De Zeppelin of de poëtisering van het luchtverkeer

18 januari 2021 door Manuel Kneepkens
De Zeppelin of de poëtisering van het luchtverkeer
Graf Zeppelin Foto Bundesarchiv cco

Rotterdam heeft dus iets met ballonnen. Althans op z'n minst literair – poëtisch. Zie boven. En toen kreeg ik een ingeving, waarom ook niet politiek?
En die ingeving was: het luchtschip.

Met de Markthal, de 'Koopkathedraal' hier aan de Binnenrotte in Rotterdam, heb ik mij dan ook van het begin af aan op een zeer speciale wijze verbonden gevoeld. Niet om de inhoud – Wilt u de totale consumptiemaatschappij? – maar om de vorm.
Want die Markthal is als twee druppels water een Zeppelinhangar! 

Mijn meest vergaande poging immers om de stad Rotterdam te poëtiseren was immers de Motie van de Zeppelin. Want, zo stelde ik toentertijd, is het luchtschip niet het poëtische vervoermiddel bij uitstek? Het Luchtschip passeert, in mijn ogen, zelfs de Fiets op dit punt. 

Stil en kolossaal, zag ik voor mijn geestesoog, dat archetypisch poëtisch artefact de zeppelin , voorbij zweven, hoog boven Rotterdam. Zo ongeveer als de reusachtige boot die opduikt in de nacht in Fellini's film Amarcord. Of ...alsof je een potvis omhoog ziet komen uit de stilte van de Stille Oceaan in een documentaire van Sir Attenborough. 

Bovendien, het droomvoertuig had Rotterdam, althans vooroorlogs Rotterdam, niet onberoerd gelaten. Op 18 juni 1932 zagen 100.000 enthousiaste Rotterdammers de Graf Zeppelin landen op Waalhaven.

Men zou zelfs de Zeppelin nog poëtischer kunnen maken, dus 's nachts op de huid van de 'wonderwalvis' met feestelijk aan en uitgaande lampjes een haiku uit te stralen, liefst een haiku met een poëtische milieuboodschap. Dat laatste zou heel terecht zijn. Het luchtschip is immers uiterst milieuvriendelijk.

Ook toen de PvdA de absolute meerderheid had in de Rotterdamse raad, stond in het programma van de partij, dat vliegveld Zestienhoven ( heden: Rotterdam-The Hague Airport) gesloten diende te worden (wegens de geluidsoverlast). En toch gebeurde dat almaar niet. Want het gedachtegoed van toen was hetzelfde als dat van vandaag. Een wereldhavenstad dient een luchthaven te hebben. Punt. Uit!
Hoe het 'havenstedelijk' prestige en ongestoord woongenot in de wijken onder de vliegroutes van Zestienhoven te combineren, dat was het probleem, dat om een creatieve oplossing vroeg. Verzin een list, Tom Poes!
Eureka! Het Luchtschip!
Zestienhoven geluidsarm (en milieuvriendelijk) en toch een vliegveld volop in bedrijf. Zestienhoven als full time luchtschiphaven ! Een unieke kans voor Rotterdam om zich wereldwijd als milieustad te profileren. En 'ons wereldwijd profileren', daar zijn we gek op in Rotterdam ...
Laat in de nacht, tijdens het Begrotingsdebat van 9 November 1995 – de raad lette niet erg meer op, men wilde duidelijk naar huis...- wist ik de gemeenteraad van Rotterdam een motie te doen aannemen met als essentie te bezien of een deel van het luchtverkeer van en naar Rotterdam door luchtschepen zou kunnen worden uitgevoerd.

Ook de mogelijkheid van productie kwam in de motie aan de orde. Dat deel van de motie kreeg de nadruk in de Beantwoording ¹ door B & W van Rotterdam, een nader onderzoek daar over door een ingehuurd ingenieursbureau over de mogelijkheid een zeppelinhangar te bouwen op de komende Tweede Maasvlakte , 'bewees' dat zoiets niet mogelijk was. Einde verhaal Luchtschip in Rotterdam

