Nieuw NWO-fonds. Ook (of juist) voor kennisvluchtelingen uit de VS

23 maart 2025 door de redactie

Nederland leek de boot gaan missen nu het duo Trump - Musk in de VS op grote schaal en nogal wild en politiek gemotiveerd bezuinigt. Hierdoor, en door de opmerkelijke besluitvorming van het regime Trump, nemen Amerikaanse wetenschappers van topuniversiteiten en instituties zoals Yale, Stanford, NASA,  N.S.I. (Gezondheid)  en NSF (wetenschap) al dan niet genoodzaakt, in een aantal gevallen graag de wijk naar Europa. In veel westelijke landen worden ze warm onthaald.

Nederlandse Universiteiten keken jaloers toe, want ook hier wordt bezuinigd op wetenschap en universiteiten. Ook hier een penny-wise pound-foolish regering aan de macht die denkt dat wetenschap deels een soort rare luxe is, waar je in tijden van bekrompen begrotingen op kunt bezuinigen. 

Enig licht

Maar er gloort enig licht. Internationale topwetenschappers die in Nederland hun werk willen voortzetten, zijn welkom in ons land. Dat is de boodschap die minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wereldwijd af wil geven. Hij heeft wetenschapsfinancier NWO gevraagd zo snel mogelijk een programma op te zetten waarmee de beste wetenschappers naar ons land kunnen worden getrokken. Dat schrijft minister Bruins vandaag aan de Kamer.​

Lees minister Bruins in het citaat hieronder die het zonder Trump te noemen, heeft over de wereld ie verandert.  Minister Bruins: “De wereld verandert. Spanningen nemen toe. We zien dat steeds meer wetenschappers op zoek gaan naar een andere plek om hun werk te kunnen doen. Ik wil dat meer internationale topwetenschappers dat hier komen doen. Topwetenschappers zijn immers goud waard voor ons land en voor Europa.” 

Fonds NWO

Bruins heeft de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)  gevraagd zo snel mogelijk een fonds in te richten waarmee excellente onderzoekers wetenschappelijk talent kan worden geworven om hier te komen werken. Bijvoorbeeld in de vorm van een beurs. Dat moet ervoor zorgen dat wetenschappers geld hebben om hier te kunnen leven en in Nederland aan een Nederlandse kennisinstelling hun onderzoek continueren.

De details van het fonds zijn nog niet bekend, maar Bruins wil het fonds wel vast aankondigen omdat op dit moment wetenschappers nadenken waar zij hun carrière willen vervolgen. Het is belangrijk dat zij daarbij ook aan Nederland denken. Ook in andere Europese landen als Frankrijk, Duitsland, Spanje en België wordt initiatief genomen om internationaal wetenschappelijk talent binnen te halen.

Ook voor kennisvluchtelingen uit de VS 

Een paar uitgangspunten van het fonds zijn al duidelijk. Zo komen niet alleen Nederlanders die werken in het buitenland in aanmerking. Bruins wil de regeling openstellen voor internationaal talent van topniveau, ongeacht nationaliteit. Ook wil Bruins dat het fonds zo snel mogelijk open gaat zodat een sterk signaal wordt gegeven dat topwetenschappers welkom zijn in Nederland. De ambitie is om met dit fonds enkele tientallen topwetenschappers naar Nederland te halen. Bruins verwacht samen met NWO in de komende weken duidelijkheid te kunnen geven over de financiële invulling, de startdatum van het fonds en de precieze voorwaarden waar wetenschappers aan moeten voldoen.

De verwachting is: kortzichtig

Onduidelijk is dus hoeveel er beschikbaar zal zijn. Gezien de recent aangenomen  moties Eerdmans en eerdere kortzichtige bezuinigingen zoals op het Nationaal Groeifonds,  zal dat niet veel zijn.