Riskante verschuivingen
-L.jpg)
De kracht van een goed functionerende democratie is dat politieke discussies zonder intimidatie en agressie verlopen. Dus liever geen fakkels bij politieke discussies en mensen vooral in hun waarde laten. Maar heden ten dage schort het daar nogal eens aan. Er is sprake van toenemende verrechtsing en verharding waardoor het democratisch functioneren ernstig wordt belemmerd. Voorop staat de wijze waarop het algemeen belang zo goed mogelijk tot zijn recht kan komen en maatschappelijke vraagstukken bevredigend worden geregeld en geweldloos opgelost. Daarom is het nogal verontrustend dat onlangs werd geconstateerd dat “de politiek haar “probleem oplossend vermogen is kwijtgeraakt.
Veel parlementariërs lijken geen flauw benul te hebben van wat democratisch handelen inhoudt. Dat wordt vooral gekenmerkt door simplistisch korte termijn denken en een inhoudsloze scoringsdrift. De absurde toename van het aantal partijen is een indicatie dat de kwaliteit van onze democratie steeds minder is geworden. Beeldvorming is voor politici belangrijker dan de aanpak van de grote vraagstukken die op de samenleving afkomen. Die worden op de lange baan geschoven. In een tijd die bol lijkt te staan van fanatisme, dogmatisme, eenzijdigheid en onverdraagzaamheid zijn onze volksvertegenwoordigers steeds harder op de man gaan spelen. Net als bij een voetbalwedstrijd wordt het spel er niet aantrekkelijker op waardoor de toeschouwers vroegtijdig afhaken. Maar voor een democratie betekent dat een funeste uitholling ervan. Die zodoende ernstig bedreigd wordt door haar eigen zwakke functioneren. Met op termijn alle ernstige gevolgen van dien.
Onder invloed van het neoliberalisme heeft een grote mate van “depolitisering” bij de burgers plaats gevonden. Maar burgers mogen de democratie niet overlaten aan politici alleen. Politiek filosoof Alexis de Tocqueville (1805 – 1859) vond dat de inzet en inbreng van actieve democratische burgers van essentieel belang is voor het functioneren van de democratie. In 1964 stelde Herbert Marcuse in zijn studie De Eendimensionale Mens dat in moderne technocratische maatschappijen politieke tegenspraak en zelfkritiek zo veel mogelijk worden onderdrukt of ingekapseld. Terwijl kritiek juist van essentieel belang is voor het democratisch handelen. Kritiek als de smeerolie van de democratie.
Zorgelijk is de toenemende verrechtsing en verharding. Onze democratie is gericht op gelijke rechten voor iedereen, terwijl dat in de praktijk niet altijd haalbaar is. Maar hierdoor geeft juist dit principe aanleiding tot maatschappelijke spanning en rancune en dreigen die gevoelens van rancune en wrok hardhandig politiek ingezet te worden; vooral door populistische extreemrechtse groeperingen. Sommigen aarzelen niet om hard en agressief in de openbaarheid te treden. Helaas is dit tekenend voor de ontwikkelingen binnen onze democratische rechtstaat, waarin sprake is van sluipende verschuivingen van populisme naar rechts - extremisme, racisme en nog erger, ja zelfs naar eigentijdse varianten van het fascisme en nazisme. Honderd jaar geleden liet de democratische republiek Weimar in Duitsland zien hoe dergelijke, geleidelijke verschuivingen desastreus uit kunnen pakken:
in 1933 slaagden de nazi – trawanten van Adolf Hitler erin om langs democratische weg aan de macht te komen. Nou, dat heeft de mensheid geweten.
-S.jpg)
.gif)
