Inflatie in Nederland blijft komende jaren hoger dan de rest van Europa
(De Nederlandse Bank) De geldontwaarding in ons land is al enige tijd hoger dan het Europese gemiddelde. Terwijl de inflatie in veel Europese landen de beoogde 2% nadert, blijft de Nederlandse in 2025 en 2026 rond de 3% steken. De lonen die in Nederland sterker stegen dan bij onze buren en de gestegen winsten hebben de afgelopen jaren afwisselend bijgedragen aan de inflatie.
Alternatief scenario: handelsoorlog schaadt onze economie Een handelsoorlog met hogere invoertarieven zal een rem zetten op de wereldhandelsgroei. Hoewel in 2023 circa 6% van de Nederlandse goederenuitvoer naar de VS ging, kan de Nederlandse economie aanzienlijke schade oplopen door Amerikaans protectionisme. Niet alleen door een lagere uitvoergroei naar de VS, maar ook door indirecte effecten op de Nederlandse handel met andere landen die last hebben van zo’n handelsoorlog. In een alternatief scenario dat we in onze Najaarsraming doorrekenen, valt de groei van de Nederlandse economie in 2025 en vooral in 2026 flink terug. In dat jaar blijft er van de geraamde groei van 1,5% nog slechts 0,4% over. |
Energiekosten niet 't belangrijkst
Het verschil roept vragen op. Waarom loopt ons land uit de pas? De energiekosten zijn niet de belangrijkste reden voor het verschil. We zullen de oorzaken bij onszelf moeten zoeken. De hogere inflatie in Nederland heeft vooral binnenlandse oorzaken en hangt onder meer samen met ons overheidsbeleid. In de Najaarsraming gaat de De Nederlandse Bank (DNB)na hoe dit komt.
Tabak, alcohol en aardgas
De verhoging van indirecte belastingen, zoals de btw, leidt tot hogere prijzen van diensten, voeding en energie. In oktober 2024 was de inflatie in Nederland 3,3% en in het eurogebied 2,0%. Het verschil wordt voor zo’n 0,5 procentpunt verklaard door indirecte belastingen. Hierbij gaat het met name om de belastingverhogingen op tabak, alcohol en aardgas. Zonder die invloed ligt de inflatie in Nederland in 2024 redelijk op koers met 2,3%.
Lonen of winsten?
Bij prijsstijgingen denk je ook al gauw aan bedrijven die hogere prijzen vragen voor hun producten en diensten om meer winst te maken. Of aan vakbonden die voor hun leden hogere lonen eisen ter compensatie van de stijgende prijzen. Die hogere lonen berekenen bedrijven op hun beurt door aan de klant waardoor de prijzen verder stijgen, enzovoorts. Welke van deze twee ontwikkelingen is nou het meest bepalend geweest voor de inflatie?
Lonen én winsten
Het antwoord is: beide. Ze hebben de afgelopen jaren afwisselend bijgedragen aan de inflatie. Lonen droegen in 2023 en in de eerste helft van 2024 gemiddeld voor ruim de helft bij aan de binnenlandse inflatie. De bijdrage van de nettowinst van bedrijven was toen minder dan 10%. In 2021 en 2022 was de verhouding andersom. Dus de afgelopen jaren hebben zowel de groei van lonen als van winsten aan de inflatie bijgedragen.
Meer gestegen
De gemiddelde loongroei is in Nederland inderdaad hoger dan in de rest van het eurogebied. Dit komt doordat verschillende sectoren met personeelstekorten kampen. In het derde kwartaal van 2024 waren er nog steeds meer vacatures dan werklozen. Nederland heeft hier meer last van dan andere Europese landen. Deze krapte op de arbeidsmarkt zien we terug in loongroei die bij ons sterker is dan in andere Europese landen.
Daar komt bij dat sprake is van een inhaalslag. Toen in 2022 de inflatie piekte, stegen de lonen niet meteen mee. Veel cao’s hebben een wat langere looptijd. De hoge loongroei in 2024 en 2025 volgt uit recent afgesloten cao’s. Voor 2025 voorzien we in onze raming wel dat het aantal vacatures iets afneemt, waardoor ook de krapte en daarmee de loongroei langzaam daalt.
Huren stijgen mee met lonen
Huurverhogingen dragen ook bij aan de inflatie. Huren stijgen in Nederland mee met de gemiddelde loonstijging. En in Nederland gaat dat sneller dan in de rest van Europa. Zolang de lonen stijgen, gaan de huren ook omhoog. De huurstijging van 5,4% heeft in 2024 bijgedragen aan de inflatie. Ook in 2025 verwachten we een aanzienlijke bijdrage van de huurstijging aan de inflatie.
Lichtpuntje
Hoewel de inflatie in Nederland momenteel hoger is dan in veel andere Europese landen, zijn er ook positieve ontwikkelingen. Het Nederlandse economische groeiherstel is iets sterker dan in het eurogebied. De Nederlandse economie veert in de tweede helft van 2024 op en groeit in 2025 en 2026 harder dan eerder werd verwacht. Het bruto binnenlands product van Nederland groeit dit jaar 0,9% en in 2025 en 2026 met 1,5%. De groei wordt getrokken door de particuliere consumptie en de overheidsbestedingen. Ook de uitvoer gaat meer bijdragen aan de economische groei, door het herstel van de wereldhandel.
Data schema DNB
_2-S.jpg)
