Advies Plasterk: Begin met inhoud en denk later na over kabinet
Verkenner Ronald Plasterk adviseert met zijn rapport om te beginnen met het benoemen van een informateur. Die krijgt dan de opdracht met de partijen te praten over de inhoud. In die gesprekken moet onderzocht worden waar tussen de vier centrumrechtse en extremer rechtse partijen VVD, NSC, BBB en PVV. over de onderwerpen migratie, bestaanszekerheid, goed bestuur, internationaal beleid en ondernemingsklimaat en klimaat, stikstof en land- en tuinbouw, overeenstemming kan worden bereikt. De eerste drie rechtse partijen willen ook garanties omtrent het respecteren van de grondrechten door de PVV.
Daaruit moet onderzocht worden of er een basis is voor een volgende fase om tot een stabiel kabinet te komen.
Advies Plasterk:
Advies Op basis van deze verkenning adviseer ik u, met instemming van de lijsttrekkers van PVV, VVD, NSC en BBB, om in het debat op basis van artikel 11, 1, eerste lid, van het reglement van orde de benoeming te bespreken van een informateur. Ik adviseer een informateur met de volgende opdracht te benoemen: 1. Te onderzoeken of er overeenstemming is of kan worden bereikt tussen de partijen PVV, VVD, NSC en BBB over een gezamenlijke basislijn voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat. 2. Indien naar het oordeel van deze vier partijen op punt 1 overeenstemming ontstaat, vervolgens te onderzoeken of er een reëel perspectief is op het bereiken van overeenstemming over onderwerpen zoals: 1. Migratie 2. Bestaanszekerheid (waaronder zorg, koopkracht, vaste banen en voldoende woningen) 3. Goed bestuur, veiligheid en stabiele overheidsfinanciën 4. Internationaal beleid en gezond ondernemingsklimaat 5. Klimaat, stikstof, land- en tuinbouw en visserij De informateur kan op verzoek van de vier partijen gesprekken voeren met andere partijen die daartoe bereid zijn met als doel een zo breed mogelijk draagvlak per onderwerp te creëren in de Staten Generaal en in de samenleving. Het doel van deze korte informatieronde is vaststellen of er een basis is voor een volgende informatieronde over een vorm van politieke samenwerking die de grondslag vormt voor een stabiel kabinet. Deze korte informatieronde dient uitgevoerd te worden in december 2023 en januari 2024. De informateur biedt uiterlijk begin februari een verslag aan de Voorzitter van de Tweede Kamer aan. Ik adviseer dat de voorzitter van de grootste fractie een voorstel doet voor de te benoemen informateur. Met de aanbieding van dit verslag met bijlagen beschouw ik mijn werkzaamheden als verkenner als beëindigd. Ik dank u en de lijsttrekkers voor het in mij gestelde vertrouwen. Gaarne ben ik bereid het debat waarvoor dit verslag is opgesteld bij te wonen en de leden van de Tweede Kamer dan desgevraagd inlichtingen hierover te verstrekken. Hoogachtend, R.H.A. Plasterk |
Voortouw bij de winnaars
Nadat Plasterk als verkenner met 14 van de 15 lijstrekkers gepraat had - Denk wilde niet - bleek dat het merendeel van de lijsttrekkers, die van PVV, VVD, PvdA/GL, NSC, D66, BBB, SP, SGP, Volt en JA21 vonden dat het voortouw voor onderzoek naar de vorming van een coalitie bij een of meer grote winnaars lag. Zijnde de PVV, als grootste partij en een van andere twee grote winnaars op rechts NSC en BBB. De lijsttrekkers van CDA, CU en PvdD noemden ook PvdA/GL.
De lijsttrekkers van PVV en BBB wensen tijdens de verkenning een overleg, onderling of door tussenkomst van de verkenner, van PVV, VVD, NSC en BBB. De lijsttrekker van BBB suggereert dit te laten uitmonden in een manifest geïnspireerd door het voorbeeld in de provincie Flevoland
Veel blokkades partijen
Omtzigt van NSC wenst niet toe te treden tot een minderheidskabinet van PVV, NSC en BBB, maar zou eventueel bereid zijn een coalitie van PVV, VVD en BBB vanuit de Tweede Kamer te steunen.
