Alan Ginsberg en van William Carlos Williams- als zijn held van alledag te portretteren.

De film bestrijkt de dagen van de week , de routines van elke dag en alles elke dag net even anders, evenals de woorden die Paterson aan het papier toevertrouwt. We zien als het ware het proces van creatie, hoe de waarnemingen van de buschauffeur tot zinnen leiden die uit de hem omringende werkelijkheid iets nieuws laten ontstaan. En Jarmusch laat ons die woorden achteloos onnadrukkelijk als deel van de cinema zien. Het onderwerp van de film is de kunst, om met een stuk of wat zinnen, een situatie uit de werkelijkheid vast te leggen zodat er iets nieuws ontstaat.

Foto: Met hond Marvin, de derde bewoner van het huis in Paterson New Yersey

Het beeld wordt perfect gevangen door cameraman Elmes die eerder zulke films als ‘The Ice Storm’ (Ang Lee, 1997) en ‘Synedoche, New York’ (Kaufman, 2008) fotografeerde. Met de film laat Jarmusch elke dag een nieuw stuk van Paterson's werkelijkheid horen en zien. De schrijvende buschauffeur is Jarmusch' ideale Point of View om zijn versie van American Beauty te vangen.

Jarmusch' indrukwekkende debuutfilm ‘Permanent Vacation’ uit 1980 speelde in New York, ’Paterson’, speelt net aan de overkant van de rivier de Hudson in New Jersey en komt in meer dan één opzicht in de buurt van dat debuut.

Foto: Laura's koekjes in vijftiger jaren zwart-wit stijl.