Mien Ruys en de tuin van de Van Nelle-fabriek weer op de agenda
Jantje Steenhuis, voorzitster straatnamencommissie, wil bevorderen dat er meer straten in Rotterdam genoemd worden naar (verdienstelijke) vrouwen.
Ik wees haar op de tuinarchitekte Mien Ruys.
'Had zij een band met Rotterdam, was zij soms iemand van de Ruysfamilie?'.
Dat laatste niet, maar zij had wel degelijk een band met Rotterdam. Mien Ruys mocht in 1942 de fabriekstuin van de Van Nelle-fabriek inrichten. Een tuin van behoorlijke omvang, naadloos passend bij de grondidee van de Nelle Fabriek: een zo aangenaam mogelijk klimaat scheppen voor de werkenden in de fabriek .
Zelf zegt Mien Ruys in haar tweede college in Delft over die tuin het volgende: 'Mijn uitgangspunten bij het ontwerp waren de functies van een fabriekstuin: die moet niet alleen representatief zijn, maar is vooral belangrijk voor het personeel dat zijn pauzes in een 'goed verzorgde bloemrijke omgeving' moest kunnen doorbrengen.'
'Er moeten beschutte zonnige hoekjes komen voor banken waar het al warm is in het vroege voorjaar en er moet een flink grasveld zijn waar ieder languit kan liggen in de zon.'
'Het verkeer bij de gebouwen neemt een overwegende plaats en hierna moet de aanleg zich voegen. Er moet in de beplanting gewerkt worden met grote groepen, want al het kleine gaat verloren in de ruimte; de vorm moet overzichtelijk zijn en bij de keuze mag niet worden vergeten, dat aan het onderhoud niet teveel tijd mag worden besteed. Hier gebruiken we dus planten die niet woekeren, die winterhard zijn en niet omvallen bij storm en regen.Waar de fabriek hoog en massaal is, spelen bomen in de omgeving een heel andere rol dan in woonwijken: ze werken vaak belachelijk klein. In plaats van groen dat omhoog streeft, kunnen we het dan ook beter zoeken in struiken met een meer horizontale lijn zoals breed uitgroeiende Prunus of wuivende wilgen en geen smalle zuilvormige populieren.'
'Uit de fabriek komend steekt men dus de weg over om in de tuin te komen. Hier kan men zich vrij bewegen op het grote gazon, zodat paden overbodig zijn. In enkele hoeken en langs het voorste pakhuis komen bloeiende opgaande heesters met ervoor enorme vlakken kleurige vaste planten in grote groepen omdat tegenover deze graslanden kleine bloemen belachelijk zullen staan.'
'Bij de keuze van planten voor een fabrieksterrein moet rekening worden gehouden met het feit dat alleen lang bloeiende planten, stevige planten in zo'n aanleg bruikbaar zijn. Grote ononderbroken grasvlakten houden de kosten laag.'
Of Mien Ruys haar straatnaam krijgt, is nog maar de vraag. Zij is zeker 'straatnaamwaardig'. Maar... er is al een Ruystraat. De Willem Ruystraat in Kralingen. En verwarring dient voorkomen. Dat is een leidend criterium bij de naamgeving van een nieuwe straat.
Maar er is een andere manier om Mien Ruys te eren. Een die nogal voor de hand ligt. Leg de Van Nelle-tuin opnieuw aan, want die blijkt...verdwenen. Rotterdam wil toch zo graag vergroenen, wel dan ligt hier een prachtkans. In 2014 werd de van Nelle-fabriek uitgeroepen door de Unesco tot werelderfgoed. Dat gebeurde op instigatie van de Stadspartij en de toenmalige wethouder Ruimelijke Ordening Meijer ging er enthousiast op in. En het lukte. (het proces duurde wel tien jaar!)
Nergens staat in die Unesco-verklaring, dat de tuin daarvan uitgesloten is. Dat Rotterdam nu al negen jaar doet alsof dat wel zo is, kan verregaande consequenties heben. De UNESCO heeft recent Sydney, waarvan het Havengezicht tot werelderfgoed was verklaard, dat predicaat ontnomen, omdat er teveel nieuwbouw gepleegd was. Het oorspronkelijke concept werd geen recht gedaan!
Alleen al daarom zou Rotterdam niet langer nalatig moeten zijn inzake het herstel van de Mien Ruys-tuin.
Het aanstekelijk schrijven van Wim Pijbes in de NRC over de Parken, die hij her en der in het land bezoekt, bracht mij tot het volgende briefje aan hem:
“Beste Wim, met plezier lees ik in de NRC je teksten over parken.
Dit bracht me op het idee je aan te schrijven over de van Nelle-tuin van Mien Ruys.
Zou het niet op de weg liggen van de stichting 'Droom en Daad” om er zorg voor te dragen dat die tuin terugkomt?”
Hier het antwoord:
“Beste Manuel,
dank voor je Mien Ruysverhaal. Ik kende het en ga daarover goed nadenken.
Overigens heb ik als standpunt dat we eerst Het Park goed willen afmaken, voordat we ons in nieuwe groene avonturen storten. De verbeteringen die we hier samen met de gemeente doorvoeren verlopen gestaag zal ik maar zeggen. Ik zou graag sneller willen ….en kunnen.
De Oude Plantage wil ik ook vergroenen. Ook hen heb ik gezegd dat we eerst het Park doen!”
Ik vind dit een bemoedigend schrijven.
De Van Nelle-tuin van Mien Ruys staat in Rotterdam tenminste (weer) op de agenda. Een eerste stap in de goede richting.
-S.jpg)
.gif)
