Bedenkingen bij de start van een nieuw wielerseizoen
Hoewel al enige wedstrijden in Australië, het Midden Oosten en aan de Middellandse zeekust zijn verreden, begint het nieuwe seizoen voor de wielerliefhebber pas echt op 1 maart met de Omloop Het Nieuwsblad in Vlaanderen.
In plaats van me te wagen aan allerlei voorspellingen en voorbeschouwingen neem ik nu de tijd voor een aantal zorgwekkende ontwikkelingen in de professionele wielersport. Het gaat daarbij om verschijnselen die het voortbestaan van de sport in zijn huidige vorm direct bedreigen. Aan bod komen de verregaande sponsoring uit het midden oosten, het toegenomen gevaar van de koers en, specifiek voor Nederland, het dreigende tekort aan politiebegeleiding van wedstrijden.
De profkoersen beginnen tegenwoordig al in januari in de dan warme streken als Australië, het midden oosten en aan de Middellandse Zeekust in Spanje en Frankrijk. Een belangrijk aandeel daarin hebben de wedstrijden in Saudi Arabië en de omliggende Golfstaten. Het gaat om landen die stevig investeren in wielersponsoring, niet alleen wat betreft koersen maar ook sponsoring van wielerploegen. Zo is de oude stad AlUla medesponsor van de Australische World Tourploeg van Jayco AlUla en ook hoofdsponsor van de onlangs verreden AlUla Tour. Het Arabische koninkrijk Bahrein is hoofdsponsor van de World Tourploeg van Bahrein Victorious, en de Arabische Emiraten hebben het ijzersterke UAE Team Emirates onder hun hoede, met de beste renner ter wereld - de Sloveen Tadej Pogačar - in de gelederen. Met tientallen miljoenen kopen zij een bijna onklopbare ploeg bij elkaar, zodat ook wel van ‘financiële doping’ wordt gesproken. Zij organiseren ook de rittenkoers UAE Tour, die het Arabische wedstrijddeel afsluit na de Tour of Oman. Waarom zouden de sjeiks dit doen?
Het wielrennen is in de Arabische wereld namelijk helemaal niet geliefd, te zien aan de totale afwezigheid van publiek bij de wedstrijden en het gebrek aan bekwame wielrenners in die contreien. We kunnen niet anders dan concluderen dat zij hun oliedollars investeren als een vorm van sportswashing. Zij gebruiken sport om hun reputatie te verbeteren door teams te sponsoren of evenementen te organiseren. Niet alleen het wielrennen is gezwicht voor hun grote geld, denk ook aan het WK voetbal van enkele jaren geleden. Het wielrennen zou daar helemaal niet zo gelukkig mee moeten zijn, want de koers heeft absoluut geen voedingsbodem in die contreien. De machtspositie van de sjeiks begint ploegen en renners zorgen te baren. De eerste renner heeft dit jaar al geweigerd deel te nemen aan de rittenkoers in Saudi Arabië. De Noorse sprinter Søren Wærenskjold zegde af om ‘morele en ethische’ redenen.