De lijsttrekkers van PvdA/GL, D66, SP, CDA, PvdD, CU en Volt hebben onafhankelijk van elkaar verklaard dat zij niet beschikbaar zijn voor een coalitie waarvan ook de PVV en/of FVD deel uitmaakt. De lijsttrekker van de VVD meent dat FVD zichzelf heeft uitgesloten van samenwerking.
De lijsttrekkers van D66 en CDA zijn niet voornemens een motie van wantrouwen te steunen tegen een aantredend kabinet op grond van het enkele feit dat de PVV daarvan deel uitmaakt of dat berust op een coalitie waarvan de PVV deel uitmaakt. De lijsttrekkers van D66, CDA, CU, SGP en JA21 zullen vanuit de Tweede Kamer voorstellen beoordelen op hun inhoud. De lijsttrekkers van PvdA/GL, NSC, D66, BBB, SP, CDA en Volt zagen in de eerste informatieronde geen grond voor een verkenning van deelname aan een linkse combinatie bestaande uit onder meer PvdA/GL, D66 en verder twee of veel meer andere partijen. De lijsttrekker van PvdA/GL ziet verder op dit moment geen grond voor deelname aan enige coalitie, met dien verstande dat PvdA/GL verantwoordelijkheid zal nemen als het moet, al acht hij dit thans buitengewoon onwaarschijnlijk. De lijsttrekker van de VVD ziet een centrumlinkse coalitie niet als een logisch gevolg van de uitslag van de verkiezingen. De VVD neemt niet deel aan een dergelijke coalitie en maakt deze evenmin mogelijk vanuit de Tweede Kamer.
Wilders van de PVV geeft de voorkeur aan een meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC en BBB. Een minderheidskabinet of een andere vorm van politieke samenwerking zijn voor hem terugvalopties.
Omtzigt denkt aan draagvlak in een soort gedoogconstructie
Omtzigt van NSC wees op het belang van verbreding van het draagvlak in het geval van een kabinet dat steun vindt bij een meerderheid van de Tweede Kamer maar niet in de Eerste Kamer. De lijsttrekker van JA21 verklaarde zich bereid verder te spreken over de ondersteuning van een (centrum)rechtse coalitie in relatie tot de zetels van JA21 in beide Kamers.
Afstand van ongrondwettelijke uitspraken
De lijsttrekker van Volt verwacht van de PVV en zijn leider dat deze afstand nemen van uitspraken die ingaan tegen internationale en Europese verdragen en van ongrondwettelijke uitspraken, plannen, aanvallen en uitsluitingen voorafgaande aan een onderzoek naar een coalitie van de PVV met VVD, NSC en BBB.
Conclusies Plasterk
'[...] kom ik op basis van deze verkenning tot de volgende bevindingen. Getalsmatig zijn er op grond van de verkiezingsuitslag geen coalities te vormen die in beide Kamers berusten op een meerderheid, overeenstemmen met de voorkeur van de meeste lijsttrekkers en uit minder dan vier partijen bestaan. Verschillende lijsttrekkers wensen niet deel te nemen aan coalities die mede bestaan uit de PVV en/of de FVD.'
[...] moet worden geconcludeerd dat in een korte informatieronde moet worden onderzocht of er overeenstemming is of kan worden bereikt tussen de partijen PVV, VVD, NSC en BBB, nl. de twee grootste winnaars, een grote winnaar en een grote partij, over een gezamenlijke basislijn voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat en vervolgens, als hier overeenstemming over is bereikt, of er een reëel perspectief is op het bereiken van overeenstemming over enkele inhoudelijke onderwerpen zoals migratie, bestaanszekerheid, goed bestuur, internationaal beleid en ondernemingsklimaat en klimaat, stikstof, land- en tuinbouw en visserij.'
Meer info:
.gif)
