Erasmus in Amerika

Signalen uit de Westerse Beschaving Nr. 37

Gelukkig, ze zijn er nog steeds. Denkers, wetenschappers en politici die zich durven uit te spreken tegen de waanzin van het voeren van oorlog. “Geweldloosheid moet een structureel onderdeel van onze politiek worden. Niet alleen omdat geweldloosheid tot een organisatorisch principe in onze samenleving, maar ook omdat oorlog verouderd / ouderwets is geworden. Dit is de perfecte tijd om onze veronderstellingen van onze cultuur, deze maatschappij en van de wereld ter discussie te stellen en ons af te vragen of oorlog wel of niet onvermijdelijk is.” Woorden van een geiten wollen sokken dragende pacifist?

Met deze woorden gaf het Amerikaanse congreslid Dennis Kucinich in 2003 tijdens een persconferentie een nadere toelichting op zijn wetsvoorstel over de instelling van een Ministerie voor de Vrede.

In mei 2012 hield Kucinich een toespraak voor zo’n 5000 mensen over vrede, doorzettingsvermogen en de kosmos in Dubai. Opnieuw ging hij daarin in op de waanzin van het oorlogvoeren. “We leven in een wereld waarin oorlog aan ons wordt opgedrongen. We krijgen te horen dat dood en verderf noodzakelijk is om menselijk gedrag te veranderen. Geweld om het geweld te stoppen, oorlog om oorlog te voorkomen, oorlog om oorlog te stoppen. Wanneer we geloven dat oorlog onvermijdelijk is, accepteren we de zelfbevestigende voorspelling van oorlog. Oorlog wordt gevoerd en we vragen ons af waarom.”

Zijn teksten daaruit lijken rechtstreeks ontleend aan die van Erasmus over de zinloosheid van oorlogsvoering *. Erasmus meende wel te begrijpen waarom de vorsten zo verliefd waren op de krijg: de oorlog maakte het gemakkelijker de eigen onderdanen te tiranniseren. En wat te denken van Stultitia die in Lof der Zotheid van Erasmus geen enkel blad voor de mond nam en vond dat het “zo voortreffelijke” beroep van oorlogvoeren slechts werd uitgeoefend door “tafelschuimers, koppelaars, rovers, sluipmoordenaars, hufters, stommeriken, bankroetiers en ander schuim van het mensdom”.

“Oorlog is nooit onvermijdelijk. Vrede is onvermijdelijk wanneer we het willen, wanneer we het benaderen als een wetenschap. Vrede is niet simpelweg de afwezigheid van oorlog, maar de mogelijkheid tot menselijke evolutie en ontwikkeling. Als we vrede voortbrengen moeten we het een naam geven, moeten we het structureren, moeten we het een plaats geven om te kunnen bestaan. Een plaats om te ademen, om verzorgd te worden, op te bloeien, zodat het kan worden gewaardeerd als een expressie van de vonk van creatie”, aldus Kucinich in zijn toespraak.

Hij besloot zijn betoog met ”In een tijd waarin de technologie van vernietiging en menselijke vernielzucht nog nooit zo groot is geweest is het nu het moment om een wereldwijde inspanning te leveren gemeenschappen van vrede te stichten. Als we menselijke ontwikkeling tot kunst verheffen kunnen we onze ogen richten op de horizon en zonder moeite door de woeste golven ploegen.”

Erasmus zou hierbij instemmend knikken met de woorden “Men bedenke daarbij dat de voordelen van de vrede zich in brede kring verspreiden en tot zeer velen uitstrekken. De vrede is voortbrengster en voedster van al het goede.”

* De boemerang van oorlog en geweld – Een hedendaagse samenspraak over Erasmus’visie op oorlog en vrede.( ISBN 978 90389 2572 1) kost € 13.00 (incl. verzendkosten) en is te bestellen via boemerang@huisvanerasmus.nl