Juist in coronatijd hebben wij het groot aangepakt

(door Ed de Meyer)

Zijn naam zoemt in het rond Jan Ebeltjes de tuinman van de NAS, de Nico Adriaan stichting voor opvang van daklozen en verslaafden. Hij maakte van een braakliggend stuk grond bij 'Gare du Nord' een opvallende natuurtuin met zonnebloemen, kruiden, heuveltjes, resten van een Griekse tempel, wandelpaden, zitelementen, compostbakken en regentonnen.

Het is een oase om in te vertoeven. De tuin van gasten en stedelingen heeft een naam gekregen: de Frans Brouwerstuin. Frans is de onlangs overleden en heel bevlogen directeur van de NAS. Centraal in de tuin staat zijn gedenkplaat met een kleurrijke hertenkop. Wie is Jan Ebeltjes en wat beweegt hem?

Jan en zijn vriendin Iris leiden me rond in de tuin. De ronde spiegelvijver, een oervorm, was het begin van het project. Jan wijst op de piramide van kreupelhout, een gezamenlijke creatie. Een vierkant tuintje ligt naast het reuze boeket van zonnebloemen. De hele opzet verraadt de landschapskunst van Ebeltjes die zijn sporen ermee verdiende in Zeeland op een vijf ha terrein van Zonnemaire. Jan toont trots een artikel  ‘ Ik fleur de stad op ‘, een terechte kop. Jan en Iris worden bij hun werkzaamheden gesteund door de NAS. Toen deze instelling bij Helipoort (buurt Hofplein) zat had Jan al een sprookjestuin voor elkaar. Twee weken ging hij op vakantie en ondertussen was alles platgewalst.’ Ze maakten van de gelegenheid gebruik.’ De liefde tussen Jan en Iris is opgebloeid in de Brouwerstuin. Zoiets als the birds en the bees. Bij de start troffen ze alleen brakke grond aan vol rotzooi en zwerfvuil en hondenpoep. Af en toe was er wel een feestje of arriveerden grote foodtrucks. Raymond de bijenkweker en ex wijkraadslid gaf Jan groen licht voor zijn project.

Ebeltjes is kunstenaar en levensgenieter. Wist je dat hij het blauw witte gebouw in ZOHO (Zomerhofkwartier)  heeft geschilderd? Drie maanden lang hield hij er exposities met bekende namen als Hansje de Reuver, Frans Vogel, Cor Kraat, en Willem Verdrunen. Jan had in de tijd nog een illegale autosloperij.’ Ja van autosloper tot tuinman ‘ lacht Iris. Hij kraakte soms loodsen voor een maand en hield er schitterende feesten. Ebeltjes kwam vaak op tv en was de favoriet bij Man Bijt Hond. ‘ Door de stad reed ik soms met een trekker of ging met een varken op stap.’ Het hoedje is het handelskenmerk van Jan. De wilde tuin is toegankelijk voor iedereen, die er positief van wil genieten. Alles gaat niet vanzelf. In het begin schoten de planten soms in de stress. De parkieten aten alle bessen en pruimen op, alleen vijgen lusten ze niet. In de avonduren komen ze aangevlogen en gaan ze piepen. Jan en Iris houden meer van bloemen, in het begin was het een eetbare tuin maar er was behoorlijk ruzie over wie de bonen of de tomaten toe kwam. Iris wijst erop dat het tuin project een bijzondere afleiding was van corona. ‘ Juist in de corona tijd hebben wij het groot aangepakt. Studenten van de horeca vakschool zakken soms af in de tuin en zelden moet Jan dan optreden. Precies voor hen heeft hij een bokszak opgehangen. ‘We hebben veel gezaaid en alles uit eigen zak betaald, alleen een schep, hark, bezem en een zeis hebben we gekregen. We zijn een echt stadserf met allerlei kruiden. De hele aanleg kunnen we het best typeren met spontaan. Zowel Jan als Iris doen aan improvisatie schilderen, soms schilderen ze ook samen. Naast het schilderen maken ze ook opvallende objecten. Jan heeft het nog emotioneel over Frans Brouwers die hij nog terminaal bezocht. Aanvankelijk wilde hij de tuin naar zijn vriend Jules Deelder noemen. Het sterven van Frans was voor Jan een bijzonder emotioneel gebeuren. Wegens diens steun komt hem de eer toe.