Grotere rol van 'kritische materialen' in haven Rotterdam
Voor de samenleving van de toekomst zijn niet-fossiele grondstoffen, (zeldzame) materialen en andere productieprocessen, cruciaal. De rol die de haven van Rotterdam kan spelen in die grondstoffentransitie en de keuzes daarvoor, zijn de centrale vragen in recent onderzoek in opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam. Het onderzoek werd uitgevoerd door DRIFT (Dutch Research Institute For Transitions) en is neergeslagen in het rapport ‘The raw material transition for the Port of Rotterdam’. De samenleving van de nabije toekomst is CO2-neutraal en circulair en kritische materialen zoals die in het kader hieronder spelen daarin een hoofdrol.
| Kritische materialen voor energie (“de elektrische achttien”): aluminium, kobalt, koper, dysprosium, elektrisch staal, fluor, gallium, iridium, lithium, magnesium, natuurlijk grafiet, neodymium, nikkel, platina, praseodymium, silicium, siliciumcarbide en terbium . 50 kritieke mineralen: “Aluminium, antimoon, arseen, bariet, beryllium, bismut, cerium, cesium , chroom, kobalt, dysprosium, erbium, europium, vloeispaat, gadolinium, gallium, germanium, grafiet, hafnium, holmium, indium, iridium, lanthaan, lithium, lutetium, magnesium, mangaan, neodymium, nikkel, niobium, palladium, platina, praseodymium , rhodium, rubidium, ruthenium, samarium, scandium, tantaal, tellurium, terbium, thulium, tin, titanium, wolfraam, vanadium, ytterbium, yttrium, zink en zirkonium.” (bron US Geological Survey 2022 ) |
Radicale veranderingen nodig
In het rapport (link onderaan) wordt gepleit voor een radicale verandering van de import-stromen en industrie in de haven. De grondstoffentransitie is een voorwaarde voor het slagen van de energietransitie wereldwijd en voor de toekomst van de Rotterdamse haven. Het is tegelijk de opmaat naar een circulaire economie die nu nog volop in ontwikkeling is, maar die cruciaal is om de aarde niet verder uit te putten. Bovendien draagt het hier maken en recyclen van producten bij aan de strategische autonomie van Europa. Het onderzoek concludeert onder andere dat de circulaire economie meer fysieke ruimte vraagt om alle rest- en afvalstromen in te zamelen, sorteren en verwerken tot nieuwe producten. Dat betekent volgens het onderzoek dat buiten de grenzen van het huidige havengebied gekeken moet worden.
Jan Rotmans (Prof.dr.ir.), oprichter DRIFT: “De grondstoffentransitie is cruciaal voor de energietransitie, zowel voor de wereld, Europa, Nederland, en de haven van Rotterdam. De circulaire economie vormt wereldwijd nog maar 7% van de reële economie. Als de Rotterdamse haven circulair wil worden, is er meer ruimte nodig om alle rest- en afvalstromen te verwerken. Dat vraagt om scherpe keuzes voor de toekomst.” |
Grondstoffen in de haven Foto MartensMultimedia / PoR
Het onderzoek focust op drie belangrijke productieketens: kritieke grondstoffen, chemie en bouwmaterialen. Kritieke grondstoffen (critical raw materials) zijn stoffen die in Europa nu vaak in kleine volumes worden geïmporteerd en gebruikt, maar cruciaal zijn voor allerlei technologieën. Voor de energietransitie is een veelvoud aan volumes noodzakelijk. De Europese critical raw materials act heeft doelen voor 2030 gesteld over het percentage van grondstoffen dat uit Europa zelf moeten komen (10%), de verwerkingscapaciteit (40%) en recycling (15%). Veel stoffen moeten worden geïmporteerd uit andere werelddelen, die nu nog veelal aan andere landen, met name China, leveren. Het rapport adviseert dat Rotterdam het voortouw neemt in grondstoffendiplomatie, gericht op bilaterale samenwerking. En het is belangrijk dat er in of om de haven nog meer bedrijven komen die kritieke grondstoffen recyclen en verwerken.
Boudewijn Siemons, CEO Havenbedrijf Rotterdam: “De energietransitie begint vorm te krijgen en nu is het zaak de grondstoffentransitie handen en voeten te geven. Er zijn al veelbelovende activiteiten op het gebied van recycling en de Rotterdamse haven heeft het grote biofuelcluster van Europa. Momenteel worden in Rotterdam bio-raffinaderijen bijgebouwd die produceren op basis van biologische grondstoffen en restproducten. Hier verder invulling aan geven en opschalen is noodzakelijk. Daarom ontwikkelen we dit jaar een grondstoffenstrategie waarvoor deze studie waardevolle handvatten biedt.” |
Nieuwe waardeketens
Het opschalen van industrie die (plastic) afval verwerkt tot nieuwe producten is van groot belang. De grondstoffen in de chemie zijn nu veelal gebaseerd op aardolie en andere fossiele bronnen. Dat moet anders. Het vraagt een fundamentele systeemverandering en nieuwe waardeketens van andere grondstoffen. Advies in het rapport luidt het bouwen van een netwerk en infrastructuur in het huidige Noordwest-Europese ‘achterland’ om materialen te herwinnen. Dat betekent nieuwe input, zoals pyrolyse-olie uit gebruikt plastic.
Van fossiel naar biobased
Bouwen met beton en staal vraagt veel energie en leidt tot een hoge CO2-uitstoot. Bouwen met biobased materialen zoals hout is een goed alternatief. Het vergt fundamentele veranderingen in de keten van grondstoffen, van productielanden tot de verwerkingsindustrie. Rotterdam kan een rol spelen in de import van hout als bouwmateriaal.
Het opzetten van nieuwe waardeketens van grondstoffen en materialen vraagt om keuzes; welke activiteiten moeten opschalen, welke gaan verdwijnen en wat betekent dit voor de bestaande waardeketens? Hoe moet de schaarse ruimte worden verdeeld? Dit onderzoek geeft handvatten voor de grondstoffenstrategie die het Havenbedrijf aan het ontwikkelen is. Planning is deze strategie dit jaar af te ronden.
.gif)
