Dans om het torentje

06 maart 2021 door Jozef van Rossum

Operette. Het is een genre waar ik steeds aan moet wennen. Want hoe ik ook mijn best doe, ik blijf het een aanstellerige en protserige vertoning vinden.
Heel kwaad liep ik weg uit een voorstelling die me nota bene door een vriend was aangeboden. Het was in Den Haag, veertien jaar geleden en het ging die avond sneeuwen. Met de trein toog ik naar de hofstad, in het wit, een stralend theater waar het gezellig en warm was. Vrolijke mensen, een ongetwijfeld goede vertolking, maar na de eerste acte had ik het niet meer: ‘Weg hier!’, ging het door mijn hoofd en ik sloop weg, de kou in. 

Op 6 januari keek ik ‘s avonds naar een mooi programma op tv dat ineens werd onderbroken voor een extra uitzending. Het bleek te gaan om ‘Walk down to the Capitol’, een wereldwijd uitgezonden vertoning, live vanuit Washington en geleid door een wereldberoemde regisseur, geliefd bij velen en gehaat bij even zo velen. 
Iemand van het type ‘Ik kwam, ik zag, ik overwon’.
Meteen herkende ik het genre, het kon niet anders: dit was operette. 
Wat een kostuums! Ik moest er even aan wennen. In beeld stond een man die was verkleed als oeros, een heel fraai ontwerp, een rund van een vent dus, maar welke rol speelde hij? Vooralsnog brieste hij slechts mee met het geschreeuw van het voetvolk dat hem omringde. De volgende scene speelde weer buiten het Capitool. Terwijl het een eigentijdse vertolking betrof, kwamen er ineens vlaggen in beeld uit een hele andere epoque: puur anachronisme! Een vrouw van het type gymnastiekjuf maakte vervolgens haar entrée en tartte eveneens de wetten van het toneel, want was het niet Tsjechov die zei dat wanneer er in de eerste acte een pistool wordt getoond, het in de derde acte moet afgaan? Hier niet: wapen in beeld, paf en daar ging de gymnastiekjuf gestrekt. Vervolgens, we zijn inmiddels weer binnen, verscheen er een zwart gemaskerde man met een bos handenbindertjes. Die kon ik wel thuisbrengen: het was een eigentijdse Zwarte Piet en hij zou ze een lesje leren! De chaos stapelde zich onverminderd op, maar dat kon ook de bedoeling van de regisseur zijn, eerst het publiek in verwarring brengen en het dan naar een heldere ontknoping leiden. 
De live uitzending werd plots onderbroken en men vervolgde weer de normale programmering. Niet lang. Er werd weer geschakeld naar Washington. Dat ik in de loop der jaren aan slechte tv gewend ben geraakt bood me op dat moment nog enige troost. Nu een scene met lieden die een dranghek als trap gebruikend Capitol Hill wilden bestijgen, wat niet lukte, want het hek bleek te kort. Met al die scenewisselingen was het me niet eens opgevallen dat er geen muziek klonk in deze operette. 
De volgende dag bleek de grote regisseur niet tevreden. De voorstelling was niet geworden wat hij ervan had verwacht. Er waren vijf doden te betreuren en zoiets past niet bij operette. Schoorvoetend gaf hij dat toe. Nog diezelfde avond had hij aan een treurspel gewerkt getiteld ‘Yankee go home’. Ondanks zijn spijtbetuiging werd hem de voorbije voorstelling fataal. Van alle kanten klonk de roep om definitief ontslag en dat treurspel hoefde men ook niet meer. 
Op zo’n moment is het een verademing om te kunnen zeggen dat Amerika een ander continent is, maar die gedachte is achterhaald. Na de opmars van de hamburgers zijn het de lijsttrekkersverkiezingen, de debatten, de lijstduwers en de mierzoete beloften die zich hier definitief genesteld hebben. Allemaal stuk voor stuk Amerika ten voeten uit. 
Onze regisseur is wat bescheidener, meer van het type ‘Ik houd mijn adem in en ik stik niet’, maar ook hij is onlangs ontslagen vanwege een voorstelling die bedoeld was als operette en die eindigde als tragedie. ‘De gouden bijtring’ heette die productie. Men wil hem echter nog wel een tweede kans geven en het decor wordt daar nu voor opgebouwd. ‘Dans om het torentje’, heet die voorstelling. Op te voeren in, uiteraard, operettestad Den Haag. 
Diverse concurrerende regisseurs lopen zich warm, oerossen nog niet gezien, gymnastiekjuffen wel. Affiches worden geplakt. Maar zoals gezegd: ik houd niet van operette en tot na de opvoering zal ik mijn adem inhouden (en niet stikken).