Tsaar Poetin & Tsaar Peter. Deel 1: Een gratis beeld voor Rotterdam
Oekraïne overstemt heden alles. Dus leek het me zinnig om eens nader op de moeizame verhouding tussen Poetin-Rusland en Nederland met name Rotterdam in te gaan.
Ik ga nu even voorbij aan MH-17 en ook aan het Vriendschapsjaar Nederland-Rusland 2013. Eigenlijk een niet-vrienschapsjaar. want het kenmerkte zich door pijnlijke incidenten, zoals de mishandeling van de Nederlandse diplomaat Onno Elderenbos.
Want ook in de jaren daaraan vooraf is het bepaald niet altijd pais en vree geweest tussen Rusland en Nederland. Die incidenten liepen echter nooit uit op diplomatieke rellen. Nederland voorkwam dat zoveel mogelijk. Door tijdig in te schikken. Want wij zijn Calimero en de Russische Beer is groot. Een goed voorbeeld van die inschikkelijkheid deed zich voor tijdens mijn lidmaatschap van de gemeenteraad van Rotterdam.
Het betrof het Tsaar Peter-beeld van de hand van de Russische beeldhouwer Leonid Baranov, dat de Russische Federatie aam Nederland aanbood ter gelegenheid van de Peter de Grote-manifestatie van 1996.
Het 'rondleuren' met dat beeld, want dat is wat er is gebeurd, had gemakkelijk tot een diplomatieke rel uit kunnen groeien. Want Zaanstad weigerde het beeld!
Was het om de overbekende Zaanse grap “Peter de Grote heeft nooit de huur van zijn huisje betaald. Eerst maar eens die som geld over maken! Plus rente! ” ? Nee, het lag eenvoudiger. Tsaar Peter hàd in Zaandam al een beeld!
Ook Amsterdam ,waar tsaar Peter eveneens een poos gewoond heeft, weigerde het beeld. Peter de Grote was namelijk politiek-maatschappelijk bezien verre van brandschoon. En voor zoiets zijn ze in Amsterdam gevoeliger dan bij ons in Rotterdam. Bovendien had de tsaar het huis, dat de toenmalige burgemeester van Amsterdam Nicolaas Witsen hem tot beschikking had gesteld vrijwel volledig uit weten te wonen. Ja, in zijn dronkenschap had hij zelfs de befaamde schilderijenverzameling van de burgemeester in dat pand als schietschijf gebruikt en onherstelbaar weten te beschadigen Of daar Rembrandts tussen zaten is onbekend. maar dat zou best hebben gekund, want Nicolaas was de beeldende kunstenaars van zijn tijd zeer toegenegen.
En ja hoor, het was te verwachten, toen kwam de Nederlandse regering aanzetten met het beeld... in Rotterdam, 'het culturele afvoerputje van Nederland'. Toenmalig wethouder Kombrink jubelde. Een gratis beeld! Daar moesten we toch allemaal vóór zijn!. Op mijn vraag wat tsaar Peter dan wel met Rotterdam had gehad. …was die man bijvoorbeeld ooit wel eens in onze stad geweest? Antwoord: “Vast wel. De man hield erg van schepen, nou, dan moet je bij ons in Rotterdam zijn….!”. Maar nee, historisch onderzoek was er niet naar gedaan.
Het agendapunt werd vervolgens op mijn dringende verzoek verdaagd om B&W de kans te geven een geschiedkundig geschoold ambtenaar het stadsarchief in te sturen voor uitsluitsel.
Mijn tweede vraag was van zwaarder kaliber: of de wethouder een standbeeld in Rotterdam voor een grootschalig moordenaar wel passend vond?
Zeker, Peter de Grote had in zijn tijd veel voor de vooruitgang van Rusland betekend, maar was anderzijds de Stalin van zijn tijd geweest. Want ik had die tsaar eens in De Winkler Prins opgezocht. (Wikipedia moest toen nog worden uitgevonden…).
De aanleg van de stad Sint Petersburg, hét favoriete bouwproject van de ambitieuze tsaar kostte honderdduizend (!) dwangarbeiders het leven. Zò slecht waren de werkomstandigheden. Een soort Qatar avant la lettre.
En de wrede wijze waarop de tsaar zijn eigen zoon Alexej had omgebracht, loog er ook al niet om. Toen die het op een gegeven moment had gewaagd zich tegen het meedogenloze beleid van zijn vader uit te spreken, liet die hem martelen met de knoet en sprak vervolgens de doodstraf tegen hem uit. Het was overbodig. Alexej was al aan zijn wonden bezweken...
De wethouder bezwoer mijn dringend dit soort opmerkingen te staken, daar kon alleen maar ellende van komen! Bovendien kwam de ambtenaar op de proppen met goed nieuws! Tsaar Peter was tijdens zijn tweede bezoek aan Nederland zowaar vier (!) dagen in Rotterdam geweest. De wethouder barstte opnieuw in jubelen uit!
Ik had toen kunnen schamperen, als alle personen die vier dagen in Rotterdam hebben vertoefd recht op een standbeeld hebben, dan kunnen wij straks door al die standbeelden onze stad nauwelijks meer zien. Maar ik deed het niet. De commissie was, buiten mij, namelijk in zijn geheel enthousiast vóór. Een gratis beeld! Een offer you cannot refuse! Verdere oppositie was trekken aan een dood paard (van een dode tsaar...)
De Russen, die het uiteraard vreemd hadden gevonden dat hun beeld niet geplaatst werd in Zaanstad of Amsterdam, was namelijk immers inmiddels voorgehouden, dat plaatsing in Rotterdam, de stad met de Grootse Haven Ter Wereld ( toen nog wel!) juist extra eerbetoon betekende voor de Grootste Tsaar Aller Tijden.
Iemand, die tenslotte, ondanks zijn hoge maatschappelijke positie, niet te beroerd was geweest om zich in alle nederigheid te laten opleiden tot scheepstimmerman... en die dus wel een geheide scheepsliefhebber moest zijn geweest en dus ook een... geheide Havenliefhebber. Ze slikten het, de Russen. Een diplomatiek incident was voorkomen. Dankzij russofiel Rotterdam. Sindsdien kijkt Tsaar Peter bij ons op de Westerkade uit over de Maas alsof het de Newa is!
En het beeld bleek op een onverwachte wijze nog van enig politiek -maatschappelijke nut te zijn ook! En wel voor de Rotterdamse homobeweging. Die kon dankzij het Tsaar Peter-beeld mediageniek protesteren, ten tijd van de Winterspelen in Sotsji tegen tsaar Poetins anti-homo-wetgeving door het beeld …roze te verven!
Het bracht mij op het idee dat het beeld ditmaal als protest tegen de oorlog in de Oekraïne... blauw en geel moest worden geverfd.
Want blauw en geel zijn de kleuren van de Oekraïne, de gemartelde bruid van Europa, heden zwaar lijdend onder de knoet van self made-Tsaar Poetin!
Die actie kreeg een andere vorm. Lees daarover volgende week.
Wordt vervolgd
-S.jpg)
.gif)
