Beeldenstorm
Toen de reusachtige Buddhabeelden van Bamiyan in 2001 door de Afghaanse Taliban werden opgeblazen was ik hoogst verontwaardigd, hoewel ik daarvoor nog nooit van die beelden gehoord had. Ook nu weer zijn wij massaal geschokt door de verwoesting van eeuwenoud erfgoed door dweepzieke gelovigen in het Tweestromenland, meer dan door de mensenoffers die ginds in overstelpende mate gebracht worden.
Velen komen er niet voor uit, maar zelfs aan onthoofdingsvideo’s raak je na een tijdje gewend, terwijl het kapotslaan van onvervangbare kunstschatten telkenmale ontzetting teweegbrengt. ,,Dat doe je toch niet!’’ is de reactie van beschaafde westerlingen die kort voordien het levend verbranden van een piloot weliswaar hebben afgekeurd, maar daarna niettemin zijn overgegaan tot de orde van de dag.
Uniek aan het IS-vandalisme is dat de betreffende monumenten door niemand meer als heilig ervaren worden (geen mens gelooft nog in Ohrmazd en Ahriman) en slechts een esthetische en geschiedkundige waarde vertegenwoordigen. Het mollen van door je tegenstander vereerde voorwerpen en bouwwerken is daarentegen een achtbaar gebruik.
De vroege christenen hebben elke heidense tempel die ze ontwaarden afgebroken. En dat er vrijwel geen ongeschonden sculptuur uit de oudheid is overgeleverd komt niet louter door de tand des tijds. Het enige antieke ruiterstandbeeld dat we nog hebben, dat van Marcus Aurelius op het Romeinse Capitool, is gespaard omdat men dacht dat het de eerste christelijke keizer Constantijn voorstelde.
Toen ze het eenmaal voor het zeggen hadden vlogen de Nazareners elkaar over het Tweede Gebod in de haren tijdens de strijd tussen iconoclasten en iconodulen (beeldenstormers en beeldenvereerders). En het heeft heel wat meesterwerken gekost vóór de laatsten het uiteindelijk wonnen.
Later, na de reformatie, dook de haat tegen kunst weer krachtig op getuige de in Engeland en de Lage Landen aangerichte kaalslag in kerken en kathedralen. Bij ons hebben de katholieken dat in de jaren zestig van de vorige eeuw nog eens dunnetjes overgedaan. Het behoeft geen betoog dat we het in al deze gevallen over verachtelijke duisterlingen hebben.
Dat er nog wat van vroeger over is mag, gezien de ijver waarmee opeenvolgende generaties in oorlogen en revoluties dingen hebben stukgemaakt, een wonder heten. De geallieerde bombardementen gedurende de Tweede Wereldbrand (het woord zegt het al) hebben ongeveer heel middeleeuws Duitsland weggevaagd en ook in Italië is naarstig huisgehouden.
Nu kun je in dat land geen lucifer afstrijken zonder een bezienswaardigheid te havenen – vraag maar aan die Feyenoordjongens - maar het breekt je hart als je bijvoorbeeld het Camposanto in Pisa bezoekt dat in 1944 vanuit de lucht zinloos vernietigd werd.
Een paar decennia her was er nogal wat ophef over de zogeheten neutronenbom. Een soort atoombom (volgens mr. Joseph Luns was het echter geen bom, maar een ‘granaat’; hij kon zich daar geweldig over opwinden) waarvan beweerd werd dat hij mensen doodde maar gebouwen onverlet liet.
Dat was niet helemaal waar maar het idee veroorzaakte grote verbolgenheid, wat een beetje zonderling is als je erover nadenkt. De tegenstanders vonden het kennelijk niet eerlijk als er zonder materiële schade gestorven werd.
‘It’s a weapen to kill the enemy soldier’ betoogde de uitvinder destijds, ‘that’s what war is all about.’
-S.jpg)
.gif)
