Oroppa van Safae el Khannoussi wint de Libris Literatuur Prijs 2025
Deze week maakte juryvoorzitter Sheila Sitalsing de winnaar van de Libris Literatuur Prijs 2025 bekend.
Juryrapport
‘De verhalen in deze roman vormen een hallucinante reis langs de culturen die het nieuwe Europa vormen. Het is een pageturner waar de urgentie vanaf spat.’
We eren vandaag de literatuur, meer in het bijzonder het beste wat de Nederlandse en Vlaamse literatuur in het afgelopen jaar te bieden had. En dat beste was heel erg goed. We eren hiermee ook de vrijheid van denken, de vrijheid van de verbeelding, de vrijheid van uitdagen, ergeren, ontroeren, woedend maken, tegenspreken, meeveren. De vrijheid van je laten meevoeren naar compleet nieuwe werelden en naar compleet nieuwe gedachten. Het is een vrijheid die we moeten koesteren en bewaken, en in deze tijden die soms verontrustend zijn, is het goed te beseffen dat we veel te verliezen hebben. De literatuur bekronen, het excellente eruit lichten en koesteren, is naast een viering daarom ook een vorm van verweer. Tegen de naargeestigheid en de bekrompenheid, voor de autonomie en de weerbaarheid van de geest.
...bekronen, het excellente eruit lichten en koesteren, is naast een viering ook een vorm van verweer. Tegen naargeestigheid voor autonomie en de weerbaarheid van geest
De jury mocht zich het afgelopen jaar met z’n vijven door 183 nieuw verschenen titels heen lezen. We lazen ons dwars door stapels autofictie, persoonlijke ervaringen en introspectie heen, we lazen over familieverhoudingen en moeilijke vaders, over de grote geschiedenis en de kleine wereld, over wat de mens de natuur aandoet, over wat de mens de dieren aandoet, en natuurlijk over de liefde. De liefde voor kunst, voor schoonheid, voor overleden kinderen en onbereikbare geliefden, en de liefde voor elkaar. In onze zoektocht naar excellentie hebben we ons laten leiden door boeken die iets met ons dóen. Die uit urgentie zijn geboren, uit de noodzaak dat dit verhaal verteld móet worden en wel nu. We hebben gezocht naar ontregeling en naar vertelplezier, naar doorkijkjes naar nieuwe werelden en nieuwe gedachten, naar boeken die onze verbeelding sturen over onbetreden paden. Naar boeken kortom, waarvan we na lezing zeiden: boek, waar was je al die tijd? De excellentie hebben we gevonden, in een prachtige longlist met daarop achttien romans waarvan liefst zes debuten. 2024 was een uitstekend jaar voor debutanten die met een opvallend, fris en volkomen eigen geluid de Nederlandse literatuur zijn binnen gedenderd en die hoop bieden voor de toekomst.
We hebben gezocht naar ontregeling en naar vertelplezier, naar doorkijkjes naar nieuwe werelden en nieuwe gedachten, naar boeken die onze verbeelding sturen over onbetreden paden
Zoals alle goede romans gaan de zes titels die we uit de longlist hebben gedestilleerd en die meedingen naar de Libris literatuurprijs 2025 in essentie over ons, over gewone mensen in al hun beperktheid en armzaligheid, met een onuitputtelijk vermogen tot dromen en tot liefhebben.
We lieten ons in Man maakt stuk meenemen in de achtbaan op een loeispannende en geestige tocht langs grote vraagstukken – over privilege, over wie het recht opeist om zich te manifesteren in de openbare ruimte, over heteronormativiteit.
In de indrukwekkende constructie van De kroon met twee pieken bleven we almaar nieuwe lagen en verwijzingen ontdekken. We lieten ons gewillig meevoeren in de soepele schakeling tussen vertelperspectieven, stijlen en tijdvakken.
Van Rouwdouwers leerden we hoe dat gaat, je een plek uithakken in een maatschappij die niet op je zit te wachten en nul verwachtingen van je heeft. En hoe lang het kan duren voordat je beseft dat er onvoorwaardelijk van je gehouden wordt.
We lieten ons overdonderen door de stilistische brille van Oroppa. We moesten alle zeilen bijzetten op een hallucinante reis langs de culturen die het nieuwe Europa vormen. En we kwamen daarbij op plekken waar je niet vaak heen naartoe wordt genomen in de Nederlandse roman.
We keken mee door de lens van de microscoop waar de hoofdpersoon van In het oog de wereld en de mensen om haar heen onder legt, en verloren onszelf in een spectaculair verhaal waarin ook de liefde tot in de kleinste en pijnlijkste details wordt ontleed.
En we reisden mee met de geliefden uit Hogere machten, van Nederlands-Indië naar Engeland, naar Den Haag en naar Egypte. We lieten ons overtuigen dat de onontkoombare keuzes die twee harten moeten maken een leven nog veel meer bepalen dan alle plotwendingen waar de kranten en journaals van schreeuwen. Net als het noodlot natuurlijk, dat altijd toeslaat wanneer je er niet op bedacht bent.
Zoals alle goede romans gaan de zes titels in essentie over ons, over gewone mensen in al hun beperktheid en armzaligheid, met een onuitputtelijk vermogen tot dromen
Het kiezen van een winnaar uit deze zes romans, die stuk voor stuk juweeltjes zijn, was een hels ingewikkelde taak. En toen we elkaar eenmaal overtuigd hadden, en het wisten, wisten we ook precies waarom. We hebben gekozen voor het boek waarvan we denken dat het ons over tien of twintig jaar nog steeds zal verwonderen en ontroeren, en dat lang herinnerd zal worden als een uitzonderlijke vertelling. We hebben gekozen voor de roman die ons diep in onszelf heeft doen afdalen en ons in de spiegel laat kijken: dit is wie wij zijn. Onze winnaar is een pageturner waar de urgentie vanaf spat. Dit verhaal, zo voelt de lezer pagina na pagina, móest verteld worden, en wel nu, omdat dit ook ons verhaal is. De winnaar van de Libris literatuurprijs 2025 is Oroppa van Safae el Khannoussi.
--en-Ceder-(CU)-in-debat--S.jpg)
.gif)
