Over de Kunst van het Samenleven
Kort geleden stond mijn beschouwing Kan kunst de wereld redden? op deze site met daarin een pleidooi om meer aandacht aan kunstzinnige vorming te geven, omdat die een sterke bindende factor binnen een samenleving kan zijn en perspectief kan bieden op een creatieve aanpak van de grote problemen die op ons allen afkomen.
Daarop kwamen een paar reacties die kant noch wal raakten en in het geheel niet ingingen op de inhoud ervan. Sommige van die reacties waren zelfs nogal flauw en kinderachtig. Zo reageerde politicus en historicus Ronald Sørensen met ‘Stoppen met kleien en tekenen, maar intolerantie aanpakken.’ Vreemd, maar bovendien ging mijn verhaal helemaal niet over knutselen. Vervolgens kwam hij met deze nogal raadselachtige opmerking ‘Bedoelde Erasmus kleurkrijt aan ze geven of de oorlog verklaren?’
Waarschijnlijk grappig bedoeld, maar ook dat raakte kant noch wal. Vervolgens deed hij een poging om de lezers duidelijk te maken wie hij met ‘ze’ bedoelde: ‘de mensen die muziek, kleurrijke kleding, culinaire hoogstandjes, afbeeldingen van mensen, etc. willen verbieden duidelijk maken dat we onze grens hebben bereikt, dat ze dat in eigen land c.q. kring maar moeten doen.’ Bij deze wat surrealistische opmerking, brak werkelijk mijn Hollandse klomp. Wat is er misgegaan? Wat is er aan de hand met de culturele ontwikkeling en met de visie op en idealen van kunst en cultuur gebleven?
Met enige opluchting las ik de afgelopen tijd twee wat meer inspirerende teksten. Zo schreef toneelregisseur Ivo van Hove onlangs het essay Kunst is een mensenrecht. Van Hove baseerde dit essay op zijn rede tijdens een debat in het Internationaal Theater Amsterdam (ITA). Hierin stelde hij dat mensen niet zonder kunst kunnen. Omdat kunstenaars door de eeuwen heen in woord en beeld universele verhalen weten te vertellen. Zij uiten wat veel mensen voelen, maar zelf niet kunnen articuleren, aldus Van Hove. Terwijl de Grieken al beseften dat kunst de samenleving een identiteit geeft, wordt heden ten dage het bestaansrecht ervan ter discussie gesteld, waardoor kunst uit het centrum van de samenleving wordt weggedrukt. Een tragische fout, vindt Van Hove. En hij concludeert: ‘Kunst is een basisbehoefte van de mens. Het is een mensenrecht.’
In De kunst van het samenleven beschrijft Hans Alma, hoogleraar hedendaags humanisme bij de Vrije Universiteit Brussel, op ludieke wijze hoe kunst mensen kan inspireren en samenbrengen. Zo staat sinds 2004 in een stadspark van Chicago een sculptuur van de kunstenaar Anish Kapoor: de Cloud Gate. Dit kunstwerk (zie foto) is een grote spiegelende boon, waar een grote aantrekkingskracht vanuit gaat voor de bewoners van Chicago. Niet alleen door het spiegelend effect, maar ook door de vervorming van het spiegelbeeld, zoals we die kennen bij lachspiegels. Toeschouwers en stad lijken door die aantrekking een nieuwe verbinding met elkaar aan te gaan. Zodoende kan een kunstwerk een inspirerende bijdrage leveren aan de sociale cohesie en tevens verstarring, onverschilligheid en onverdraagzaamheid tegengaan.
-S.jpg)
.gif)
