Kabinetten sneuvelen steeds vaker voortijdig
(update 11 juni) In het politieke krachtenveld van Nederland staan de middenpartijen bekend als de partijen van het compromis. Ze zoeken samenwerking, nemen deel aan kabinetten en zijn vaak gericht op bestuurbaarheid. Denk aan partijen als VVD, D66, CDA, PvdA en het recentere NSC. Ze verschillen inhoudelijk, maar delen een bereidheid tot regeren en het sluiten van compromissen.
Gevallen kabinetten sinds 1945
De flanken
Aan de randen van het politieke spectrum vinden we de flankpartijen. Deze partijen, zoals PVV, FVD, SP, BIJ1 en JA21, profileren zich juist als alternatief voor ‘het midden’. Ze zijn uitgesprokener in toon, ideologischer in opstelling en minder geneigd tot compromissen. Vaak keren ze zich tegen ‘het systeem’, tegen ‘het kartel’ of ‘de elite’.
Waar het midden bestuurt, agenderen de flanken. Ze brengen onderwerpen op tafel, vergroten tegenstellingen en spreken kiezers aan die zich niet meer gehoord voelen. En hoewel ze zelden regeren, hebben ze wél blijvende invloed op het debat.
Nieuwe tijd
In die nieuwe steeds meer gepolariseerde constellatie die sinds internationaal - maar dus ook nationaal - sleuteljaar 2001 ontstaan is, zie je een toegenomen instabiliteit. Middenpartijen kalven af, worden kleiner. Er moeten ingewikkelder coalities gesloten worden. In de politiek gold lange tijd dat je altijd met zo min mogelijk partijen een meerderheid wil vormen. Als je met 2 partijen de helft +1 zetels hebt neem je er liever geen derde partij bij, dat compliceert alleen maar de zaken. Nu zijn combinaties van vier partijen gewoon.
Tweede complicerende factor zijn dus de flankpartijen als PVV en BBB die met extreme of cliëntelistische (de agrarische lobby) standpunten gekozen zijn. Meeregeren in een coalitie voegt zo weer een extra instabiliteit toe.
En dat terwijl de middenpartijen soms onder druk van de flanken hun standpunten aanscherpen wat de kans op wrijving binnen coalities vergroot.
De redenen voor het afkalven van de middenpartijen, van het afkalven van het vertrouwen in de politiek en de vlucht naar de flanken zijn intussen meervoudig. De diagnoses ervan en de voorgestelde therapieën zijn dat ook, maar dat zijn andere verhalen.
--en-Ceder-(CU)-in-debat--S.jpg)
.gif)
