Wachten op Godot in het stemhokje
Ooit was er een politiek midden in Nederland. Het CDA, christelijk met sociaal hart, plus het wat progressievere D66, liberaal met eveneens een sociaal hart. Links van het midden was de PvdA, rechts ervan de liberale VVD. Nog maar naar rechts kwamen de PVV en meer naar ouderwets links, de SP en modern regenboog links van GroenLinks. Met dank aan een reeksje politieke schandalen, toeslagenfrauderepressie en gaswinning voorop plus daaroverheen de corona- en de energiecrisis werd het beleid van de laatste kabinetten Rutte voor het doen van de VVD steeds linkser. De armoede nam zelfs daadwerkelijk af. Maar het jarenlange gehamer van binnenuit tegen de bestaande politiek van met name Geert Wilders - nepparlement, kopvoddentaks - en nog een heel nieuw woordenboekje vol nieuwe sabotagewoorden plus de krankzinnige omkering van waarden en waarheden a la Brexit - leugen is waarheid en omgekeerd - van types als Poetin en Trump + een portie corona deden hun werk. Bij twee provinciale verkiezingen kwamen respectievelijk de door Sander Schimmelpenninck in de Volkskrant treffend als 'neofascistische webshop' FvD en het 'agrarisch marketingbureau' BBB, als grote winnaars uit de bus.
De zwever en de twijfelaar
Nu is NSC, van ambtenaar, controleur, twijfelaar Omtzigt het populairste. Na dertien jaar zeer behendig en - te gehaaid - leiderschap van Rutte, zou best wel eens een stuurloos tijdperk aan te breken. Zelfs eeuwige rechtse dwarsligger Wilders stijgt weer in de peilingen omdat niet alleen Omtzigt aan zichzelf twijfelt, maar het electoraat, althans het grote wankelmoedige en zwevende deel ervan ook steeds meer aan Omtzigt gaat twijfelen. Wat, vraagt de zwevende kiezer zich af, als Omtzigt het ook al niet meer weet? Omtzigt was overigens erg goed als kamerlid, zijn tragiek is dat hij dat niet binnen het CDA kon of wilde kunnen.
Gisting in het CDA
tweeënhalf jaar geleden was het nog simpel vergeleken met nu. We waren van Trump af, er waren geen oorlogen van grote omvang aan de randen van ons continent, de inflatie was 2% en energie was geen probleem. Er kwam een aardige nieuwe ministersploeg en begonnen we op te krabbelden uit corona. Toen kwamen 'functie elders' en nieuwe verkiezingen. Bij die verkiezingen wilde de kiezer duidelijk dezelfde coalitie. De Christen Unie lag een jaar lang dwars en er kwam weer dezelfde coalitie die met de uitslag van de verkiezingen logischerwijze voor de hand lag. Liberalen en christendemocraten. Het was echter met de populistische Mona Keizer en de Enschedese econometrist Omtzigt flink gaan gisten in het CDA. Eerst liep de BBB, bedacht door een Deventer reclamebureau bij de Statenverkiezingen van maart 2023 met de plattelandswinst weg. 'Overijsel vooruit' overal boeren die zelfs hun eigen 'Defense Force' hadden. Het kabinet viel weer, weer speelde de Christen Unie een belangrijke rol.
Waarom een verlammend vetosysteem?
In de aanloop van de voor november geplande verkiezingen, kwam Pieter Omtzigt, terug met een langverwachte nieuwe partij. Zijn partijprogramma was zijn boek uit 2021. Veel bestuurlijke hervormingen, uitholling van de EU, een nogal willekeurige voorkeur voor het Deense verkiezingsmodel dat de regio's meer invloed geeft. Waarom eigenlijk niet het Duitse? Waarom de EU dei in plek probeert te vinden in een steeds gevaarlijker wereld, opzadelen met een verlammend vetosysteem? Het zijn vragen die de grote meute kiezers uit de peilingen niet lijken te interesseren, ze stemmen met de mode mee . Begrijpen de politiek niet, alsof de politiek zichzelf begrijpt of moet begrijpen. Nog steeds doet de aan Churchill toegeschreven leuze opgang: 'Er is inderdaad gezegd dat democratie de slechtste regeringsvorm is, afgezien van al die andere vormen die van tijd tot tijd zijn uitgeprobeerd... ' Het lijkt Pieter niet te deren. Buitenland is geen thema.
Geïnteresseerde Poetin
Het zou prettig zijn als de kiezers gewoon PvdA-GL, CDA, D66 of VVD zouden stemmen met aan de randen SGP, SP, PvdD of Volt. Maar we zijn met oude en nieuwe politieke anomalieën opgezadeld. Misschien heeft democratie wel zijn beste tijd gehad. Volgend jaar zijn er verkiezingen in de VS. Poetin kijkt met spanning mee om te zien waar hij kan helpen. Intussen lijken veel Nederlanders te wachten op Godot. We weten hoe het bij Beckett afloopt.
_2-S.jpg)
