Democratie onder druk in onzekere tijden
Het superverkiezingsjaar 2024 valt in een tijdperk van radicale onzekerheid, waarin kandidaten en politieke partijen op stevige verandering gerichte beleidsagenda's gebruiken om bijna 3 miljard kiezers voor zich te winnen. Dat zegt het in Zweden gevestigde intergouvernementele International Institute for Democracy (IDEA).
In de meeste gevallen leidt de gezonde onzekerheid die eigen is aan verkiezingen tot dat soort debat dat de democratie vooruit stuwt. Het kan soms echter tot meer vijandige geschillen en onrust leiden.
Neergang zette in 2023 door
In 2018 zette de neergang van democratie mondiaal in, en in 2023 was daar geen verschil in gekomen, aldus het IDEA. Daarbij ontstonden opmerkelijke uitdagingen op het gebied van vertegenwoordiging (denk de bestorming van het Capitol in Amerika) en rechten (het hardhandig opruimen van demonstranten en van oppositie in Rusland).
Als verschillende gebieden van verbetering en verslechtering van elk land afgewogen worden, constateert het IDEA dat per saldo vier op de negen landen in 2023 slechter af waren dan in 2018, terwijl slechts één op de vier was verbeterd. Daarmee werd een negatieve trend voortgezet die zich ongeveer tien jaar lang heeft ontwikkeld.
Verkiezingen en geloofwaardigheid
Uitdagingen voor de democratie zijn in elk deel van de wereld en op elk niveau van democratische samenlevingen te vinden.
In het rapport neemt het IDEA democratische verkiezingen in de hele wereld onder de loep en constateert dat de geloofwaardigheid van verkiezingen in 2023 in 20% van de onderzochte landen (39 democratieën van de 173 landen) slechter was dan in de vijf voorafgaande jaren.
Ook is de houding van mensen ten aanzien van verkiezingsprocessen de afgelopen decennia veranderd. De opkomst is gedaald, terwijl het aantal protesten en rellen is gestegen.
Uitslagen betwist
Tussen medio 2020 en medio 2024 werd één op de vijf verkiezingen middels juridische procedures aangevochten. Daarbij bleken het stemmen en het tellen van de stemmen de meest betwiste aspecten van het verkiezingsproces te zijn.
In dezelfde periode verwierp bij één op de vijf verkiezingen een verliezende presidentskandidaat of verliezende partij bij parlementsverkiezingen publiekelijk de uitkomst van de verkiezingen. Oppositiepartijen boycotten één op de tien verkiezingen.
Die factoren samen vormen een uitdaging voor het vertrouwen van het publiek in politieke processen.
Democratie als universele waarde Democratie betekent heerschappij door het volk. Het duidelijke contrast met democratie is dat autocratie, of heerschappij door een beperkte, bevoorrechte elite die niet onderworpen is aan het populaire controle. Er zijn veel verschillende ideeën over de betekenis van democratie. De definitie van democratische principes waar het interstatelijke International Institute for Democracy zich op baseert zijn op het ideaal van democratische heerschappij. Betoogt wordt in de basis van het SoD (State of Democracy) raamwerk, betoogde dat de motivaties achter democratie zijn (a) ‘het idee van menselijke waardigheid of waarde, en de kernwaarde ervan is die van menselijke [zelfbeschikking die collectief wordt opgevat, als in het delen in de vaststelling van de regels en het beleid voor de vereniging waarvan men deel uitmaakt een lid, en aan wiens gezag men onderworpen is’ Deze nadruk op gelijk verdeeld respect voor individuen en hun capaciteiten voor creatieve zelfbeschikking onderstreept de grondslag van democratie als universele waarde. |
Meer info: The Global State of Democracy 2024
.gif)
