Optreden tegen dat tuig? Tja...

12 februari 2021 door Rein Heijne
Optreden tegen dat tuig?  Tja...
GGD testlocatie in vlammen te Urk. Screenshot Regio25 via YT

Onlangs ontstond in ons land een grimmige sfeer na het uitbreken van grote rellen in veel steden; die gingen gepaard met veel vernieling en plundering. Als motief van de deelnemende jongelui werd aangegeven dat met de invoering van de avondklok “onze vrijheid wordt afgenomen.” Na afloop van de rellen brak een kakofonie van impulsieve reacties los. Zowel van burgers als bestuurders waren die nogal teleurstellend. Velen bleken het onderscheid tussen ‘begrijpen’ en ‘begrip hebben’ niet helemaal te begrijpen. De Tweede Kamer verklaarde unaniem voor “het optreden tegen dat tuig” te zijn. Tja.

Wat daarbij opviel was dat velen geen flauw benul hadden van de sociaal-maatschappelijke oorzaken. Laat staan hoe de rellen op termijn aangepakt of voorkomen kunnen worden. De premier maakte ons wijs dat hij niet geïnteresseerd is in allerlei sociologische verklaringen. Want dat zou volgens hem maar ontaarden in “gejank over een ongelukkige jeugd”. Als vanouds deed hij net alsof zijn neus bloedde, maar onder zijn leiding werden in het afgelopen decennium veel sociale voorzieningen weg bezuinigd of afgebouwd. Maar van mogelijke oorzaken van de rellen wil hij niets weten. Terwijl enig inzicht in de oorzaken toch een sleutel zou kunnen bieden voor een constructieve oplossing.

Tijdens de rellen sprak burgemeester Jorritsma van Eindhoven zijn vrees uit dat “we hiermee op weg zijn naar een burgeroorlog!” Dat deed mij ineens denken aan de essaybundel Oog in oog met de burgeroorlog (1993) van de Duitse schrijver Hans Magnus Enzensberger. ‘We verbeelden ons dat de onbegrijpelijke strijd zich ver weg afspeelt. Maar dat is zelfbedrog. In werkelijkheid is de burgeroorlog allang doorgedrongen in de wereldsteden,’ aldus Enzensberger.

Eén van de conclusies van een burgemeestersconferentie in Montreal in 1989 was dat in een maatschappij die consumptie en competitie bevordert ten koste van eerlijke verdeling en solidariteit. ‘Jongeren zonder hoop op werk of succes naar middelen zoeken om te overleven en enige erkenning te krijgen van tenminste hun eigen leeftijdsgenoten. Dit leidt dikwijls tot geweld en bendevorming,’ aldus de burgermeesters toen. Een rapporteur van Habitat stelde klip en klaar de oorzaken van stedelijk geweld vast: ‘Geweld is geen spontaan verschijnsel maar het product van een maatschappij die gekenmerkt wordt door ongelijkheid en gebrek aan institutioneel of sociaal beheer.’

In de zeventiger jaren begon wereldwijd een fase van globalisering gericht op deregulering van de arbeidsmarkt, privatisering van overheidsfuncties en financiële liberalisering. In zijn “Botsende beschavingen” trok Samuel Huntington in 1996 een zeer Spengleriaanse conclusie: ‘Er is sprake van een wereldwijd paradigma van volslagen chaos: afbraak van recht en orde, falende overheden en toenemende anarchie, misdaadgolf, transnationale maffia’s en drugskartels, stijgende drugsverslaving, uiteenvallen van gezinnen, een afname van vertrouwen en solidariteit, ethnisch, religieus en burgerlijk geweld en de wet van het geweer, heersen in grote delen van de wereld.’

We kunnen blijven praten als Brugman, maar de donkere kanten van globalisering wordt door politici nog steeds volledig genegeerd. Met hun tunnelvisie zijn die na zo’n dertig jaar nog steeds op zoek naar de oorzaken van de kleinschalige burgeroorlogen in onze steden. Tja.

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.