Bijnamen

23 september 2023 • 00:00 door Corry Gryn
Bijnamen
Ziet u het plaatje? Foto A Roma px

Bent u nog bekend met het verschijnsel van bijnamen? De zestigplussers onder u zullen dit vast wel herkennen denk ik zo.

Hier in mijn eigen Baggerdurp, Sliedrecht, was men vroeger meester in bijnamen geven aan mensen. Er is zelfs een boekje over geschreven.

Hilarisch! Zelfs mijn oma wordt er in genoemd, in het hoofdstuk "Bijnâome die te maoke hebbe met bêêssies".

Mijn oma, van vaders kant, had de bijnaam "Pietjie de Kip". Mijn oma was vroeger een nogal struise vrouw, die niet liep, maar 'zeilde'. Oma was iemand die graag haar status ophield, dat wil zeggen: "Wij zijn middenstanders! Wij hebben een bedrijf!".

Gelukkig hadden mijn ouders een andere 'attitude' zogezegd. Ze werkten beiden hard, en respecteerden iedereen om wie hij of zij was, als mens.

Maar ziet u het plaatje?

Mijn oma in vol ornaat, zeilend over de dijk? Als een kip inderdaad? Die kunnen óók zo héérlijk lopen! Borst vooruit, zo nu en dan flink kakelend... En nee, ik had geen hekel aan mijn oma: in tegendeel! Maar toen ik jaren geleden het boekje van Sliedrechtse bijnamen kocht, en het aan mijn moeders jongste zus liet lezen, schoot zij op een gegeven moment in de lach, en wees me op oma's bijnaam.

Ook ìk had een bijnaam, sterker nog: ik had er meerdere!

Mijn oom Jacob noemde mij "Muissie". Ik had, en heb nog steeds, een behoorlijk smal gezichtje. En nu noemt mijn neef, een zoon van oom Jacob, mij Mouse. It's all in the family zullen we maar zeggen!

Mijn oom Pieter had ook een bijnaam voor me: "Amandelôôchie". Ik schijn amandelvormige ogen te hebben....

En mijn Schotse tante noemde me altijd Gorgeous.

Verder lezend in het bijnamenboekje kom je werkelijk van alles tegen. Even een paar voorbeelden: zo zijn daar "Brammechie de Mêrel", oftewel Brammetje de merel. Dat was een man die altijd liep te fluiten, en volgens mijn moeder kon hij dat heel goed.

"Maorechie wip over d'n haaining". Dat was een vrouwtje die geen zin had om om te lopen naar haar buurvrouw als ze daar koffie ging drinken. Dan riep ze steevast: "Ik wip wel effe over d'n haaining!". De heg bedoelde ze...

"Aoi de Grut": eigenaar van een levensmiddelenzaak.

"De linksbuiten van d'n dominee". Deze meneer begeleidde 's zondags na de kerkdienst altijd de dominee naar huis, en liep altijd één pas achter de geestelijke, aan diens linkerkant.

En zo staan er honderden in het boekje, de één nog leuker dan de ander. Ik pak het nog regelmatig en lees dan ook de verhaaltjes die er in staan. Zo krijg je een beeld van hoe het er vroeger aan toe ging.

Zo'n dik 50 jaar geleden kwam er bij ons altijd een man om het karton op te halen. Wij hadden in die tijd een lampenwinkel waar we ook witgoed verkochten. En al die artikelen werden geleverd in grote kartonnen dozen.

Die werden opgehaald door "Kees de koei". Mijn moeder vertelde me jaren geleden dat ze echt dacht dat hij de Koei heette. Op een gegeven moment zei ze tegen mn vader: "Ik zal meneer de Koei even een kop koffie geven!". Waarop mijn vader zei: "Schat, die man heet van Wijngaarden!". Dat ze in een deuk hebben gelegen moge duidelijk zijn!

Tegenwoordig komt het verschijnsel bijnamen nauwelijks meer voor. Misschien nog in kleine dorpjes.

Aan de ene kant jammer, aan de andere kant ook niet. Niet alle bijnamen waren complimenteus namelijk...

Over de columnist

Corry Gryn

Corry Gryn (Sliedrecht 1963) is columnist bij V&M. Ze werkt tevens als drogist in Sliedrecht, houdt van muziek -van rock tot opera- en is gek op dieren.

Alle hens aan dek
09 feb
Alle hens aan dek
Beelddwang
08 feb
Beelddwang
Ook Geesje wil een nieuwe partij: de Partij voor Naakte Vooruitgang (PNV)
06 feb
Ook Geesje wil een nieuwe partij: de Partij voor Naakte Vooruitgang (PNV)
Tesla-schaamte? Tesla-trots!
01 feb
Tesla-schaamte? Tesla-trots!
Mijn mooiste kado
01 feb
Mijn mooiste kado
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.