Mineralendeal Oekraïne - VS: 'Een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne'

01 mei 2025 door een van onze verslaggevers

Bij het tekenen van het verdrag, in het midden VS financiën minister Scott Bessent en Oekraine's vice-premier Yulia Svyrydenko. Screenshot v&m van vid. US treasury op yt

Oekraïne en de VS hebben woensdag 30 april, een overeenkomst - 'deal' in Trumptaal - over de exploitatie van Oekraïne's meer zeldzame grondstoffen. De overeenkomst stond al eerder op het programma maar liep in het honderd toen Zelensky, Vance en Trump het voor het oog van draaiende camera's aan de stok kregen in het Witte Huis. De overeenkomst voorziet in een fonds met de VS en Oekraïne als gelijkwaardige partners die in de toekomst op 50/50-basis grondstoffen in Oekraïne gaan exploiteren. De deal werkt niet met terugwerkende kracht alleen nieuwe Amerikaanse defensiebijdragen gelden als cash inleg meldt persbureau AP.

'Een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne'

De hoop van Oekraïne en bondgenoten is dat de VS onder Trump nu, door eigen stakeholderschap, grotere betrokkenheid bij het onder druk zetten van Poetin zullen hebben om een rechtvaardiger vrede te bereiken.

Amerika's minister van Financiën Scott Bessent sprak dat ook met zoveel woorden uit: 'de Verenigde Staten zijn vastbesloten om een einde te maken aan deze wrede en zinloze oorlog. Deze overeenkomst signaleert duidelijk naar Rusland dat de regering-Trump zich inzet voor een vredesproces dat gericht is op een vrij, soeverein en welvarend Oekraïne op de lange termijn'.

Geregistreerde minerale reserves van Oekraïne

Oekraïne beslaat 0,4% van het aardoppervlak, maar heeft ongeveer 5% van de wereldwijde minerale reserves. De diversiteit daarvan is te danken aan de bijzondere geologische kenmerken van het grondgebied.

Er zijn daar ongeveer 117 mineraalsoorten gevonden van olie tot zeer exotische en zeldzame mineralen. Hiervan zijn 95 mineraalsoorten verspreid over 8761 afzettingen van commerciële waarde en opgenomen in de Oekraïense geregistreerde minerale reserves. Hiervan waren 3.055 afzettingen vóór de oorlog in productie, 147 zijn afzettingen van metaalhoudende mineralen en de rest zijn niet-metaalhoudende mineralen (Bron: Informatiedienst Minerale Hulpbronnen Oekraïne / SRDE /Geologische Dienst Noorwegen).

De overeenkomst heet officieel, Agreement on the Establishment of a United States-Ukraine Reconstruction Investment Fund. Dit is wat de Oekraïense regering erover bekend maakte:

Belangrijkste garanties voor Oekraïne:

Aanpassing aan de Oekraïense grondwet en het toetredingstraject tot de EU. De overeenkomst voldoet volledig aan de Oekraïense wetgeving en internationale verplichtingen. (red. vraag is of en hoe de relatie met NATO gedefinieerd is)
Volledige controle over de nationale hulpbronnen. Oekraïne behoudt het exclusieve eigendom van alle ondergrond, territoriale wateren en natuurlijke hulpbronnen. Alleen Oekraïne bepaalt de voorwaarden en locaties voor de ontwikkeling van hulpbronnen.
Oekraïense staatsbedrijven blijven staatseigendom. De overeenkomst heeft geen invloed op privatiseringsprocessen.
Optimale wetswijzigingen. De werking van het Fonds vereist slechts beperkte wijzigingen in de Begrotingscode van Oekraïne. De overeenkomst zelf zal worden geratificeerd door het Oekraïense parlement.

Hoe het Fonds zal functioneren:

De Verenigde Staten zullen bijdragen aan het Fonds, hetzij via directe financiële middelen, hetzij via nieuwe militaire steun.
De overeenkomst richt zich op toekomstige, niet op eerdere Amerikaanse militaire steun.
Oekraïne zal 50% bijdragen aan toekomstige inkomsten uit nieuwe royalty's (d.w.z. nieuw uitgegeven vergunningen voor de exploratie van kritieke mineralen, olie en gas). Bestaande projecten of begrote inkomsten zijn uitgesloten.
De middelen van het Fonds zullen uitsluitend in Oekraïne worden geïnvesteerd – hetzij in winningsprojecten, hetzij in de wederopbouw van infrastructuur.
De eerste 10 jaar worden de winsten volledig geherinvesteerd in de Oekraïense economie. Na die periode kunnen de winsten tussen de partners worden verdeeld.
Gezamenlijk bestuur. Het Fonds wordt op paritaire basis beheerd, waarbij Oekraïne en de VS gelijke beslissingsbevoegdheid hebben.
De VS zullen extra investeringen en technologieoverdrachten naar Oekraïne ondersteunen. Het Fonds wordt gesteund door de Amerikaanse overheid via de Development Finance Corporation (DFC), die het aantrekken van kapitaal en technologieën van investeerders in de VS, de EU en andere geallieerde landen zal vergemakkelijken.
Technologieoverdracht is een van de belangrijkste elementen van de overeenkomst en zorgt ervoor dat Oekraïne niet alleen investeringen ontvangt, maar ook toegang heeft tot innovatie.
Belastingvrijstellingen. Bijdragen en inkomsten uit het Fonds zijn vrijgesteld van belasting in zowel Oekraïne als de Verenigde Staten.