Een andere zorgelijke ontwikkeling is het toegenomen gevaar op ongelukken tijdens de wedstrijden en trainingen. Dit kent een aantal oorzaken: de toegenomen drukte op de weg, zowel qua verkeer als verkeersmeubilair en de toegenomen snelheden in het peloton door materiaalverbeteringen als ook door betere verzorging en training. Tegenwoordig vallen er jaarlijks een aantal doden onder de wielrenners, in 2024 waren dat er vijf, twee in een wedstrijd en drie op training. Dat betrof relatief onbekende renners. Tijdens wedstrijden vielen vele gewonden te zien waaronder ook een aantal bekende renners. Een aantal zware valpartijen bij hoge snelheden waren daarvan mede een oorzaak. In Dwars door Vlaanderen zagen we Wout van Aerten Mads Pedersen fikse verwondingen oplopen die beide renners voor lange tijd uit de roulatie hielden. De valpartij in de Ronde van het Baskenland ging de hele wereld over. Dat kwam niet in het minst omdat daar de grote vedetten Remco Evenepoel, Primož Roglič en Jonas Vingegaard bij betrokken waarbij voor de toekomst van de Deen zelfs gevreesd werd. Ernstige valpartijen komen vaker voor en dit wordt geweten aan de toegenomen snelheden in het wielerpeloton door innovaties in materialen en vermogens van renners. Als het gaat om fietsen en onderdelen dan zien we steeds lichtere, compactere en stijvere frames opduiken. Die leveren niet alleen meer snelheid op, maar zijn ook moeilijker te besturen. De fietsen zijn tegenwoordig meestal uitgerust met schijfremmen en tubeless banden (zoals bij auto’s).Vaak zijn de velgen ‘hookless’, dus zonder randen, waardoor de banden gemakkelijker om te leggen zijn maar er ook gemakkelijker afschieten. Maar ja, het scheelt gewicht. Zo is bij de recente vernieuwingen aan racefietsen helemaal geen rekening gehouden met de veiligheid van de renners.
Hetzelfde geldt voor de behandeling van het rennerslichaam. Uitgekiende trainings- en voedingsschema’s zorgen ervoor dat de coureurs tegenwoordig langdurig gigantische versnellingen rond kunnen blijven draaien. Onderweg wordt getraind om zoveel mogelijk koolhydraten per uur naar binnen te werken. Dat werkt heel goed, maar helaas kampen talloze renners daardoor nu met maag- en darmproblemen. De kleding houdt heerlijk warm of juist koel, maar biedt geen enkele bescherming bij valpartijen. De behandeling van schaafwonden is daarentegen al tientallen jaren niet veranderd, uitborstelen met Betadine erop, dus nog steeds even pijnlijk. En op de wegen doet de toename van allerlei verkeersmeubilair ook geen goed. Bovendien worden nieuwe talenten geworven op basis de uitslag op vermogenstesten, er wordt niet meer gelet op de stuurvaardigheden. In het verleden hadden jongens een resem van ‘rondjes om de kerk’ erop zitten, waarbij het rijden in een peloton, reactievermogen en stuurvaardigheden erin waren gesleten. Dit vaardigheden ontbreken nu nog wel eens. Nu rijden er renners rond die weliswaar heel hard kunnen fietsen, maar absoluut niet weten hoe zich in een peloton te gedragen. Gevolg: ongelukken.
Eén bijkomend probleem doet zich dit jaar in Nederland voor: de NATO top wordt in ons land gehouden. Dat gaat maar over twee dagen, 24 en 25 juni in Den Haag, maar daardoor is het hele politiekorps ontregeld in verband met voorbereidingen en roosters van de motoragenten. Wielerwedstrijden vinden op de openbare weg plaats en daardoor is politiebegeleiding noodzakelijk. Die is in 2025 onvoldoende voorhanden. Diverse wedstrijden zijn al afgelast, zoals de UCI koersen Veenendaal-Veenendaal en de ZLM Tour. De nationale kampioenschappen weg en tijdrit zijn voorlopig uitgesteld. Onze enige klassieker Amstel Gold Race zal wel doorgaan en zelfs een hernieuwde Ronde van Nederland. Dat zal een wedstrijd worden op zes afgesloten parcoursen in vijf provincies in de tweede helft van oktober. Het zijn etappes die vroeger in België kermiskoersen werden genoemd, een uitgebreid ‘rondje om de kerk’. Stuurmanskunst is hierbij noodzakelijk.
Maar we beginnen zaterdag 1 maart met wat vroeger de Omloop Het Volk heette, toen de concurrent van huidige organisator Het Nieuwsblad. Er werd beeldend verslag van gedaan door Bert Lotigiers, in de jaren vijftig en zestig chef sport bij Het Volk en grootvader van Helmut Lotigiers, beter bekend als Helmut Lotti.