Luchtschepen ??? Daar zetten toentertijd sommige raadsleden grote vraagtekens bij. Want waren dat niet die monstrueuze dingen, die elk moment in vlammen konden opgaan?
Op 6 Mei 1937 vloog namelijk de zeppelin 'Hindenburg' in brand op het marinevliegveld Lakehurst in New Yersey. Een historisch drama.
En ofschoon zich sindsdien talloze ongelukken van veel groter omvang met 'gewone' vliegtuigen hebben voorgedaan, heeft de ramp met de Hindenburg zich blijkbaar zo intens in het collectieve geheugen van de mensheid ingebrand, dat het luchtschip sindsdien niet meer als serieus alternatief t.o.v. het straalvliegtuig is beschouwd.
De Hindenburg dat is de Titanic in de lucht!²

Toch is er alle reden om dat standpunt te herzien.
Zo krijgt een straalvliegtuig zijn hef – en draagvermogen door zijn snelheid, door het stromen van lucht langs de onderzijde van de vleugels. Dit vereist krachtige motoren en die verbruiken dus veel (fossiele) brandstof en veroorzaken tonnen aan emissie.
Een zeppelin daarentegen krijgt zijn liftvermogen doordat hij lichter is dan de hoeveelheid lucht die hij verplaatst (net als een ballon). Dit heeft tot gevolg dat een zeppelin enkel vermogen nodig heeft voor de voortstuwing en enkel daarvoor
Dat betekent een enorme besparing van brandstof en uitstoot.

Maar, helaas, de zeppelins zijn er niet gekomen. Was er dus aanvankelijk groot enthousiasme bij B& W over mijn motie, uiteindelijk is er weinig meegedaan
Tijdens het voetbalfestijn het Europees Kampioenschap 2000 heeft er als instrument van politie-surveillance een zeppelin gevlogen over de stad Rotterdam. En daar is het bij gebleven.

En natuurlijk de Markthal, de Zeppelinhangar, als verrassend lieu de memoire

 

Naschrift in Coronatijd: 

De Coronacrisis – elk nadeel heb se voordeel – wordt wel gezien als een kans om te komen tot een andere leefstijl. Een kans om met name de milieuproblematiek– de opwarming van de aarde in het bijzonder – nu eindelijk eens doortastend aan te pakken. De milieuvervuilende luchtvaart niet langer uitgezonderd . 
Het zou namelijk al een behoorlijke slok op een borrel schelen als het toeristische luchtverkeer niet langer zou worden uitgevoerd door straalvliegtuigen.
Het luchtschip komt dan weer in het vizier. Het had er dus al kunnen zijn.
             
                          
             Vroeger had je Roodkapje & de Wolf
             Nu heb je Mondkapje & Covid 19

             Stijgen wij? Integendeel wij dalen!

             Vroeger was Toon Hermans 
             de favoriete Limburger 
             Nu is dat Geert Wilders
              
              Stijgen wij? Integendeel, wij dalen!
                     

            
            Vroeger had je Albert Einstein:

                      E = mc²
             
             & Gertrude Stein: 

                 een roos is een roos is een roos...

             Nu heb je Jeffrey Epstein & Harvey Weinstein

              Stijgen wij, integendeel wij dalen!

              Alsof wij 
                        aan boord
              van een (leeglopende) B
                                a
                                 l
                                  l o 
                                     n!

             
                

¹Afdoening van de motie van de heer M. M.M. Kneepkens inzake haalbaarheidsonderzoek naar de herinvoering van zeppelins 
(gemeente Rotterdam SEZ96 / 2262)
Ondertekend door locoburgemeester J.H.A van de Muysenberg

² Wat natuurlijk ook niet heeft bijgedragen aan de populariteit van de Zeppelin, is het propagandabeleid, dat het Hitler-regiem met het luchtvaarttoestel heeft gevoerd gedurende de Jaren Dertig – de Nazi-dildo.


 

Over de columnist

Manuel Kneepkens

M.M.M. (Manuel) Kneepkens (Heerlen, 26 februari 1942) is een Nederlands dichter, publicist, politicus en jurist-criminoloog. 

Na het gymnasium op het Bernardinuscollege ging hij in Leiden rechten en criminologie studeren. In 1971 vertrok hij naar de Erasmusuniversiteit in Rotterdam. Daar was hij 23 jaar docent strafrecht en criminologie.

Vrede aan laars gelapt (+ video)
14 apr
Vrede aan laars gelapt (+ video)
Rancune positief opgepakt
14 apr
Rancune positief opgepakt
Telegrambesteller der PTT
03 apr
Telegrambesteller der PTT
Blind achter het stuur
30 mrt
Blind achter het stuur
Stappen ze ooit over hun schaduw heen?
22 mrt
Stappen ze ooit over hun schaduw heen?
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.